فشار خون بالا در بارداری یکی از موارد احتمالی است که امکان دارد در بسیاری از خانم های باردار ایجاد شود. گروه ماما سلامت در این مقاله به شما می گوید که فشار خون بارداری اگر بالا باشد یعنی، فشار خون ۸/۱۳ یا بیشتر در چنین شرایطی اگر کنترل نشود، وضعیت بدی را برای خانم های باردار ایجاد می کند.
فشار خون بارداری، در سه ماه دوم بارداری اگر با علائم بیماری های دیگری همراه نباشد، می تواند نشانه بیماری فشار خون بارداری باشد. کنترل نکردن به موقع فشار خون بالا در بارداری می تواند خطر هایی برای سلامت مادر و جنین داشته باشد.
فشار خون بارداری چیست؟
فشار خون در بارداری، میزان فشار خون بر دیواره عروق هنگام پمپاژ قلب توسط خون است. فشار خون با دو عدد، عدد بالا (سیستولیک) و عدد پایینی (دیاستولیک) اندازه گیری می شود
به عنوان مثال 80 / 120 خوانده می شود. عدد سیستولیک فشار خون را هنگامی که قلب خون را به اندام ها پمپاژ می کند اندازه گیری می کند و عدد دیاستولیک فشار خون را هنگام جمع شدن قلب برای پر شدن مجدد خون اندازه گیری می کند.
انواع بیماری فشار خون در بارداری
انواع فشار خون بالا در بارداری عبارتند از:
فشار خون بارداری:
فشار خون بارداری تنها در بارداری و بعد از هفته ۲۰ بارداری ایجاد میشود که معمولا پس از زایمان نیز برطرف خواهد شد. اگر قبل از ۳۰ هفتگی تشخیص داده شود، احتمال پیشرفت آن به پره اکلامپسی کمتر خواهد بود.
فشار خون مزمن:
اگر قبل از بارداری یا قبل از سه ماهه اول در بارداری فشار خون بالا داشته اید ، به احتمال زیاد دچار فشار خون بالا هستید.
فشار خون مزمن با پره اکلامپسی سوپراپمسی: اگر فشار خون بالا در بارداری اتفاق افتد، می تواند منجر به پره اکلامپسی می شود. با این حال ، اگر فشار خون بالا قبل از بارداری وجود داشته باشد و پره اکلامپسی یا مسمویت بارداری در این دوران اتفاق بیفتد ، تشخیص فشار خون مزمن با پره اکلامپسی فوقانی است.
پره اکلامپسی چیست؟
پره اکلامپسی یا مسمومیت بارداری از اختلالات شدید فشار خون بالا در بارداری است که کل بدن را تحت تاثیر قرار می دهد و علائم تشخیص آن، فشار خون بالا همراه با اختلال در عملکرد ارگان های بدن است.
یکی از این نشانه ها، دفع پروتئین بیش از حد نرمال در ادرار است. در موارد شدید کاهش پلاکت خون، افزایش آنزیم های کبدی، اختلال عملکرد کلیه، مشکلات بینایی و سردرد شدید هم ایجاد میشود. پره اکلامپسی معمولا پس از ۲۰ هفته رخ میدهد، همچنین پس از زایمان ممکن است ایجاد شود.
علائم پره اکلامپسی کدام است؟
پره اکلامپسی علائم مختلفی دارد که مهم ترین آن ها در ادامه آمده است.
- ورم صورت یا دستها
- سردرد مداومی که بهبود نمییابد
- تغییرات بینایی
- درد شانهها یا بالای شکم
- تهوع و استفراغ
- افزایش وزن ناگهانی
- دشواری در تنفس
فشار خون بالا در بارداری چگونه کنترل و درمان می شود؟
برای درمان فشار خون بارداری نمی توان به راحتی با دارو یا از روش های سنتی استفاده کرد. فشارخون می توانند باعث بروز مشکلاتی در زنان حامله شوند.
استفاده از دارو های کنترل فشار خون
داروهای کنترل فشارخون در بارداری در حالت معمول از طریق جریان خون به بدن جنین در حال رشد می رسند و می توانند اثرات مخربی بر سلامتی جنین بگذارند. هم چنین این دارو ها می تواند باعث رقیق شدن خون شوند و در نتیجه توانایی مادر برای حمل بچه کم می شود.
انجام سونوگرافی در دوران بارداری به پزشک کمک میکند از سالم بودن و رشد نرمال جنین در اثر فشارخون بارداری اطمینان حاصل کند.
داروها هم بر اساس نوع و شدت فشار خون شما تجویز می شود. به عنوان مثال افرادی با فشار خون پایین احتمالا نیازی به مصرف دارو ندارند اما پزشک از آن ها میخواهد هنگام بلند شدن برای جلوگیری از سقوط حتما احتیاط را رعایت کنند.
