آزمایشات قبل از بارداری و مراجعه به پزشک به اطمینان از آمادگی جسمی شما برای بارداری سالم‌تر کمک میکند. حتی اگر قبلا بچه دار شده‌‌اید آزمایشات قبل از بارداری توصیه میشود، زیرا ممکن است سلامتی فرد از آخرین بارداری تغییر کرده باشد.
برخی از شرایط مانند افسردگی، دیابت، فشار خون بالا و نداشتن وزن مناسب می‌توانند بر بارداری تاثیر بگذارند.
زوج‌هایی که می‌خواهند برای اولین بار اقدام به بچه‌دار شدن کنند، باید قبل از هر چیز با پزشک مشورت کنند.
پزشک، بر اساس سابقه خانوادگی و پزشکی والدین، ممکن است آزمایشهای خاصی برای اطمینان از بارداری بی‌خطر توصیه شود.
چرا باید آزمایشات قبل از بارداری انجام شود؟
اگر قبلا بچه‌دار شده اید، لازم است دوباره تست‌های پیش از بارداری را انجام دهید، زیرا شاید سلامت شما از باردار شدن قبلی تغییر کرده باشد. اگر در بارداری قبلی مشکلی داشتید، ممکن است پزشک شما بتواند به شما کمک کند در بارداری بعدی از آن مشکل جلوگیری کنید.
در صورتی که آزمایشات قبل از بارداری را انجام ندهید و از بیماری‌های احتمالی خود آگاه نشوید، ممکن است عوارض زیر برای شما یا جنین به وجود آید:
- مشکلات حین بارداری برای مادر (مثل دیابت بارداری)
- مشکل و درد زیاد هنگام زایمان
- زایمان زودرس (قبل از هفته ۳۷ بارداری)
- نوزاد با نقص مادرزادی
- سقط جنین
- مرده زایی
برای اطلاعات بیشتر درباره دیابت بارداری از مقاله دیابت بارداری و نحوه تشخیص آن در وبسایت ماماسلامت بازدید نمایید.
تست‌های پیش از بارداری توسط چه افرادی انجام میشود؟
برای انجام تست‌های پیش از بارداری باید با افرادی مشورت کنید و قبل از بارداری آنان را ملاقات کنید. بهتر است قبل از اقدام به بارداری بدانید که پزشک، ماما و… شما چه افرادی خواهند بود. در ادامه این افراد و تخصص ها را نام می‌بریم:
- متخصصین زنان و زایمان
- پزشک خانواده
- متخصص طب مادر و جنین
- پرستار خانواده
- پرستار سلامت زنان
- ماما
آزمایشات قبل از بارداری شامل چه مواردی می شود؟
به طور کلی می‌توان گفت آزمایشات قبل از بارداری شامل چند دسته متفاوت میشود که مهمترین آنها شامل موارد زیر است:
- آزمایشهای بررسی سلامت خون (هماتولوژی)
- آزمایشهای بیوشیمی
- آزمایشهای میکروبیولوژی
- آزمایشهای سرولوژی
- تست‌های بررسی هورمون‌ها
آزمایشهای بررسی سلامت خون (هماتولوژی)
آزمایش CBC (معاینه کامل خون)
این آزمایش میتواند سلامت عمومی بدن را با بررسی فاکتورهایی مانند هموگلوبین نرمال، پلاکت خون و … نشان دهد. هموگلوبین کافی در دوران بارداری مهم است، زیرا هموگلوبین اکسیژن را برای جنین فراهم میکند.
بررسی سطح آهن و آزمایش کم‌خونی
بررسی سطح آهن بیمار قبل از بارداری مهم است، زیرا کمبود آهن یک مشکل رایج در زنان باردار است و در صورت عدم درمان می‌توان منجر به خستگی و کم‌خونی شود. بیماری‌هایی از جمله تالاسمی نیز با انجام تست‌های پیش از بارداری قابل تشخیص است.
آزمایش BG RH
این آزمایش گروه خونی زوجین را بررسی میکند. در صورتی که خون مادر منفی و خون پدر مثبت باشد ممکن است مشکلاتی برای جنین به وجود آید.
توصیه ما به شما مطالعه مقاله آمپول روگام چیست در چه مواردی باید تزریق شود در دانشنامه ماماسلامت می‌باشد.
