سندروم پیش از قاعدگی یا PMS با چند علائم کلی آغاز می‌شود. اگر چند روز پیش از شروع خونریزی‌های قاعدگی با احساس بی‌حوصلگی، اضطراب، خشم و افسردگی می‌کنید، اگر ناخواسته دچار چالش و بحث و جدل در این زمان با خانواده و اطرافیان می‌شوید، اگر از کوچکترین حرفی سریع ناراحت شده و زود رنج شده‌اید و این احساس شما را کلافه و مستاصل کرده است، ممکن است شما هم به سندرم پیش از قاعدگی دچار شده باشید. با مطالعه مطلب زیر از گروه ماماسلامت به تمام سوالات شما در مورد سندروم پیش از قاعدگی پاسخ داده شده است و با این سندروم به طور کامل آشنا خواهید شد.
سندروم پیش از قاعدگی یا PMS چیست؟
PMS را سندرم پیش از قاعدگی یا (Premenstrual syndrome) باید معرفی کنیم. سندرم پیش از قاعدگی، علائم و نشانه‌های گوناگونی دارد. علائم قبل پریودی شامل تغییر ناگهانی خلق و خو، درد یا تحریک پذیری سینه‌ها، بالا رفتن اشتها و میل به غذا، خستگی، تحریک پذیری و افسردگی است.
اما سندرم پیش از قاعدگی چند روز طول می‌کشد؟ باید بگوییم PMS را ممکن است تا ۱۴ روز قبل از قاعدگی (پریود) تجربه کنید. علائم معمولاً بلافاصله پس از شروع قاعدگی مخصوصا در دوران بلوغ دختران متوقف می‌شوند. به صورت تخمینی از هر ۴ زن در سنین باروری و قاعدگی سه نفر دوران PMS را تجربه می‌کنند.
این علائم در یک الگوی قابل پیش‌بینی رخ می‌دهد ولی تغییرات فیزیکی و احساسی که فرد در سندروم پیش از قاعدگی تجربه می‌کند ممکن است خفیف و یا حتی شدید باشد. فرد نباید اجازه دهد که این مشکل کنترل زندگی او را در دست بگیرد. درمان‌های موجود و تغییرات اندک در سبک زندگی بسیاری از علائم و نشانه‌های سندرم پیش از قاعدگی را کاهش داده و یا آن‌ها را کنترل خواهند کرد.
علل و عوامل ایجاد سندروم پیش از قاعدگی
با این وجود که علم هنوز علت دقیق بروز PMS را نمی‌داند اما می‌داند که برخی از عوامل در بروز آن نقش دارد. به‌طورکلی در جواب به این پرسش که چه عواملی باعث بروز سندروم پیش از قاعدگی می‌شود می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
تغییرات هورمونی: تغییرات هورمونی ممکن است در برخی افراد باعث ایجاد سندرم پیش از قاعدگی شود. سندرم پیش از قاعدگی در این افراد در بارداری یا پس از رسیدن به دوران یائسگی از بین می‌رود.
افسردگی: برخی زنان که نوع شدیدی از سندرم پیش از قاعدگی را دارند، به افسردگی هم مبتلا هستند. البته افسردگی تمام علائم سندروم PMS را شامل نمی‌شود. همچنین ممکن است برخی از افراد دچار افسردگی خفیف باشند، اما بدون تشخیص درست مانده باشند، به همین دلیل، این افراد در زمان پیش از قاعدگی خود افسردگی را بیشتر بروز می‌دهند.
تغییرات شیمیایی مغز: تغییر در سطح سروتونین که یک مادهٔ شیمیایی در مغز است که نقشی اساسی در حالات روحی فرد را ایفا می‌کند، می‌تواند منجر به بروز علائم سندرم پیش از قاعدگی شود. سروتونین ناکافی می‌تواند باعث بروز افسردگی پیش از قاعدگی، خستگی، هوس کردن غذاهای خاص و اختلال در خواب شود.
