مصرف دارو ها در بارداری اغلب می تواند عوارض کوتاه مدت و یا دراز مدت بر روی جنین ایجاد نماید و با این وجود نوع و شدت این عوارض به نوع دارو و شکل دارویی آن و یا طول مدت مصرف دارو و عمر جنین و مراحل رشد آن بستگی دارد.
آیا مصرف دارو در بارداری خطرناک است؟
سخت است که بدانیم شما دقیقا چه زمانی باردار می شوید. وقتی که باردار شدید، ممکن است بین 10 تا 14 روز و حتی بیشتر خودتان ندانید که باردار هستید.
قبل از اقدام به بارداری منطقی است با دکتر متخصص زنان در مورد مصرف دارو در بارداری مشورت کنید، برخی اوقات لازم است دارو تغییر یابد و برخی اوقات قبل از باردار شدن می توان مصرف دارو را قطع کرد.
اگر باردارید و یا این که برای باردار شدن برنامه دارید، بدون مشورت با پزشک مصرف هیچ دارویی را در بارداری قطع نکنید.
خوب است از مقاله بهترین زمان مصرف قرص کلسیم در دوران بارداری چه موقع است در وبسایت ماماسلامت بازدید کنید.
داروهایی که در بارداری می توان مصرف کرد!
یکی از مباحث مهم مصرف داروها در بارداری و اثرات آن بر جنین می باشد. هر چند در اغلب موارد پزشک در صورت اطلاع از بارداری در تجویز دارو دقت کافی دارد اما دانستن یکسری اطلاعات برای همه خانم‌های باردار و کسانی که قصد بارداری دارند، می‌تواند مفید باشد.
به طور کلی هر عاملی که در تکامل و رشد جنین باعث تغییر دائمی در شکل یا کارکرد بخش‌های مختلف بدن او شود، آسیب زا و به عبارتی خطرناک نامیده می شود.
شایع ترین موارد مصرف داروها در بارداری :
ضد استفراغ، آنتی اسیدها، ضد درد، آنتی بیوتیک‌ها، داروی کاهنده فشار خون، آرام بخش‌ها، خواب‌آورها، داروهای مدر( ادرارآور).
برای اینکه ماده‌ای را آسیب زا بدانیم باید چند شرط داشته باشد:
اول اینکه دارو قابلیت عبور از جفت را داشته باشد.
. بیمار در زمان بحرانی مربوطه در معرض آن قرار گرفته باشد.
. رابطه علت و معلولی بین آسیب و آن ماده وجود داشته باشد.
. ماده آسیب زا باید به اندازه کافی از جفت عبور کند تا بتواند روی تکامل جنین اثر بگذارد.
وقتی می گوییم دارویی برای بارداری و جنین مضر است آیا در تمام طول بارداری باید از مصرف این دارو اجتناب کرد؟ بهتر است ابتدا به این نکته اشاره کنیم که دوران بارداری شامل سه مرحله است :
دوره قبل از لانه گزینی:
دو هفته بعد از لقاح.
دوره رویانی:
هفته 2 تا 8 بارداری.
دوره جنینی:
هفته 9 تا پایان بارداری
دوره قبل از لانه گزینی به نام دوره همه یا هیچ خوانده می شود، یعنی در این دوره اگر دارویی آسیب زا مصرف شود یا سبب مرگ جنین می شود یا اگر چنین پیامدی نداشته باشد جنین زنده خواهد ماند و دچار ناهنجاری دیگری نمی شود.
مطالعه مقاله روند رشد جنین در هر ماه از بارداری! در دانشنامه ماماسلامت را به شما توصیه می کنیم.
نحوه دسته بندی مصرف داروها در بارداری
در حال حاضر یک طبقه بندی کلی برای داروهای مجاز و غیر مجاز در بارداری وجود دارد که عبارت است از:
داروهای گروه A:
داروهایی که توسط تعداد زیادی از زنان باردار مصرف شده‌اند و شواهدی در مورد خطر بروز نقص مادرزادی ناشی از آن‌ها وجود ندارد.