آزمایش های بیوشیمی
آزمایش Vit D3 و آزمایش کلسیم (Ca)
به دلیل اینکه کمبود ویتامین دی و کلسیم میتواند بر سلامت استخوان‌های مادر و همچنین استخوان‌های در حال رشد جنین تاثیر بگذارد، متخصص زنان برای اطمینان در آزمایشات قبل از بارداری مقادیر موجود این ویتامین‌ها در خون را بررسی میکند.
آزمایش اسید فولیک
اندازه‌گیری میزان اسید فولیک قبل از بارداری ضروری است زیرا یکی از مهمترین ویتامین‌های مورد نیاز در دوران بارداری است. سلول‌ها برای رشد و نمو سالم به این ویتامین نیاز دارند.
مصرف اسید فولیک قبل از لقاح و در اوایل بارداری میتواند کودک را از برخی نقایص مادرزادی ستون فقرات (به نام نقص لوله عصبی) و نقایص مادرزادی دهان (شکاف کام) محافظت کند.
آزمایش cholesterol
در تست‌های پیش از بارداری پزشک میزان کلسترول خون شما را بررسی میکند، زیرا کلسترول بیش از حد میتواند منجر به زایمان زودرس شود.
مطالعه مقاله راهکارهای پیشگیری از زایمان زودرس چگونه است؟ در مجله اینترنتی ماماسلامت را از دست دهید.
تست‌های پیش از بارداری بررسی هورمون‌ها
آزمایش TSH(تیروئید)
عدم تعادل هورمون تیروئید میتواند بر تخمک‌گذاری زن و در نتیجه باروری او تاثیر بگذارد. عملکرد خوب تیروئید مادر برای رشد مغز کودک بسیار مهم است. به همین دلایل انجام آزمایشات پیش از بارداری برای بررسی TSH یا تیروئید بسیار مهم است.
مطالعه مقاله کم‌‌کاری تیروئید در بارداری و تاثیر آن بر نوزاد را در دانشنامه ماماسلامت به شما پیشنهاد می‌دهیم.
آزمایش FSH (هورمون محرک فولیکول) و آزمایش LH (هورمون لوتئینیزه)
این هورمون‌ها به حفظ چرخه قاعدگی و تخمک گذاری سالم کمک میکنند.
آزمایش AMH
این مورد در آزمایشات قبل از بارداری برای بررسی ذخایر تخمدانی زنان استفاده میشود و میتواند شانس بارداری را بررسی کند.
آزمایشهای میکروبیولوژی
آزمایش کلامیدیا و آزمایش سوزاک
هر دو باکتریایی و اغلب بدون علامت هستند، این بیماری‌های مقاربتی در صورت عدم درمان می‌توانند منجر به عوارض خطرناکی از جمله ناباروری شوند.
آزمایش غربالگری سرطان دهانه رحم
این آزمایش برای تشخیص نوعی ویروس است که میتواند به سرطان دهانه رحم تبدیل شود.
آزمایشهای سرولوژی
آزمایش هپاتیت B و C
پزشک در تست‌های پیش از بارداری به دنبال اطمینان از عدم ابتلا به بیماری هپاتیت B می‌باشد. هپاتیت B بسیار مسری است و به راحتی در زمان زایمان به نوزاد منتقل میشود.
هپاتیت C نیز همین گونه است و امکان این وجود دارد که نوزاد در حین زایمان به آن مبتلا شود. برای همین باید قبل از بارداری از این نظر مطمئن شوید و در صورت امکان بیماری را کنترل کنید.
آزمایش سرخک، اوریون، سرخجه و واریسلا، دیفتری، کزاز و سیاه سرفه
این بیماری‌ها می توانند سیستم ایمنی نوزاد را با اختلال مواجه کنند. سرخجه و واریسلا می‌توانند باعث ناتوانی‌های مادام العمر در نوزاد شوند.
علاوه بر موارد بالا در تست‌های پیش از بارداری آزمایش اوره، تست قند خون و آزمایش ایدز نیز می تواند انجام شود.
آزمایش قند خون
یکی دیگر از آزمایشات قبل از بارداری، آزمایش گلوکز یا قند خون است. بیماران مبتلا به دیابت کنترل نشده، ممکن است بارداری را تجربه کنند که در آن جنین بیش از حد رشد میکند. همچنین ممکن است نوزاد با قند خون بسیار پایین به دنیا بیاید. این زنان بیشتر در معرض خطر مرده‌زایی و به دنیا آوردن نوزاد نارس هستند.
