آدنومیوز وضعیتی است که در آن پوشش داخلی رحم داخل دیواره عضلانی رحم رشد می‌کند. این بیماری می‌تواند باعث درد های قاعدگی، احساس فشار پایین شکم، نفخ قبل از قاعدگی و پریود های سنگین شود.
همچنین آدنومیوز ممکن است در کل رحم وجود داشته باشد یا در یک نقطه از آن. اگر چه این مشکل یک وضعیت خوش خیم در نظر گرفته می‌شود، درد مکرر و خونریزی شدید همراه با آن می‌تواند تاثیر منفی بر کیفیت زندگی زنان داشته باشد.
آدنومیوز چیست؟
آدنومیوز زمانی اتفاق می‌افتد که خط آندومتر که معمولا رحم را از بافت‌های اطراف جدا می‌کند به دیواره عضلانی رحم فرو می‌رود و باعث بزرگ شدن رحم و دوره‌های قاعدگی طولانی مدت و دردناک می‌شود.
این مشکل می‌تواند باعث بروز علائمی مانند خونریزی شدید در طول دوره ماهیانه، درد زمان پریود، درد در طول یا بعد از رابطه جنسی و ناباروری شود.
علت این بیماری ناشناخته است، اما آدنومیوز معمولا پس از یائسگی برطرف می‌شود. برای زنانی که به دلیلا این بیماری ناراحتی شدید دارند، هورمون درمانی و برداشتن رحم می‌تواند آن را درمان کند.
زنان مبتلا به این بیماری اغلب آندومتریوز هم دارند، اما شرایط در زنان مختلف، متفاوت می‌باشد. همراه با اندومتریوز سلول‌های شبیه به آندومتر در سایر قسمت‌های بدن مانند لوله‌های فالوپ، تخمدان‌ها یا بافتی که لگن را می‌پوشاند دیده می‌شود.
این بیماری در محل اتصال آندومتر و میومتر یعنی قسمت عضلانی رحم، اتفاق می‌افتد. ادنومیوز می‌تواند کاملا گسترده باشد، که به عنوان ادنومیوز عمومی شناخته می‌شود یا در یک مکان خاص ایجاد شود، که به آن آدنومیوما گفته می‌شود.
علائم آدنومیوز کدام است؟
برخی اوقات آدنومیوز خاموش است و علامتی را به دنبال ندارد یا ممکن است علائم خفیفی را ایجاد کند. ولی در اکثر اوقات این بیماری می‌تواند منجر به علائم زیر شود:
- خونریزی‌های سنگین و طولانی مدت در دوران قاعدگی
- درد در هنگام رابطه جنسی
- فشار و نفخ شکم
- دردهای شدید پریود
- خونریزی بین دوره‌ها
- بدتر شدن دردهای رحمی
- رحم بزرگ و نازک
- عفونت و التهاب لگن
- احساس فشار در مثانه و مقعد
- درد هنگام حرکات روده
در این حالت رحم بزرگتر می‌شود. اگر چه ممکن است خود فرد از تورم رحم خود اطلاعی نداشته باشد، اما بخش انتهایی شکم ممکن است بزرگتر به نظر آید و یا فرد در این نقاط حساس شود.
مطالعه مقاله قرص آهن در بارداری چه ضرورتی دارد؟ در وبسایت ماماسلامت را به شما پیشنهاد می‌دهیم.
چه کسانی به آدنومیوز مبتلا می‌شوند؟
آدنومیوز یک بیماری شایع است. اغلب در زنان میانسال و زنانی که بچه دار شده‌اند، تشخیص داده شده و وجود دارد. همچنین، زنانی که قبلا سابقه جراحی رحمی داشته‌اند، ممکن است در معرض خطر ابتلا به این بیماری باشند.
اگر چه علت این عارضه شناخته نشده است، اما مطالعات نشان داده‌اند که هورمون‌های مختلف از جمله استروژن، پروژسترون، پرولاکتین و هورمون محرک فولیکول، ممکن است باعث این بیماری شوند.
راه‌های تشخیص آدنومیوز چیست؟
معاینه
ارزیابی پزشکی کامل می‌تواند به تعیین بهترین دوره درمان کمک کند. دکتر فوق متخصص زنان ابتدا معاینه بدنی انجام میدهد تا تورم رحم را بررسی کند. اندازه رحم بسیاری از زنان مبتلا به دو یا سه برابر میزان طبیعی آن است.