.بیشتر بخوانید:
با پد ضد درد قاعدگی و فواید استفاده از آن آشنا شوید!
علائم PMS چیست؟
سندرم پیش از قاعدگی یا PMS، نشانه‌ها و علائم متنوعی مانند تغییرات خلقی، حساسیت سینه‌ها، هوس کردن برخی غذاها، خستگی، کج خلقی و تحریک پذیری و افسردگی دارد. هر سه زن از چهار زن این علائم و نشانه‌ها را قبل از شروع قاعدگی تجربه می‌کنند و به نوعی به این نوع سندروم مبتلا هستند.
علائم سندروم پیش از قاعدگی با یک الگوی قابل پیش بینی خود را نشان می‌دهد. ولی تغییرات فیزیکی و احساسی که فرد با این سندرم تجربه می‌کند می‌تواند خفیف یا شدید باشد. با این حال نباید اجازه داد که این مشکلات زندگی فرد را کنترل کند. برخی روش‌های درمانی و راهکارها می‌توانند به مدیریت این علائم کمک کنند.
علائم عاطفی و رفتاری PMS
تغییرات مربوط به PMS در خلق و خو، احساسات و رفتار شما ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- اضطراب، بی‌قراری، یا احساس سرگیجه
- عصبانیت و تحریک پذیری غیر معمول
- تغییرات در اشتها، از جمله افزایش میل به غذا، به ویژه برای شیرینی
- تغییرات در الگوهای خواب، از جمله خستگی و مشکلات خواب
- کاهش میل جنسی
- مشکل در تمرکز یا به خاطر سپردن اطلاعات
لیست بلند بالایی برای علائم و نشانه‌های بالقوه سندرم پیش از قاعدگی وجود دارد ولی اکثر زنان تنها برخی از این علائم را تجربه می‌کنند.
نشانه‌های احساسی سندروم پیش از قاعدگی
- اضطراب و تنش
- اختلالات خلقی و افسردگی
- گریه کردن
- حساس شدن و تحریک پذیری و عصبانیت
- حالت غمگین یا ضعیف، که ممکن است شامل گریه یا گریه ناگهانی و غیرقابل کنترل باشد.
- مشکلاتی در اجتماع
- تغییرات سریع در خلق و خوی و طغیان عاطفی
نشانه‌های فیزیکی سندروم پیش از قاعدگی
- درد مفاصل و ماهیچه‌ها
- سر درد
- خستگی
- افزایش وزن به دلیل احتباس مایعات در بدن
- نفخ شکم
- حساسیت سینه‌ها
- ایجاد جوش و آکنه
- یبوست یا اسهال
- عدم تحمل الکل
در برخی افراد دردهای فیزیکی و استرس های احساسی به اندازه کافی شدید است که بر فعالیت‌های روزمره تاثیر بگذارد. این علائم ظرف چهار روز بعد از شروع قاعدگی در اکثر زنان از بین می‌رود.
چه کسانی دچار سندروم پیش از قاعدگی می‌شوند؟
از هر چهار زن، سه نفر علائم PMS را در مقاطعی از زندگی خود تجربه می‌کنند. این علائم در اکثر زنان قابل تحمل است. کمتر از 5 درصد از زنان در سنین باروری به شکل شدیدتری از PMS به نام اختلال نارسایی پیش از قاعدگی (PMDD: premenstrual dysphoric disorder) مبتلا می‌شوند. سندرم پیش از قاعدگی در زنانی که سطوح بالایی از استرس، سابقه خانوادگی افسردگی، سابقه شخصی افسردگی یا افسردگی پس از زایمان داشته باشند، بیشتر رخ می‌دهد.
تأثیر سبک زندگی و درمان‌های خانگی در تسکین سندروم PMS
سبک زندگی و درمان‌های خانگی در برخی از موارد می‌توانند در تسکین علائم پیش از قاعدگی مؤثر باشند. با ایجاد تغییر در نحوه تغذیه، فعالیت‌های بدنی و فعالیت‌های کاری و دوری از موقعیت‌های تنش‌زا می‌توان این علائم را کنترل نمود.
