کم کاری تیروئید در بارداری از بیماری های نسبتا شایع دوران بارداری است. درمان و کنترل هر کدام از اختلالات تیروئید در بارداری اهمیت به سزایی برای مادر و کودک دارد. غده تیروئید در قسمت جلوی گردن تعبیه شده است و مسئولیت تولید هورمون هایی را بر عهده دارد که متابولیسم بدن را تنظیم می‌کنند.
اختلالات تیروئید در دوران بارداری، وضعیت سلامت جسمی و روحی مادر و کودک را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
غده تیروئید چیست؟
غده تیروئید، یکی از غدد درون ریز بدن است. غده تیروئید، اندامی پروانه مانند است که در جلو گردن و زیر حنجره قرار گرفته است. غده تیروئید مسئول تنظیم و کنترل متابولیسم بدن است.
هورمون های T4 و T3 نقش مهمی را در تنظیم متابولیسم بدن بر عهده دارند. میزان هورمون های تیروئید بدن توسط غده هیپوفیز کنترل می‌شود. زمانی که غده هیپوفیز کمبود هورمون تیروئید را تشخیص دهد، هورمون تحریک کننده تیروئید را برای متعادل سازی هورمون های مذکور به تیروئید می فرستد.
هورمون های تیروئید در سه ماه اول بارداری برای رشد طبیعی مغز و سیستم عصبی جنین بسیار حائز اهمیت هستند. در سه ماهه اول، جنین وابستگی شدیدی به هورمون های تولید شده توسط غدد درون ریز مادر دارد، این هورمون ها از طریق جفت به جنین انتقال داده می شوند. بعد از گذشت ۱۲ هفته، غده تیروئید جنین شروع به تولید هورمون های مورد نیاز بدن می‌کند.
علائم کم کاری تیروئید در بارداری چیست؟
علائمی مانند احساس خستگی در دوران بارداری و افزایش وزن می توانند نشان دهنده کم کاری تیروئید در بارداری باشند، ولی این علائم در یک بارداری طبیعی نیز اتفاق می افتد، در حقیقت علائم کم کاری تیروئید در بارداری بستگی زیادی به میزان کمبود هورمون در بدن دارد ولی به طور کلی برخی از کم کاری تیروئید در بارداری عبارتند از:
- افزایش وزن
- افزایش سطح کلسترول
- خستگی
- افسردگی
- کاهش ضربان قلب
- مشکلات حافظه
- پوست خشک
- یبوست
- تورم پا
- گرفتگی عضلات
کم کاری تیروئید در بارداری و تاثیر آن بر نوزاد
هورمون تیروئید تاثیر بسیار زیادی بر رشد مغز نوزاد چه در دوره جنینی و چه در زمان تولد دارد، کودکانی که با کم کاری تیروئید در بدو تولد به دنیا می آیند در خطر ایجاد مشکلات شناختی، عصبی و رشدی قرار می گیرند و ممکن است با کند ذهنی و یا حتی ناتوانی ذهنی رو به رو شوند.
بهتر است در اسرع وقت پس از تولد، آزمایش غربالگری تیروئید انجام می شود تا در صورتی که نوزاد با کم کاری تیروئید مواجه است تحت درمان قرار بگیرد، این درمان تا حد زیادی جلوی عوارض ناشی از کم کاری تیروئید در نوزاد را می گیرد.
کم کاری تیروئید در بارداری مادر می تواند منجر به اختلال رشد در مغز جنین شود، مطالعات اخیر نشان داده است برخی کودکان مبتلا به اختلالات رشد مغز از دسته کودکانی بوده اند که در دوران جنینی، مادر مبتلا به کم کاری تیروئید در بارداری بوده است.
در مادرانی که دچار کم کاری تیروئید در بارداری و یا قبل از آن هستند و اقدام به درمان نمی کنند تولد نوزادانی با مشخصات زیر محتمل است.
دیگر عوارض عبارتند از:
تولد زودرس
کم وزنی نوزاد
ناراحتی تنفسی در نوزاد
نقش تیروکسین برای رشد طبیعی مغز در طول سال ها مورد تائید قرار گرفته است، جنینی که در معرض کم کاری تیروئید در بارداری قرار می گیرد، ممکن است با نقص رشد در مغز رو به رو شود.