سونوگرافی
سونوگرافی به تشخیص صحیح و رد تومور‌های رحم کمک می‌کند. در سونوگرافی از امواج صوتی برای تولید تصاویر متحرک از اندام‌های داخلی مانند رحم استفاده می‌شود.
در این روش، سونوگرافیست ژل مخصوص را روی شکم می‌زند. سپس، به کمک پروب دستی تصاویر متحرکی را بر روی صفحه نمایان می‌سازد و به کمک آن داخل رحم قابل مشاهده است.
ام ار ای
اگر سونوگرافی برای تشخیص کافی نباشد، پزشک اسکن MRI را توصیه خواهد کرد. در MRI از امواج مغناطیسی و رادیویی برای تولید تصاویر اندام‌های داخلی استفاده می‌شود. در این روش بیمار روی یک میز فلزی به آرامی دراز و به داخل دستگاه اسکنر کشیده می‌شود.
اگر قرار است MRI انجام دهید، در صورت وجود احتمال بارداری حتما به پزشک خود اطلاع دهید. همچنین در صورت وجود قطعات فلزی یا وسایل الکتریکی در بدن، مانند ضربان ساز، پیرسینگ، یا ترکش فلزی ناشی از آسیب اسلحه، حتما به پزشک و تکنسین MRI اطلاع دهید.
باروری و بارداری در صورت ابتلا به آدنومیوز امکان دارد!
هنوز نمی‌توان گفت که بیماری آدنومیوز در بارداری اختلال ایجاد می‌کند. زیرا زنانی که دچار مشکلات باروری هستند، ممکن است به بیماری‌های دیگری نیز مبتلا باشند. تحقیقات در زمینه رابطه بین این بیماری، ناباروری و عوارض بارداری همچنان ادامه دارد. البته افزایش خطر سقط جنین یا سایر عوارض زایمان در اثر آدنومیوز تا کنون گزارش نشده است.
برای اطلاعات بیشتر پیشنهاد ما به شما مطالعه مقاله ناباروری چیست در دانشنامه سایت ماماسلامت می‌باشد.
دلایل آدنومیوز در زنان چیست؟
دلایل آدنومیوز به طور قطع مشخص نیست اما برخی فرضیه‌های احتمالی عبارت است از:
رشد تهاجمی بافت
برخی متخصصین بر این باورند که آدنومیوز نتیجه تهاجم مستقیم بافت اندومتریال رحم به بخش ماهیچه‌ای رحم می باشد که دیواره‌های رحم را شکل میدهد. ضایعات رحم که در طول جراحی‌هایی مانند سزارین ایجاد می‌شود، می‌تواند منجر به تهاجم مستقیم سلول‌های آندومتر به دیواره رحم شود.
منشا دوران جنینی
زمانی که رحم اولین بار در دوران جنینی شکل می‌گیرد، آدنومیوز در داخل ماهیچه‌های رحمی ایجاد می‌شود که ناشی از بافت آندومتری است که آنجا به جای مانده است.
ارتباط زایمان و التهاب رحم
فرضیه‌ای دیگر وجود دارد که بین آدنومیوز و زایمان ارتباطی را نشان میدهد. التهاب بخش داخلی رحم در طول دوران بعد از زایمان سبب از هم پاشیده شدن مرز نرمال سلول‌هایی می شود که دیواره رحم را تشکیل میدهد. جراحی رحم نیز می‌تواند تاثیر مشابه داشته باشد.
منشا سلول‌های بنیادی
فرضیه اخیر مطرح می‌کند که سلول‌های بنیادی مغز استخوان می‌تواند به ماهیچه رحم حمله کند و منجر به آدنومیوز شود.
صرف نظر از آدنومیوز چگونه ایجاد می‌شود، رشد آن بستگی به چرخه استروژن در بدن خانم دارد. زمانی که به هنگام یائسگی تولید استروژن کاهش می‌یابد، آدنومیوز در نهایت از بین می‌رود.
