تقویم سه ماهه اول بارداری چه اطلاعاتی در اختیار ما قرار می‌دهد؟ گروه ماماسلامت به این سوال شما پاسخ می‌دهد. همه ما می دانیم که دوران بارداری 9 ماه به طول می‌انجامد و پزشکان برای بررسی‌های دقیق، این دوران را به 3 دوره سه ماهه یعنی سه ماهه اول، سه ماهه دوم و سه ماهه سوم باردای تقسیم می‌کنند.
البته برای اندازه‌گیری‌های دقیق‌تر باید سن بارداری را برحسب هفته و روز مشخص کرد. زیرا جنین و بدن مادر در هر هفته مشخص از بارداری تغییرات ویژه‌ای می‌کنند.
تقویم سه ماهه اول بارداری بر چه اساسی تنظیم می‌شود؟
تقویم سه ماهه اول بارداری، از هفته اول حاملگی شروع شده و تا پایان هفته 13 بارداری ادامه دارد. در این سه ماهه شما در حوالی هفته پنجم بارداری، احتمالا با رویت نکردن عادت ماهانه و انجام تست بارداری متوجه می‌شوید که نوزادی در راه دارید. بعد از مدتی و در حدود هفته هشتم بارداری می‌توانید ضربان قلب او را با کمک سونوگرافی بشنوید که خود تاییدی بر سلامت جنین در درون رحم است.
سه ماهه اول بارداری مهم‌ترین و نیز حساس‌ترین دوران بارداری شما محسوب می‌شود. در این زمان سلول‌های بدن جنین با سرعت بسیار زیادی تقسیم شده و تمایز پیدا می‌کنند. به همین دلیل در تقویم سه ماهه اول بارداری بیشتر از هر زمان دیگری دستورات مراقبتی مادر و جنین توصیه شده است، زیرا سلول‌های بدن جنین بیش از هر وقت دیگری به عوامل آسیب رسان محیطی، حساس هستند.
تقویم سه ماهه اول بارداری، بروز تغییرات اولیه در بدن
بدن مادر بر اساس تقویم سه ماهه اول بارداری باید تغییرات بسیاری را تجربه کند، بنابراین طبیعی است که مادر در مواجه با این تغییرات مضطرب شود و نگران سلامت خود باشد.
تغییرات اولیه که نشان دهنده بارداری هستند در این سه ماه ظاهر می‌شوند. شروع تقویم سه ماهه اول بارداری با متوقف شدن پریودی می‌باشد. قطع شدن پریود معمولا اولین علامتی که نشان می‌دهد لقاح و لانه گزینی در بدن زن در حال رخ دادن است.
تغییرات هورمونی تقریبا بر تمام ابعاد جسمی و روانی تاثیر می‌گذارد. بعضی از علائم اولیه بارداری در زنان بر اساس تقویم سه ماهه اول بارداری شامل موارد زیر است:
- خستگی مفرط
- سینه‌های حساس و متورم
- حالت تهوع صبحگاهی و گاهی استفراغ
- ویار و گاهی بیزاری از بعضی غذاها
- نوسانات خلقی
- یبوست
- تکرر ادرار
- سردرد
- سوزش سردل
- اضافه وزن و گاهی کاهش وزن
برای اطلاعات بیشتر پیشنهاد ما به شما مطالعه مقاله محاسبه هفته های بارداری در وبلاگ ماماسلامت می باشد.
تغییر روتین زندگی در تقویم سه ماهه اول بارداری
تغییراتی که در سه ماهه اول بارداری در بدن رخ می‌دهد باعث می‌شود که در برنامه روتین روزانه تغییراتی ایجاد شود. برای مثال ممکن است لازم باشد زودتر به رختخواب بروید یا وعده‌های غذایی بیشتر اما کوچک‌تری بخورید. در برخی زنان سردردهای خفیفی بروز می‌کند اما در برخی سردرد دیده نمی‌شود. به‌طورکلی، خانم‌ها بارداری را متفاوت تجربه می‌کنند، به طوری‌که ممکن است بارداری کنونی را متفاوت از بارداری قبلی تجربه کنند.