سدیم و نمک را کم کنید
از خوردن غذاهای نمکی و با سدیم بالا اجتناب کنید. اگرچه بدن شما نیاز به مقادیر اندکی سدیم دارد، اما مصرف زیاد آن مضر است و می تواند منجر به مشکلاتی نظیر فشار خون بالا، بیماری های قلبی و سکته مغزی شود.
اگر از فشار خون بالا رنج می برید، برای کاهش میزان سدیم مصرفی خود هرچه زودتر اقدام کنید :
در هنگام پخت و پز، به جای استفاده از نمک از ادویه جات دیگر (زیره سبز، فلفل لیمو، گیاهان تازه) استفاده کنید.
از مواد غذایی کنسرو شده استفاده نکنید.
غذاهایی را که دارای برچسب “کم سدیم ” یا “بدون سدیم ” هستند، خریداری کنید.
از غذاهای فرآوری شده مانند کراکر و اقلام سرخ شده که اغلب دارای سدیم بالا هستند، اجتناب کنید.
همچنین از خوردن فست فود ها اجتناب کنید.
غلات
غلات از لحاظ تغذیه ای حاوی فیبر بالا بوده و مطالعات نشان می دهند که افزودن فیبر بیش تر به رژیم غذایی می تواند به کاهش فشار خون بالا بیانجامد. از غلات برای افزایش وزن در دوران بارداری نیز می توان استفاده کنید.
حداقل روزانه ۶ تا ۸ وعده از غلات استفاده کنید. از مواد تمام غله، مانند برنج قهوه ای و ماکارونی تمام گندم و نان استفاده کنید.
پتاسیم
غذا های غنی از پتاسیم را به رژیم غذایی خود بیافزایید. این غذا ها باید بخشی از رژیم غذایی درمان فشار خون را تشکیل دهند و شامل گوجه فرنگی، لوبیای سفید، آب پرتقال، موز، نخود فرنگی، سیب زمینی، میوه های خشک و خربزه می شود. سطح پتاسیمی که باید به طور متوسط مصرف کنید حدود ۲۰۰۰ تا ۴۰۰۰ میلی گرم در روز است.
شکلات تلخ
از شکلات تلخ لذت ببرید. بر اساس یک مطالعه بالینی، شکلات تلخ می تواند به کاهش فشار خون کمک کند. روزانه ۱۴ گرم شکلات تلخ که حداقل ٧٠٪ است میل کنید. از آنجایی که شکلات تلخ کالری زیادی دارد، نباید بیش از حد از آن استفاده نمود.
نوشیدنی های الکلی و حاوی کافئین مصرف نکنید
از مصرف نوشیدنی های الکلی وحاوی کافئین پرهیز کنید. علاوه بر افزایش فشار خون ، مصرف کافئین و الکل در طول دوران حاملگی تاثیرات منفی دیگری بر سلامت شما و نوزادتان خواهد گذاشت. بنابراین، شما باید از خوردن هر دو اجتناب کنید، به خصوص اگر از فشار خون بالا رنج می برید.
مصرف کافئین در دوران بارداری با خطر کاهش جریان خون جفتی و در نتیجه خطر سقط جنین همراه است. اگرچه مطالعات بیشتری برای تایید اثرات کافئین مورد نیاز هستند اما احتیاط شرط عقل است.
مصرف زیاد الکل باعث افزایش فشار خون و همچنین اثرات منفی بر روی جنین خواهد شد. قبل از مصرف هرگونه نوشیدنی الکلی با پزشک خود مشورت کنید.
لبنیات
شیر کم چرب و شیر سویا را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. یک مطالعه بالینی نشان داد که با افزودن این غذا ها به رژیم غذایی می توان فشار خون سیستولیک را کاهش داد. محصولات لبنی کم چرب یا بدون چربی (مانند شیر، پنیر، ماست) را در رژیم غذایی خود لحاظ کنید.
اگر لاکتوز را تحمل نمی کنید، شیر بادام، نارگیل و یا انواع دیگر را جایگزین آن کنید. همچنین می توانید از شیر سویا استفاده کنید اما توجه داشته باشید که این محصولات می توانند میزان هورمون استروژن را در جنین شما افزایش دهند، بنابراین در مصرف آن ها دقت نمایید. به دلیل مقدار بالای سدیم در پنیر(حتی انواع کم چرب) در مصرف آن دقت کنید.
عوارض فشار خون بارداری چیست؟
فشار خون بالا در دوران بارداری خطرات و عوارض مختلفی دارد از جمله:
کاهش جریان خون به جفت: اگر جفت خون کافی دریافت نکند ، ممکن است کودک اکسیژن کمتری دریافت کند و مواد مغذی کمتری دریافت کند. این می تواند منجر به رشد آهسته (محدودیت رشد داخل رحمی) ، وزن کم هنگام تولد یا تولد زودرس شود. نارس بودن می تواند منجر به مشکلات تنفسی ، افزایش خطر عفونت و سایر عوارض برای کودک شود.