نکاتی که در زیر عنوان می‌کنیم، می‌توانند در کاهش و تسکین علائم سندروم PMS مؤثر باشند:
اصلاح رژیم غذایی
برای اینکه نفخ شکمی حاصل از سندرم پیش از قاعدگی را کاهش دهید و احساس سیری کنید، وعده‌های غذایی کوچک‌تر بخورید، اما تعداد وعده‌های غذایی را افزایش دهید. غذاهایی که حاوی مقدار زیادی کلسیم هستند، میل کنید. اگر در سبد غذایی شما مواد غذایی حاوی کلسیم به‌قدر کافی وجود ندارد، روزانه مکمل کلسیم مصرف کنید.
برای اینکه احتباس مایعات و نفخ بدن را کاهش دهید، مصرف غذاهای پرنمک را کاهش محدود کنید. غذاهای حاوی کربوهیدرات‌های پیچیده مانند میوه‌ها، غلات کامل و سبزیجات میل کنید. در دوره قاعدگی و دو هفته پیش از آن کافئین و الکل مصرف نکنید.
به‌صورت منظم ورزش کنید.
سعی کنید در بیشتر روزهای هفته حداقل ۳۰ دقیقه پیاده‌روی سریع انجام دهید، دوچرخه‌سواری، تمرینات هوازی و شنا کردن نیز می‌توانند در کاهش علائم سندروم PMS مؤثر باشند. ورزش کردن به‌صورت روزانه و منظم سبب افزایش سلامت کلی بدن می‌شود و همچنین علائمی همچون بداخلاقی، خستگی و افسردگی را از شما دور می‌کند.
استرس خود را کاهش دهید.
برای کاهش سردرد ناشی از سندرم پیش از قاعدگی و کاهش سطح استرس تمرینات آرام‌سازی عضلانی و تمرینات تنفس عمیق انجام دهید. این تمرینات به بهبود وضعیت خواب شما نیز کمک می‌کنند. برای کاهش سطح استرس بدن به‌اندازه کافی استراحت کنید و بخوابید. درصورتی‌که زمان کافی در اختیار دارید برای افزایش آرامش بدن ماساژ درمانی و تمرینات یوگا انجام دهید.
علائم PMS خود را ثبت کنید.
این کار را تا چند ماه تکرار کنید. برای اینکه محرک‌ها و زمان بروز علائم را شناسایی کنید، مرتباً علائم را همراه با زمان و تاریخ وقوع ثبت کنید. با این کار می‌توانید پیش از بروز علائم روش‌های جلوگیری را بکار بگیرید.
تفاوت سندروم پیش از قاعدگی و بیماری افسردگی چیست؟
از آن جایی که بسیاری از علائم سندروم پیش از قاعدگی و بیماری افسردگی مشترک هستند، بسیاری از زنان که مبتلا به بیماری زمینه‌ای افسردگی هستند، این علائم را با سندروم پیش از قاعدگی اشتباه می‌گیرند. اما چگونه به تفاوت سندرم پیش از قاعدگی و بیماری افسردگی پی ببریم؟
علائم بیماری افسردگی نیز در نیمه دوم قاعدگی تشدید می‌شوند و با شروع خونریزی قاعدگی بهبود می‌یابند، اما به طور کامل برطرف نمی‌شوند! اما علائم سندرم PMS یا پیش از قاعدگی، با شروع خونریزی قاعدگی به طور کامل برطرف می‌شوند. با توجه به درمان متفاوت این دو بیماری، توجه به تفاوت سندرم پیش از قاعدگی و بیماری افسردگی و تشخیص صحیح آن، حائز اهمیت فراوان می‌باشد.