ثبت لحظات شیرین بارداری در دفتر داستان بارداری فروشگاه لوازم بارداری ماما سلامت
رشد جنین در تقویم سه ماهه اول بارداری
ویژگی‌های جنین تا هفته دوازدهم بر اساس تقویم سه ماهه اول بارداری به صورت زیر است:
ماه اول بارداری
در این هفته تخمدان فعال شده و تخمک‌ها رشد خود را آغاز می‌کنند. شاید این هفته سخت‌ترین روزها در دوره پریود باشد، زیرا بافت و خونی که لایه داخلی رحم را تشکیل داده‌اند، فرو می‌ریزد.
زمانی که لایه داخلی رحم از بین می‌رود، رگ‌های خونی رحم منقبض شده و همچون گرفتگی عضلات عمل می‌کند که می‌تواند دلیل بروز درد در دوره ماهیانه باشد. به محض پایان یافتن پریود، یک تخمک درون فولیکول خود و در یکی از تخمدان‌ها شروع به بالغ شدن کرده و خود را برای آزاد شدن در نیمه سیکل پریودی آماده می‌کند( روز 14 سیکل قاعدگی )، این روند تخمک‌گذاری نام دارد.
پیشنهاد ما به شما مطالعه مقاله چه زمانی باردار می‌شویم؟ همه چیز درباره زمان دقیق بارداری را اینجا بخوانید! در وبلاگ ماماسلامت می‌باشد.
در پایان هفته دوم زمانی که تخمک تحت تاثیر هورمون‌ها از فولیکول خود بیرون می‌آید، تخمک‌گذاری اتفاق می‌افتد و در ادامه با اسپرم ترکیب شده و منجر به بارداری شود. اگر تخمک‌گذاری انجام شود و تخمک با اسپرم ترکیب شود، رویداد شگفت انگیزی به سرعت اتفاق می‌افتد.
در تقویم سه ماهه اول بارداری از باروری یک تخمک تا تبدیل شدن به سلولی به شکل توپ با 58 سلول تنها سه روز زمان لازم است. این توپ که “بلاستوسیست” نام دارد تا پایان هفته به رحم خواهد رسید و خود را به دیواره ضخیم شده رحم متصل خواهد کرد.
ممکن است شما چند هفته بعد متوجه این لقاح شوید، اما هورمون‌ها برای حفظ بارداری در این زمان کار خود را آغاز کرده‌اند. تا پایان این هفته جنین شما 2/0 میلی متر خواهد بود. تقریبا هفت روز پس از باروری در تقویم سه ماهه اول بارداری، توپ سلولی تشکیل شده در لایه رحم کاشته می‌شود. لایه رحم برای چسبیدن توپ سلولی دستخوش تغییراتی می‌شود تا شرایط را برای نگه داشتن تخمک بارور آماده کند.
بلاستوسیست دارای دو لایه است، لایه اول که همان لایه خارجی است، پس از تکامل بیشتر، تبدیل به جفت شده و شروع به ترشح هورمون بارداری یا hCG می کند و لایه داخلی نیز در نهایت جنین را می سازد. در هفته چهارم تقویم سه ماهه اول بارداری، اگر از بی بی چک استفاده کنید، ممکن است ناامید شوید چرا که بعید است نتیجه قطعی را نشان دهد. تا پایان این هفته جنین شما به اندازه 2 میلی متر خواهد رسید.
ماه دوم بارداری
اگر عادت ماهیانه شروع نشود و نتیجه تست بارداری خانگی مثبت باشد، بارداری شما آغاز شده است. با تایید شدن بارداری، احساسات گوناگونی از هیجانات، لذت و اضطراب را تجربه خواهید کرد. ممکن است شما بارداری را حس نکنید اما، در درون دنیای رحم تغییرات مهمی در حال وقوع است و زندگی جدیدی مرحله به مرحله در حال شکل گرفتن است.