داروهای گروه B:
داروهایی که تنها توسط تعداد محدودی از زنان باردار مصرف شده‌اند و داده‌های انسانی از آن ها وجود ندارد. فقط مطالعات حیوانی آن‌ها را بی خطر تلقی می کنند.
داروهای گروه B1:
مطالعات حیوانی هیچ افزایش خطر احتمالی را نشان نداده اند.
داروهای گروه B2:
مطالعات حیوانی در مورد آن‌ها محدود است و با این وجود به نظر نمی‌رسد که خطر افزایش بروز عوارض دارویی وجود داشته باشد.
داروهای گروه B3:
اگرچه مطالعات حیوانی افزایش خطر بروز عوارض را نشان می دهند، اما مشخص نیست که آیا این خطر در مورد انسان نیز صدق می‌کند یا خیر.
داروهای گروه C:
داروهایی که به‌دلیل تاثیرات خود ممکن است بدون ایجاد نقص مادرزادی، به جنین آسیب های دیگری برسانند. این اثرات ممکن است برگشت پذیر باشند.
داروهای گروه D:
داروهایی که باعث نقایص مادرزادی میشوند. با این حال، مزایای سلامتی آن ها ممکن است بیشتر از خطرات و عوارض باشد.
داروهای گروه X:
داروهایی که خطر نقایص مادرزادی بالایی دارند و نباید در دوران بارداری استفاده شوند.
پیشنهاد می‌کنیم پیش از مصرف دارو در بارداری حتما به این دسته بندی دقت کنید. معمولا روی برچسب هر محصول دارویی ذکر می شود که مصرف دارو در بارداری مجاز است یا خیر.
مشکلات مصرف دارو در بارداری در هنگام بیماری!
مصرف یا عدم مصرف داروها در بارداری سوالی بسیار جدی و حائز اهمیت است. برخی از مشکلات و بیماری ها به درمان نیاز دارد. عدم استفاده از دارویی که مورد نیاز شما است می تواند به شما و کودک آسیب بزند. برای مثال عفونت مجاری ادراری اگر درمان نشود می تواند منجر به عفونت کلیه شود و عفونت کلیه نیز سبب زایمان زودرس و به دنیا آوردن نوزادی با وزن کم خواهد شد.
به هنگام عفونت مجاری ادراری لازم است از آنتی بیوتیک استفاده کنید تا درمان شوید. با مشورت گرفتن از پزشک می توانید از مزایا یا مضرات مصرف دارو در بارداری اطلاع پیدا کنید.
بهتر است از مقاله عفونت ادراری در بارداری، روش های درمان و پیشگیری از آن در مجله اینترنتی ماماسلامت بازدید نمایید.
داروهای غیر مجاز در بارداری
مصرف داروهای گیاهی در بارداری:
مصرف داروهای گیاهی و مکمل ها هنوز تایید نشده است که در بارداری ایمن است. به طور کلی نباید داروهای بدون تجویز را در دوران بارداری مصرف کنید مگر اینکه لازم باشد. بسیاری از زنان باردار معتقدند محصولات طبیعی می توانند به راحتی حالت تهوع، کمردرد و سایر علائم آزار دهنده بارداری را از بین ببرند اما بسیاری از این محصولات به اصطلاح طبیعی روی زنان باردار آزمایش نشده و بنابراین قبل از مصرف داروها در بارداری خصوصا داروهای گیاهی بهتر است با پزشک مشورت کنید.
مصرف داروهای مربوط به اختلالات قلبی عروقی در بارداری:
زنان بارداری که فشار خون بالا قبل از بارداری دارند یا در دوران بارداری به آن مبتلا شده اند ممکن است از داروهای کاهنده فشار خون استفاده کنند. هر دو نوع فشار خون بالا، ریسک مشکلات زنان از جمله پره اکلامپسی را افزایش می‌دهند، اما این داروها به طور قابل توجهی جریان خون را به جفت کاهش می دهند بنابراین زنان در هنگام مصرف داروها در بارداری باید مرتب تحت نظر باشند.