سندروم پیش از قاعدگی و بارداری
برخی علائم سندروم پیش از قاعدگی بسیار نزدیک و مشابه با علائم اوایل بارداری هستند؛ درنتیجه تشخیص و افتراق سندروم پیش از قاعدگی و بارداری مهم می‌باشد. از جمله علائم مشترک سندرم پیش از قاعدگی و بارداری می‌توان به احساس درد و احتقان در پستان‌ها، احساس افسردگی، اضطراب و تحریک پذیری، احساس خستگی و ولع به برخی غذاهای خاص مانند شیرینی جات اشاره کرد. این علائم در PMS با شروع خونریزی ماهیانه از بین می‌روند، ولی در بارداری تا حداقل نیمی از آن ادامه می‌یابند.
.بیشتر بخوانید:
مراقبت از پوست در دوران قاعدگی
توصیه‌هایی برای کنترل نسبی سندرم پیش از قاعدگی
-از خانواده و دوستان خود در این مواقع کمک بگیرید.
-اگر با تغییر سبک زندگی بهبودی حاصل نشد، لازم است برای کاهش علائم به پزشک مراجعه کنید.
-اغلب ترکیبی از تغییر سبک زندگی، درمان‌های طبیعی و درمان‌های دارویی نتیجه بهتری دارند.
-در یک تقویم علائم اولیه روحی و احساسات و علائم فیزیکی غیرمعمول خود را در هر روز برای حداقل دو ماه ثبت کنید. در همان تقویم روزهای شروع علائم و پایان آن و شروع -خونریزی قاعدگی را نیز ثبت کنید. این کار به پزشک در درک شیوع علائم و الگوی علائم کمک می‌کند.
-اگر علائم خلقی یا سایر علائم در طول دو هفته قبل از خونریزی بعدی شروع شد احتمالاً شما مبتلا به PMS هستید و اگر این علائم را در تمام طول ماه داشتید احتمالاً دلیل دیگری غیر از PMS وجود دارد.
-قبل از مصرف هر گونه داروی گیاهی حتماً با پزشک مشورت کنید.
برای بسیاری از زنان، تغییر شیوه زندگی می‌تواند به کاهش علائم PMS کمک کند. اما بسته به شدت علائم، پزشک ممکن است یک یا چند دارو را برای سندرم پیش از قاعدگی تجویز کند. موفقیت داروها در تسکین علائم در بین زنان متفاوت است. داروهایی که معمولا برای سندرم پیش از قاعدگی تجویز می‌شوند عبارتند از:
داروهای ضد افسردگی مهارکننده‌های انتخابی باز جذب سروتونین : که شامل فلوکستین پروزاک پاروکستین پاکسیل، کپسول سرترالین زولوفت و دیگر است که در کاهش علائم خلقی موفق بوده‌اند. این داروها به طور کلی روزانه مصرف می‌شوند. اما برای برخی از زنان مبتلا به PMS ، استفاده از داروهای ضد افسردگی ممکن است به دو هفته قبل از شروع قاعدگی محدود شود.
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی: مصرف داروهای غیراستروئیدی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن. ادویل، موترین آی بی، سایرین و یا ناپروکسن سدیم (Aleve) قبل یا در شروع قاعدگی می‌تواند گرفتگی و ناراحتی سینه را کاهش دهد. ادرارآور یا دیورتیک‌ها وقت ورزش و محدود کردن مصرف نمک برای کاهش افزایش وزن، تورم و نفخ سندرم PMS کافی نیست، مصرف قرص‌های آب (ادرارآورها) می‌تواند به بدن کمک کند تا مایعات اضافی را از طریق کلیه‌ها دفع کند. اسپیرونولاکتون آلداکتون یک دیورتیک است که می‌تواند به کاهش برخی از علائم PMS کمک کند. داروهای ضد بارداری هورمونی این داروهای تجویزی تخمک گذاری را متوقف می‌کنند، که ممکن است علائم PMS را تسکین دهد.