در ابتدای ماه دوم در تقویم سه ماهه اول بارداری، ستون فقرات جنین در حال شکل گیری است و تا پایان این هفته پنجم طول بدن او 3 میلی متر خواهد بود. ممکن است در این مدت حالت تهوع صبحگاهی نیز وجود داشته باشد، ولب برای اثبات تداوم بارداری به زمان بیشتری نیاز است. اما عدم وجود علائم بارداری نشانه بدی نیست، زیرا شما باردار هستید و جنین در حال سپری کردن مراحل بسیار مهمی از رشد خود می‌باشد.
برای کسب اطلاعات بیشتر به مقاله نشانه ها و علائم اولیه بارداری در وبسایت ماماسلامت مراجعه نمایید.
در هفته ششم از تقویم سه ماهه اول بارداری، قلب جنین اولین ضربان لرزشی خود را ایجاد می‌کند و جوانه‌های ریزی که بعدها به دست و پا تبدیل خواهند شد، شروع به رشد می‌کنند. بند ناف دارای رگ‌های خونی متصل به جفت است، اما آن‌ها هنوز همه مواد مغذی مورد نیاز جنین را منتقل نمی‌کند. ارگان‌های حیاتی جنین مانند ریه‌ها، معده و روده رشد خود را آغاز می‌کنند. در حال حاضر سر جنین نسبت به بدن او بسیار بزرگ به نظر می‌رسد، چرا که مغز او به سرعت رشد می‌کند.
حتی اگر علائم ظاهری بارداری هنوز سراغ شما نیامده باشد، در هفته هشتم براساس تقویم سه ماهه اول بارداری، تغییراتی را احساس خواهید کرد. ممکن است گاهی تند مزاج شوید و احساس ضعف و سستی کنید، این تغییرات بیشتر به دلیل نوسان سطح هورمون در بدن شما رخ می دهد.
گوش‌ها رشد خود را آغاز کرده و انگشتان دست و پا رشد خود را آغاز می‌کنند، هرچند که در این مرحله هنوز به هم چسبیده‌اند. بند ناف که از رگ های خونی تشکیل شده است شروع به انتقال مواد غذایی به جنین و خارج کردن مواد زائد می‌کند.
ماه سوم بارداری
با شروع این ماه از تقویم سه ماهه اول بارداری، جنین تحرک بسیار ناچیزی خواهد داشت، ولی احتمال حس کردن آن بسیار کم است. متاسفانه ممکن است در این مدت دچار حالت تهوع و بی حالی شوید، گرچه برای برخی بانوان حالت تهوع از این هفته به بعد کاهش می یابد. راه های متفاوتی برای کمک به خود در جهت تسکین این مشکل وجود دارد، اما اگر بیش از حد شما را آزار می دهد بهتر است با پزشک خود صحبت کنید.
مطالعه مقاله کاهش تهوع بارداری! باید ها و نباید ها در وبلاگ ماما سلامت کمک بسیاری به شما در این زمینه خواهد کرد.
در هفته دهم از تقویم سه ماهه اول بارداری، اندام‌های اصلی رشد کرده‌اند، اما این بدین معنا نیست که آن‌ها به طور کامل و مرتب فعالیت می‌کنند. قابل توجه‌ترین تغییر در بدن مادر در این دوران در بخش پستان و سینه‌ها خواهد بود، به طوری که نسبت به قبل از بارداری یک یا چند سایز بزرگتر خواهند شد.
جنین در هفته یازدهم تقویم سه ماهه اول بارداری، به طور کامل شبیه به انسان شده و تغییرات پیچیده‌ای همچون رشد اندام‌های حسی در حال انجام است. زمان آن رسیده تا به مسایل عملی، مانند انجام سونوگرافی و آزمایش خون که جزئی از روند طبیعی بارداری هستند مشغول شوید.
با پایان هفته دوازدهم تقویم سه ماهه اول بارداری به عنوان مرحله‌ای بسیار مهم در بارداری به پایان می‌رسد. در ماه آخر سه ماهه اول، سر جنین کمی گردتر شده است. بند ناف کاملا رشد کرده و مسئول انتقال مواد مغذی حیاتی مانند گلوکز، از خون مادر و جفت به جنین است و در ادامه بارداری بند ناف بلندتر خواهد شد.