قطع جفت: پره اکلامپسی خطر ابتلا به این بیماری را که در آن جفت قبل از زایمان از دیواره داخلی رحم شما جدا می شود ، افزایش می دهد. قطع شدگی شدید می تواند باعث خونریزی شدید شود ، که می تواند زندگی شما و کودک شما را تهدید کند.
محدودیت رشد داخل رحمی: فشار خون بالا ممکن است منجر به کاهش یا کاهش رشد کودک شما شود (محدودیت رشد داخل رحمی).
آسیب به اعضای دیگر بدن مادر: فشار خون بالا با کنترل ضعیف می تواند منجر به آسیب به مغز ، قلب ، ریه ها ، کلیه ها ، کبد و سایر اندام های اصلی شما شود. در موارد شدید، می تواند زندگی را تهدید کند.
زایمان زودرس: گاهی اوقات برای جلوگیری از عوارض بالقوه تهدید کننده زندگی در هنگام فشار خون بالا در دوران بارداری ، زایمان زودرس لازم است.
بیماری قلبی عروقی در آینده: داشتن پره اکلامپسی ممکن است خطر ابتلا به بیماری قلبی و عروقی در آینده را افزایش دهد. اگر بیش از یک بار دچار پره اکلامپسی شده باشید یا به دلیل فشار خون بالا در بارداری ، زایمان زودرس داشته باشید ، خطر ابتلا به بیماری قلبی عروقی در آینده بیشتر است.
علائم فشار خون بالا در بارداری کدام است؟
فشار خون بالا در بارداری، چه مزمن باشد (یعنی فرد قبل از بارداری دچار فشار خون باشد) چه دارای فشار خون بالا بعد از هفته بیستم باشد، معمولا دارای علامت خاصی نمی باشد. مگر اینکه فرد دچار اختلال پره اکلامپسی باشد که علاوه بر فشار خون بالا، علائم و نشانه های دیگری دارد که عبارتند از:
- وجود پروتئین بیش از حد در ادرار (پروتئینوری) یا علائم مشکلات کلیوی
- سردرد شدید
- تغییر در بینایی، از جمله از دست دادن بینایی به صورت موقت، حساسیت به نور
- درد قسمت بالایی شکم، معمولا زیر دنده ها در سمت راست
- تهوع یا استفراغ
- کاهش سطح پلاکت ها در خون (ترومبوسیتوپنی)
- اختلال عملکرد کبد
- کوتاه شدن تنفس، ناشی از تجمع مایع در ریه ها
- افزایش ناگهانی وزن و تورم به ویژه در صورت و دست ها اغلب ناشی از پره اکلامپسی است.
اما این علائم در بسیاری از بارداری های طبیعی نیز اتفاق می افتند، بنابراین افزایش وزن و ورم بارداری نشانه های قابل اعتماد برای تشخیص پره اکلامپسی نیستند.
آیا فشار خون بالا می تواند روی جنین تاثیر بگذارد؟
فشار خون بالا در بارداری می تواند از جریان خون به جفت جلوگیری کند. از آن جا که کودک مواد مغذی یا اکسیژن کافی دریافت نمی کند، در معرض خطر کمبود وزن یا تولد زودرس قرار دارند.
به همین دلیل، بسیار مهم است که فشار خون بالا به موقع برداشته شود و درمان شود.
تاثیر فشار خون بالا بر مادر چیست؟
فشار خون بالا که تحت درمان قرار نگرفته است، خطر جدا شدن جفت، زایمان زودرس، دیابت بارداری یا تولد نوزاد مرده را افزایش می دهد.
زنانی که در بارداری فشار خون بالا را تجربه می کنند، در اواخر زندگی به احتمال زیاد با فشار خون بالا و بیماری های قلبی دچار مشکل می شوند.
آیا فشار خون بالا در بارداری بر زایمان نیز تاثیر می گذارد؟
اگر دچار فشار خون بالا در بارداری شوید، هم شما و هم کودک در دوران بارداری تحت نظارت دقیق قرار خواهید گرفت.
در حین زایمان قلب کودک به طور مداوم کنترل می شود و ممکن است شما مایعات و دارو را به صورت وریدی و بسیار آرام دریافت کنید.
اگر به نظر برسد که وضعیت شما در حین زایمان رو به وخامت است ، ممکن است به سزارین اضطراری نیاز داشته باشید.
اگر مبتلا به پره اکلامپسی هستید، به طور معمول توصیه می شود که کودک را در یک زایشگاه بزرگ که امکانات مراقبت تخصصی از مادر و نوزاد را ارائه می دهد، به دنیا بیاورید.
آیا بعد از زایمان فشار خون بالا می ماند؟
فشار خون بالا در بارداری معمولا پس از تولد کودک از بین می رود. با این حال، ممکن است در طی چند روز اول پس از زایمان، عوارضی نیز وجود داشته باشد و شما باید چندین هفته تحت مراقبت دقیق باشید.
زنانی که به دلیل بیماری دیگری فشار خون بالا داشته اند (فشار خون مزمن) برای اطمینان از بازگشت فشار خون به سطح ایمن باید به پزشک مراجعه کنند.