به همین دلیل هم بهتر است در صورت داشتن اضافه وزن بالا، تست دیابت بدهید. این آزمایش معمولا به این صورت است که سطح قند خون شما در یک دوره سه ماهه توسط هموگلوبین A1C بررسی میشود.
آزمایش ایدز
انجام این آزمایش نیز بسیار مهم است. مخصوصا برای افرادی که روابط پر خطر را تجربه کرده‌‌اند. شدت انتقال این بیماری در بین بیماری‌های مقاربتی بیشتر است و میتواند از مادر به نوزاد منتقل شود. در صورت عدم انجام اقدامات پیشگیرانه، احتمال انتقال HIV به نوزاد بین ۲۵ تا ۳۰ درصد است.
آزمایش ژنتیک برای بررسی بیماری‌های ارثی
پزشکان اغلب آزمایش خون را برای تشخیص اختلالات ژنتیکی مانند فیبروز کیستیک (که در آن مخاط غلیظ به اندام‌های بدن آسیب می‌رساند)، بیماری تای ساکس (شرایطی که سلول‌‌های عصبی بدن را از بین می برد) یا صفت داسی (ژنی مرتبط با سلول داسی شکل) توصیه میکنند.
انجام این آزمایشات قبل از بارداری بسیار مهم هستند. همچنین باید اختلالات خونی نیز بررسی شوند. ممکن است شما ناقل یک ژن مغلوب باشید. ممکن است همسر شما نیز همان ژن را داشته باشد. در این صورت احتمال دارد که جنین دو ژن مغلوب را دریافت کند و در نهایت با مشکل خاصی مواجه شود. اگر هر دو ناقل یک ژن مغلوب باشید، ممکن است نیاز باشد بارداری را در شرایط آزمایشگاهی انجام دهید تا در صورت نیاز آزمایشهای لازم روی جنین انجام شود و از مشکلات حاد جلوگیری شود.
بررسی دارویی توسط پزشک
بهتر است قبل از اقدام به بارداری به متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید و هر گونه دارویی که مصرف می‌کنید، به او اطلاع دهید، زیرا آن ها می‌دانند چگونه و چه میزان دارویی برای شما لازم است و خطری برای جنین نخواهد داشت و نیز چه داروهایی را نباید در دوران بارداری مصرف کرد.
به عنوان مثال، زنانی که سابقه صرع دارند، دارو‌های خاصی مصرف میکنند. زنانی که فشار خون بالا دارند، از افسردگی رنج می‌برند و… همگی داروهایی را برای درمان یا کنترل بیماری خود مصرف میکنند که ممکن است جایگزین‌های بهتری برای دوران بارداری داشته باشند.
برخی از داروها هم روی تخمک‌گذاری اثر منفی می‌گذارند. در برخی موارد نیاز است آزمایشاتی قبل از بارداری نیز انجام شود تا نوع دارو یا دوز آن تغییر پیدا کند.
توصیه گروه ما به شما مطالعه مقاله آیا امکان مصرف داروها در بارداری وجود دارد؟ در وبسایت ماماسلامت می‌باشد.
معاینه‌های قبل از بارداری
علاوه بر چکاب قبل از بارداری و اهمیت آن، انجام معاینات دیگری نیز لازم است. مراجعه به دندانپزشک یکی از این معاینات است. برخی بیماری‌های دندان و دهان می‌توانند بر سلامت جنین و زایمان زودرس تاثیر بگذارند. همچنین تغییرات هورمونی در طول بارداری می‌توانند بر سلامت لثه و دندان‌های مادر تاثیر منفی داشته باشد.
همچنین ممکن است پزشک برایتان معاینه لگن، تست پاپ اسمیر و یا غربالگری بیماری‌های مقاربتی مثل زگیل تناسلی را جهت معاینه‌های قبل از بارداری تجویز کند. همچنین پزشک در مورد:
- سابقه بیماری‌های شما
- سابقه بیماری‌های خانوادگی و فامیلی
- داروهایی که مصرف می‌کنید
- سابقه عمل‌های جراحی شما
- درباره حاملگی‌های قبلی
مطالعه مقاله عوارض زگیل‌های تناسلی در بارداری و بر روی جنین چیست؟ در دانشنامه ماماسلامت را به شما توصیه می‌کنیم.