چندین نوع داروی ضد فشار خون مانند مهار کننده های آنزیم تبدیل آنژیوتانسین و دیورتیک های تیازید معمولا به زنان باردار توصیه نمی شود. این داروها می تواند مشکلات جدی در جنین ایجاد کند که از جمله آن ها می توان به آسیب کلیه، رشد نامناسب قبل از تولد و نقایص زایمان اشاره کرد.
اسپیرونولاکتون نیز در بارداری تجویز نمی شود این دارو ممکن است باعث ایجاد ویژگی های زنانه در جنین شود. داروی دیگوکسین که برای درمان نارسایی قلبی و ریتم غیر طبیعی قلب استفاده می شود به آسانی از جفت عبور می کند. اما در دوزهای معمولی دیگوکسین تاثیرات کمی قبل و بعد از تولد نوزاد دارد.
مصرف ایبوپروفن در بارداری:
اغلب به خانم های باردار توصیه می شود ایبوپروفن مصرف نکنند. زمانی که خانم باردار در هفته سی بارداری قرار دارد به هیچ عنوان نباید ایبوپروفن مصرف کند. به این دلیل که با مصرف داروهای غیر مجاز در بارداری می تواند مشکلات قلبی جدی و کاهش مایع آمنیوتیک را به دنبال داشته باشد. حتی پیش از هفته 30 نیز مصرف این دارو می تواند خطر سقط جنین را به دنبال داشته باشد.
مصرف تتراسایکلین در بارداری:
در صورت بروز عفونت گلو یا هر نوع عفونت ناشی از بیماری های مقاربتی با مصرف داروهای غیر مجاز در بارداری مانند: تتراسایکلین و داکسی سایکلین باعث بی رنگ شدن دندان های جنین بعد از ماه چهارم بارداری می شود، زیرا این داروهای موجب کلسیفیکاسیون یا سخت شدن آن ها می شود.
مصرف ویتامین A در بارداری:
از داروهای غیر مجاز در بارداری مشتقات ویتامین A می باشد که به علت بروز ناهنجاری هایی قلبی، مغزی و نخاعی نباید در دوران بارداری مصرف شود.
داروهای ضد سرطانی و اصلاح سیستم ایمنی:
مصرف داروهایی که برای درمان آرتریت روماتوئید یا بیماری التهاب روده استفاده می شود در دوران بارداری ممنوع است، زیرا می توانند رشد سلولی را تحت تاثیر قرار دهند.
مصرف داروهای ترکیبی در بارداری:
از داروهای غیر مجاز در بارداری، داروهای ترکیبی بسیار خطرناک است. این داروها می تواند جنین را به خطر بیندازند به عنوان مثال دارو هایی که همزمان برای رفع سرماخوردگی و حساسیت مصرف می شوند.
مصرف دارو در بارداری برای بیماری های خاص!
اگر شما باردار هستید، باید در مورد مصرف داروها در بارداری خود با پزشک مشورت نمائید. هرگز خودسرانه داروهای خود را قطع یا عوض نکنید. این داروها می تواند شامل داروهایی باشد که برای افسردگی، آسم، دیابت، صرع و سایر بیماری ها به کار می رود. عدم استفاده از دارویی که مورد نیاز شما است می تواند برای شما و جنین خطرناک باشد.
در خانم هایی که به اچ آی وی یا ایدز مبتلا هستند مصرف داروی (zidovudine (AZT در دوران بارداری توصیه می شود. مطالعات نشان داده است در خانم هایی که اچ آی وی مثبت هستند، مصرف AZT در طول بارداری ریسک عبور ویروس و انتقال آن به جنین را کاهش می دهد.
عدم مصرف داروها در بارداری برای خانم های مبتلا به دیابت، خطر سقط جنین، به دنیا آمدن جنین مرده و زایمان ناقص افزایش می دهد.
اگر فرد مبتلا به آسم و فشار خون بالا باشد و در طول بارداری کنترل نشود، می تواند منجر به مشکلاتی برای جنین شود.
پیشنهاد ما به شما مطالعه مقاله علائم مسمومیت در بارداری یا پره اکلامپسی چیست از دانشنامه ماماسلامت می باشد.