در تحقیقاتی که توسط محققین صورت گرفته نشان داده شده احتمال اختلال در آی کیو IQ نوزاد، شاخص های رشد روان شناختی و همچنین سطح یادگیری نوزاد با وجود کم کاری تیروئید افزایش می یابد.
در این تحقیقات ثابت شده کودکانی که از مادرانی با کم کاری تیروئید در بارداری درمان نشده متولد می شوند، با آی کیو معادل ۷ درجه کمتر از کودکان با مادران سالم رو به رو هستند، با این حال کم کاری تیروئید در بارداری و تاثیر آن بر نوزاد، در عملکرد حرکتی، توانایی تجسم دیداری، مهارت های آموزشی پیش از دبستان و قدرت زبان نوزاد تاثیر گذار نیست.
در مواردی با کمبود ید حتی تولد نوزادان بیش فعال و یا با آی کیو با ۱۰ درجه کاهش نیز محتمل است.
درمان کم کاری تیروئید در بارداری :
به محض تشخیص کم کاری تیروئید در بارداری، بایستی درمان هورمونی توسط پزشک متخصص صورت گیرد. لازم به ذکر است که داروی لووتیروکسین که برای درمان کم کاری تیروئید در بارداری تجویز می شود و کاملا بی خطر است.
تغذیه مناسب با میزان كافی ید، از طریق مصرف انواع ماهی، میگو و دیگر آبزیان و همچنین مقدار توصیه شده نمک ید دار، ضامن سلامت جنین و مادر باردار است.
پیش از هر چیز و با دیدن هر گونه علائم کم کاری تیروئید در بارداری، ابتدا با پزشک متخصص زنان خود مشورت کنید زیرا تیروئید مهم ترین عامل در رشد دستگاه عصبی و مغز جنین است.
بهتر است در کنار درمانی که پزشک متخصص برای شما در نظر گرفته به نکات زیر نیز توجه کنید :
-اگر فرد قبل از بارداری مبتلا به کم کاری تیروئید باشد و در حال مصرف قرص لووتیروکسین باشد، به احتمال زیاد باید تحت نظر پزشک خود، دوز دارو را افزایش دهد. لازم است قبل از بارداری با پزشک برای باردار شدن صحبت کنید.
-در دوران بارداری هر شش هفته آزمایش های بررسی تیروئید را انجام دهید. باید کم کاری تیروئید در بارداری تحت کنترل باشد.
-از نمک ید دار استفاده کنید و برای جلوگیری از فشار خون بالا در بارداری مصرف آن را کنترل کنید.
-داروهای تیروئید را با فاصله چند ساعت از ویتامین ها و مکمل ها در دوران بارداری مصرف کنید.
-بعد از زایمان خود برای کنترل تیروئید به پزشک مراجعه کنید.
نکته مهم این است که داشتن رژیم غذایی برای درمان کم کاری تیروئید در بارداری از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
درمان های دارویی کم کاری تیروئید در بارداری
کم کاری تیروئید در بارداری با یک هورمون مصنوعی به نام لووتیروکسین که شبیه به هورمون T4 ترشح شده توسط تیروئید است، درمان می شود. پزشک شما دوز لووتیروکسین را پس از تشخیص بارداری، تنظیم کرده و نظارت بر تست عملکرد تیروئید شما را در هر ۴-۶ هفته از دوران بارداری، ادامه خواهد داد.
اگر شما مبتلا به کم کاری تیروئید در بارداری هستید و لووتیروکسین مصرف می‌کنید، بسیار مهم است که بلافاصله پزشک خود را از بارداری خود مطلع سازید.
از آنجا که آهن و کلسیم موجود در ویتامین های دوران بارداری ممکن است از جذب هورمون تیروئید در بدن شما جلوگیری کند، شما نباید ویتامین های دوران بارداری خود را در طی ۳-۴ ساعت پس از مصرف لووتیروکسین، مصرف کنید.
اختلال کم کاری تیروئید در بارداری به راحتی قابل درمان و کنترل است. به طور کلی، هدف از درمان کم کاری تیروئید در بارداری، حفظ سطح هورمون تیروئید در محدوده طبیعی، مناسب مادر و کودک است.