خرید کمربند و ماساژور حرارتی قاعدگی از فروشگاه لوازم طبی و بهداشتی بانوان و بارداری ماماسلامت
عوارض آدنومیوز
اگر فرد خونریزی‌های سنگین و طولانی مدتی در اثر پریودها داشته باشد، می‌تواند منجر به بروز آنمی شود. آنمی سبب خستگی و سایر مشکلات در سلامت فرد می‌شود. اگر مشکوک به آنمی هستید حتما به پزشک مراجعه کنید.
درد و خونریزی شدید در اثر آدنومیوز می‌تواند روند زندگی فرد را مختل کند. فرد ممکن است از انجام فعالیت‌هایی که از آن ها لذت می‌برد باز ماند، زیرا نمی‌داند که چه زمان و کجا خونریزی آغاز می‌شود.
پریودهای دردناک می تواند سبب شود فرد از فعالیت‌های روزمره مانند سرکار و مدرسه بازماند. دردهای مکرر می‌تواند منجر به افسردگی، تحریک‌پذیری، اضطراب، خشم و درماندگی شود. به همین دلیل اگر فرد مشکوک به آدنومیوز باشد، باید به پزشک مراجعه کند.
خطرات بیماری آدنومیوز
حاملگی‌های متعدد ممکن است خطر ابتلا به آدنومیوز را افزایش دهد. برخی از عوامل خطر که ممکن است منجر به آدنومیوز شود عبارتند از:
- سن: اگر چه این بیماری ممکن است زنان در هر سنی را تحت تاثیر قرار دهد، اما بیشتر زنانی که به آدنومیوز مبتلا می‌شوند در دهه 40 و 50 سالگی خود قرار دارند.
- بارداری: درصد بالایی از زنان مبتلا به آدنومیوز، بارداری‌های متعددی داشته‌اند.
- جراحی رحم: انجام جراحی بر روی رحم از جمله زایمان سزارین می‌توانند خطر بروز آدنومیوز را به میزان قابل توجهی افزایش دهند.
تفاوت آدنومیوز با اندومتریوز
آدنومیوز و اندومتریوز شباهت زیادی دارند، اما اختلافاتی نیز در بین این دو عارضه وجود دارد.
-در آدنومیوز، سلول‌های پوشاننده رحم در داخل عضله رحم رشد می‌کنند. در آندومتریوز، این سلول‌ها خارج از رحم، گاهی اوقات در تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ رشد می‌کنند.
-احتمال ابتلا به این دو بیماری یکسان است، اما آندومتریوز بیشتر در در دهه 30 و 40 سالگی رخ میدهد، در حالی که اندومتریوز بیشتر در زنان 40 تا 50 ساله بروز می‌کند. همچنین علائم هر دو بیماری پس از یائسگی از بین می‌روند.
درمان آدنومیوز چگونه است؟
زنان مبتلا به اشکال خفیف ممکن است نیازی به درمان آدنومیوز نداشته باشند. اگر علائم بیمار فعالیت روزانه را مختل می‌کند، پزشک گزینه های درمان آدنومیوز را توصیه خواهد کرد.
روش‌های درمان آدنومیوز با هدف کاهش علائم آدنومیوز شامل موارد زیر است:
داروهای ضد التهاب
یکی از نمونه‌های معروف این گروه ایبوپروفن است. این داروها ضمن تسکین گرفتگی‌های عضلانی شدید می‌توانند به کاهش جریان خون در دوران قاعدگی کمک نیز کنند. داروهای ضد التهابی را دو تا سه روز قبل از آغاز قاعدگی شروع کرده و در طول دوره قاعدگی نیز به مصرف آن ادامه دهید. استفاده از این داروها در بارداری ممنوع است و زنان باردار احتمالا نمی‌توانند این گزینه درمان آدنومیوز را انجام دهند.
درمان‌های هورمونی
این درمان آدنومیوز شامل داروهای پیشگیری از بارداری یا قرص‌های ضد بارداری، داروهای ضد بارداری پروژسترون به صورت خوراکی، تزریقی یا دستگاه داخل رحمی و آنالوگ‌های GnRH مانند لوپرولید می‌باشد. درمان‌های هورمونی در کنترل سطوح بالای استروژن، که در ایجاد علائم نقش دارند، مفید است. دستگاه‌های داخل رحمی مانند Mirena می‌توانند تا پنج سال دوام بیاورند.