قلب جنین به سرعت در حدود 160 ضربه در دقیقه می‌تپد. دهان با کسب توانایی باز و بسته شدن به جنین اجازه می‌دهد تا مایعی را قورت داده و یا خمیازه بکشد. با پایان یافتن سه ماهه اول، سطح بالای هورمون‌های بارداری که دلیل اصلی حالت تهوع به شمار می‌آید، کم‌کم فروکش کرده و خستگی و ضعف ناشی از بارداری کاهش می‌یابد.
در این میان، جنین به آرامی درون کیسه آمنیوتیک شناور است. همچنان که او رشد می‌کند، کیسه آمنیوتیک نیز فضای بیشتری برای کشش و ضربه زدن به او می‌دهد. مایع آمنیوتیک در برابر ضربه‌ها و تکان‌های جنین مانند یک ضربه گیر عمل می‌کند، از این رو شما چیزی حس نمی‌کنید. میانگین قد جنین از سر تا انتهای لگن بر اساس تقویم سه ماهه اول بارداری، 4 سانتی متر و میانگین وزن او 7 گرم می‌باشد. مغز او نیز به سرعت در حال رشد است.
علائم خطرناک در تقویم سه ماهه اول بارداری
طبق تقویم سه ماهه اول بارداری، علائم مختلفی در بدن مادر بروز می‌کنند، که بیشتر آن‌ها نرمال هستند. اما علائمی نیز ظاهر می‌شوند که نیاز به توجه بیشتری دارند. در صورت بروز علائم زیر، موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید:
لکه بینی و خونریزی
در اوایل بارداری به دلیل رخ دادن پدیده لانه گزینی لکه بینی کاملا طبیعی است. با وجود این، در درصد کمی از موارد ممکن است لکه بینی ناشی از مشکلات جدی مثل حاملگی خارج رحمی و یا عفونت دستگاه باروری باشد. اگر لکه‌بینی سنگین و ادامه‌دار باشد و یا با علائم دیگری مثل دردهای شکمی، سبکی سر و درد شانه‌ها همراه شد، به پزشک مراجعه کنید.
استفراغ مداوم و شدید
حالت تهوع و استفراغ از علائم شایع در تقویم سه ماهه اول بارداری است اما در صورتی که استفراغ شدید باشد و با علائمی مثل سرگیجه و استفراغ خونی همراه شد باید به پزشک مراجعه کنید تا معاینه بالینی جهت اطمینان از سلامتی انجام شود.
اضطرار ادرار
اگر دچار فوریت ادرار می‌شوید اما در زمان ادرار تنها چند قطره بیشتر دفع نمی‌شود و یا در زمان ادرار مجرای ادرار دچار سوزش می‌شود، ممکن است نشانه‌ای از ابتلا به عفونت‌های ادراری باشد. سایر علائم عفونت دستگاه ادراری شامل تب، لرز و ادرار آلوده به خون است.
ضعف و سرگیجه
احساس سبکی سر در اواخر سه ماهه اول و اوایل سه ماهه دوم بارداری می‌تواند یک علامت نرمال باشد که به دلیل تغییرات حجم خون و یا نوسانات قند خون بروز می‌کند. اما اگر سبکی سر با علائمی همچون اختلالات بینایی، خونریزی واژن، سردرد و یا درد شکم همراه شد به پزشک مراجعه کنید.
مهم نیست که بر اساس تقویم سه ماهه اول بارداری در چه زمانی هستید، مهم این است که اتفاق مهمی در بدن شما در حال رخ دادن است. به یاد داشته باشید که پزشک شما همیشه بهترین منبع در رابطه با بارداری و سلامت فرزند شما است. اگر نگرانی در مورد فرایند رشد جنین و سلامت روان خود در بارداری دارید، سوالات خود را یادداشت کنید و در مراجعه بعدی به پزشک آن‌ها را با ایشان مطرح کنید.
امید است که از مطالب گردآمده نهایت استفاده را برده باشید، در صورت نیاز به راهنمایی بیشتر کارشناسان ما منتظر سوالات شما هستند.