مراجعه به مشاور قبل از اقدام به بارداری
چکاب قبل از بارداری و اهمیت آن مهم است ولی، توصیه می‌کنیم به پزشک مشاور و روانشناس نیز مراجعه نمایید، زیرا این نیز مساله بسیار حائز اهمیت می‌باشد.
قبل از اقدام به بارداری حتما به پزشک برای مشاوره بارداری مراجعه کنید و در مورد سبک زندگی، شغل و میزان فشار و سختی آن، محیط کار، عادات غذایی، میزان تحرک و ورزش، بیماری‌های مادرزادی و ارثی، سابقه ناباروری یا بیماری‌های ژنتیکی در خانواده مثل (تالاسمی، سندروم داون و…) ، موضوع‌هایی که برای شما تنش زا هستند و شما را مضطرب و عصبی میکنند، سابقه افسردگی و… با پزشک خود صحبت کنید.
در این جلسه مشاوره با روانشناس حتما با همسرتان حضور پیدا کنید، زیرا ایشان هم نیاز به چکاپ و مشاوره های قبل از پدر شدن دارند.
همچنین توصیه میشود آقایان جهت انجام آزمایشات قبل از بارداری و بررسی عفونت‌های جنسی، مشکلات اسپرم و بیضه… توسط پزشک اورولوژیست معاینه شوند.
نبایدهای قبل از بارداری
با دانستن چگونگی چکاب قبل از بارداری و اهمیت آن، حال باید برخی عادات غلط و خطر ساز را نیز ترک نمایید.
در صورتی که سیگار، مواد مخدر و یا نوشیدنی‌های الکلی مصرف می‌کنید، قبل از بارداری باید کاملا آنها را کنار بگذارید. زیرا مصرف این مواد احتمال باروری را کم کرده و احتمال سقط جنین را افزایش می‌دهند.
نبایدهای قبل از بارداری عبارتند از:
-نباید قبل از بارداری غذاهای سرخ کردنی، فست فود، سوسیس، کالباس مصرف کنید. قطع مصرف این غذاها از جمله اقدامات قبل از بارداری است که باید به آن توجه کنید.
-برای آمادگی مادر قبل از بارداری باید از مصرف تنقلات پر کالری پرهیز شود.
-زیاد کافئین نخورید. روزی یک فنجان از هر نوشیدنی کافئین داری که همیشه مصرف می‌کنید برایتان کافی است.
-آب میوه غیر پاستوریزه نخورید. این نوشیدنی‌ها ممکن است با باکتری‌هایی همراه باشند که شما را دچار عفونت و یا آلودگی کنند.
-فعالیت‌های سنگین و یا کارهایی که به خم شدن طولانی مدت نیاز دارند را انجام ندهید. زیرا این فعالیت‌ها باعث ناباروری در زنان می‌شوند.
-هنگام مصرف مولتی ویتامین نباید ویتامین آ به مقدار زیاد استفاده کنید. مصرف بیش از حد ویتامین آ میتواند منجر به ناهنجاری‌های تولد شود.
آزمایشات قبل از بارداری بدن شما را از جهت این که آمادگی بارداری دارید یا خیر، بررسی میکنند. این تست‌ها می‌توانند خیال شما را از سلامت خود و فرزندتان راحت کنند.
بهتر است برای انجام تست‌های پیش از بارداری لازم، به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید تا لیست کاملی از آزمایشهای لازم را برای شما تجویز کند.
حتی اگر یک بار زایمان کرده‌اید هم باید آن آزمایش‌ها را انجام دهید زیرا برخی از ویژگی‌های بدن در طول زمان تغییر پیدا میکند و ممکن است این امر شامل حال شما هم شود.
در ضمن به یاد داشته باشید تفسیر نتایج آزمایشات قبل از بارداری فقط توسط پزشک متخصص باید صورت بگیرد، زیرا ممکن است به دلیل نا آگاهی و تفاسیر اشتباه، خود را دچار نگرانی اضطراب و استرس نمایید.
برای تست بی بی چک باید ناشتا باشیم؟
ن لازم نیست.