بررسی و نظارت بر سطح هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH) برای تنظیم میزان دوز دارو از اهمیت به سزایی برخوردار است. بنابراین، زنان مبتلا به کم کاری تیروئید در بارداری از دادن آزمایش خون به طور منظم و ثابت غافل نشوند.
پیشنهاد می کنیم برای کسب اطلاعات مفید تر از مقاله ژل رویال و تاثیر آن در بارداری و سلامت چگونه است؟ از سایت ماماسلامت بازدید کنید.
روش های پیشگیری از عوارض کم کاری تیروئید در بارداری
برخی از پژوهشگران و سازمان های پزشکی در مورد غربالگری بیماری تیروئید راهبردهایی را ارائه داده‌اند که عبارتند از:
زنانی که قصد بارداری دارند باید قبل از اقدام به بارداری آزمایشات مربوط به غربالگری بیماری های تیروئید را انجام دهند.
در صورتی که مادران با مشکلاتی از قبیل گواتر، سطح بالای آنتی بادی های تیروئید، داشتن زمینه ارثی و خانوادگی بیماری تیروئید و داشتن علائم کم کاری تیروئید در بارداری مواجه هستند، باید مورد آزمایش کم کاری تیروئید قرار بگیرند.
در زنانی که نشانه های بالینی و آزمایشگاهی کم کاری تیروئید در حد مرز قرار دارد و کسانی که در آزمایش خون شان آنتی بادی مثبت مشاهده شده است، باید درمان کم کاری تیروئید در بارداری را در اوایل بارداری با دوز داروی کم شروع کنند.
مقدار مصرف دارو در دوران بارداری متغیر است، به این معنی که باید مادر به طور منظم آزمایش خون بدهد تا دوز دارو کنترل شود. با گذشت زمان بزرگتر شدن جنین در شکم مادر، بسیاری از مادران نیاز به دوزهای بیشتری برای جایگزینی هورمون دارند.
میزان مصرف داروهای جایگزین هورمون تیروئید در دوران بارداری و بعد از آن با توجه به میزان سطح هورمون تحریک کننده تیروئید(TSH) در خون، کنترل و مشخص می‌گردد.
آیا کم کاری تیروئید در بارداری بر روی شنوایی جنین اثر می‌گذارد؟
کاهش هورمون تیروئید در مرحله رشد جنین می‌تواند منجر به کاهش شنوایی جنین شود. هورمون تیروئید در مرحله رشد جنین منجر به تشکیل ساختار هایی مانند مغز، قلب، کلیه، ماهیچه های اسکلتی و گوش می‌شود.
جنین تا قبل از تشکیل غدد تیروئید وابسته به هومون تیروئید مادر است. تحقیقات نشان می‌دهد که وجود هورمون تیروئید برای تشکیل طبیعی سیستم شنوایی لازم و ضروری است. برای اطلاعات بیشتر درباره اهمیت رشد سیستم شنوایی جنین به شما مطالعه مقاله “در چه سنی نوزاد اسم خود را تشخیص می دهد؟” از سایت ماماسلامت را پیشنهاد می کنیم.
کمبود هورمون تیروکسین که یکی از هورمون های غدد تیروئید است، می‌تواند منجر به ایجاد نقایص شدید شود. کمبود هورمون تیروکسین می‌تواند روند تشکیل حلزون گوش و سیستم عصبی مربوط به سیستم شنوایی را تحت تاثیر قرار دهد.
کم کاری تیروئید در بارداری یکی از دغدغه های مادران است. برای کاهش علائم کم کاری تیروئید در بارداری، لازم است زنان باردار نسبت به بقیه افراد، ید بیشتری دریافت کنند. وجود ید برای رشد سالم مغز جنین لازم است.
می‌توانید ید مورد نیاز را از غذاهای دریایی، تخم مرغ، گوشت، مرغ و نمک ید دار، دریافت کنید. علاوه بر این، توصیه می شود که زنان برای بهبود عملکرد تیروئیدشان، از مولتی ویتامین در بارداری استفاده کنند.