ابلیشن آندومتر
این مورد درمان ادنومیوز شامل تکنیک‌هایی برای از بین بردن یا تخریب آندومتر است. ابلیشن یک روش سرپایی با زمان بهبودی کوتاه است. با این حال، این روند ممکن است برای همه مفید نباشد، زیرا آدنومیوز اغلب به صورت عمیق‌تری به عضله حمله می‌کند.
آمبولیزاسیون شریان رحم
این روشی است که از خون‌رسانی به عروق خاص در ناحیه آسیب دیده جلوگیری می‌کند. با قطع جریان خون، آدنومیوز کاهش می‌یابد. آمبولیزاسیون شریان رحم معمولا برای درمان بیماری دیگری به نام فیبروم رحم در بیمارستان انجام می‌شود و نیاز به یک شب بستری دارد. از آنجا که این روش درمان ادنومیوز خیلی تهاجمی نیست، از ایجاد اسکار در رحم جلوگیری می‌کند.
رزونانس هدایت شده مغناطیسی متمرکز فراصوتی
از امواج متمرکز و با قدرت بالا برای ایجاد گرما و از بین بردن بافت هدف استفاده می‌شود. گرما با استفاده از تصاویر MRI قابل کنترل است. این روش درمان آدنومیوز در تسکین علائم موفق بوده، با این حال مطالعات بیشتری لازم است.
هیسترکتومی
تنها روش درمان آدنومیوز برای بهبود کامل این بیماری انجام عمل جراحی برداشتن کامل رحم است. این روش یک مداخله جراحی بزرگ در نظر گرفته شده و فقط در موارد شدید و در زنانی که قصد بچه دار شدن ندارند استفاده می‌شود. تخمدان در ادنومیوز تاثیری نداشته و ممکن است در بدن شما باقی بماند.
شیوع آدنومیوز در میان زنان چه میزان است؟
مانند آندومتریوز، دقیقا مشخص نیست چه تعداد از زنان ممکن است تحت تاثیر بیماری ادنومیوز قرار بگیرند. آنچه که تاثیر آدنومیوز را بسیار مهم می‌کند این است که در طول تست‌های غربالگری منظم مشاهده می‌شود، حتی اگر زنان هیچ علامتی نداشته باشند. بسیاری زنان احتمال دارد دچار آدنومیوز شوند، ولی هیچ علائمی بروز ندهند و خودشان از ابتلا به آن اطلاعی نداشته باشند.
از آنجا که اغلب در زنان با شرایط دیگر مثل شرایط اندومتریوز با علائم مشابه یافت می‌شود، تشخیص اینکه کدام بیماری باعث ایجاد علائم می‌شود، دشوار است. در حال حاضر ما نمی‌دانیم که چرا برخی از زنان مبتلا به ادنومیوز علائم دارند و برخی دیگر ندارند.
همچنین معیارهای و اندازه‌گیری فاکتورهای مهم برای تشخیص آدنومیوز می‌تواند متفاوت باشد. همچنین بین متخصصانی که نمونه‌های بافتی را بررسی می‌کنند، می‌تواند اختلاف نظر وجود داشته باشد و نتیجه‌گیری متفاوتی را از بررسی بافت نمونه‌گیری شده ارائه دهند.
زمان مراجعه به پزشک چه موقع است؟
اگر برای بارداری اقدام کرده‌اید یا فاقد هر گونه علامتی هستید، نیازی به درمان نیست. با این حال، بیماران مشکوک به ادنومیوز یا آندومتریوز باید برای معاینه به پزشک مراجعه کنند.
برای اطلاعات بیشتر مطالعه مقاله اندومتریوز چیست؟ در سایت ماماسلامت را به شما توصیه می کنیم.
در صورتی دوره‌های قاعدگی سنگین یا دردهای رحمی شدیدی را تجربه می‌کنید، باید به پزشک مراجعه کنید. این علائم ممکن است مربوط به بیماری‌های جدی دیگری باشند و پزشک باید برای تعیین علت، آزمایشاتی را تجویز کنند.
خونریزی شدید قاعدگی می‌تواند به کم‌خونی و در نتیجه کمبود آهن منجر شود. در این حالت ممکن است احساس خستگی، ضعف یا بی‌حالی داشته باشید. مصرف مکمل‌های آهن می‌تواند به درمان کم‌خونی کمک کند که این امر مخصوصا در دوران قاعدگی از اهمیت بالایی برخوردار است.
