مصرف ویتامین و مکمل ها در دوران بارداری

آیا نمی دانید به مصرف چه مقدار از ویتامین و مکمل‌ ها در دوران بارداری احتیاج دارید؟ یا اینکه آیا نیاز است مکمل‌ ها در دوران بارداری را مصرف کنید؟ گروه ماما سلامت پاسخ این سوال‌ها را در این مقاله قرار داده است. شما بیشتر ویتامین‌ ها و مواد معدنی ضروری در بارداری خود را از خوردن یک رژیم غذایی سالم و متنوع دریافت خواهید کرد.

اما اگر باردار هستید و یا تصمیم به بارداری دارید، باید مراقب مصرف ویتامین و مکمل‌ ها در دوران بارداری باشید. زیرا در این دوران مصرف برخی از آن‌ها بیشتر از اینکه مفید باشند می‌توانند ضرر داشته باشند. بنابراین بهتر است قبل از مصرف مکمل‌ها با پزشک خود مشورت کنید.

منظور از ویتامین و مکمل ها در دوران بارداری چیست؟

برای حفظ سلامتی بدن شما در دوران بارداری به مواد مغذی مختلفی نیاز دارید:

• ویتامین ها
• مواد معدنی
• پروتئین
• کربوهیدرات
• چربی
• فیبر

ویتامین‌ها ترکیبات آلی هستند که در مقادیر کم مورد نیاز هستند، ولی بدن به خودی خود قادر به تولید آن‌ها نیست. به غیر از ویتامین D که پوست از نور خورشید می‌سازد، بیشتر ویتامین‌ها از مواد غذایی تامین می‌شوند.

در صورت کمبود مواد مغذی در رژیم غذایی، می‌توانید از مکمل‌های غذایی (داروهای مکملی که حاوی مواد مغذی هستند) برای جبران استفاده کنید. به عنوان مثال: مولتی ویتامین‌ها، کپسول‌های روغن ماهی و مکمل‌های گیاهی.

ویتامین ها و مواد معدنی ضروری در بارداری

تغذیه سالم در بارداری برای رشد و تکامل کودک شما حیاتی است. به منظور تامین و رفع نیازهای خود و کودکتان لازم است مواد مغذی به مقدار کافی مصرف کنید. در ادامه به برخی از ویتامین و مکمل‌ ها در دوران بارداری که ضروری هستند، اشاره می‌کنیم:

ویتامین A

یکی از قوانین مهم در مصرف ویتامین A این است که باید آن را همراه با چربی‌های سالم مصرف کنید، زیرا ویتامین محلول در چربی است. به این ترتیب بهتر جذب شده و کارایی بیشتری خواهد داشت.

فواید ویتامین A برای مادر: از سلامت چشم‌ها و پوست و همچنین دندان‌های شما پشتیبانی می‌کند.

فواید ویتامین A برای کودک: به رشد چشم، استخوان و پوست کمک می‌کند.

منابع ویتامین A: هویج، کدو، سیب زمینی شیرین، سبزیجات با برگ تیره (کلم پیچ، اسفناج، کلم بروکلی)، کاهو، زردآلو خشک، ماهی تن پخته شده، فلفل قرمز شیرین، طالبی، جگر، تخم مرغ، شیر، انبه و نخود فرنگی.

گروه ویتامین B

گروه ویتامین B شامل بسیاری از ویتامین های گروه B است. باید این مکمل‌ ها در دوران بارداری را با دقت به رژیم غذایی خود اضافه کنید، زیرا این ویتامین‌ها از مهم‌ترین مواد معدنی و ویتامین و مکمل‌ها در دوران بارداری برای زنان هستند.

ویتامین B1 (تیامین): سیستم عصبی را تنظیم می‌کند و سطح انرژی را هم برای شما و هم برای کودکتان افزایش می‌دهد. بهترین غذاها برای تیامین عبارتند از: گوشت، تخم مرغ، برنج، ماکارونی، انواع توت‌ها، آجیل، غلات کامل، غلات غنی شده و سبزیجات.

ویتامین B2 (ریبوفلاوین): شبکه‌های عصبی بینایی را بهبود می‌بخشد و بینایی را برای شما و کودک تقویت می‌کند، به سلامت پوست کمک می‌کند و سطح انرژی را حفظ می‌کند. غذاهای غنی از ریبوفلاوین تخم مرغ، لبنیات، ماهی، گوشت و مرغ هستند.

ویتامین B3 (نیاسین): عملکرد اعصاب را تقویت می‌کند و سلامت دستگاه گوارش شما را تقویت می‌کند و همچنین برای پوست شما هم مفید می‌باشد. برخی از بهترین منابع نیاسین عبارتند از: گوشت، تخم مرغ، ماهی ، شیر، آجیل و غلات غنی شده.

ویتامین B6 (پیریدوکسین): این ویتامین برای تقویت سیستم عصبی شما عالی است، این ویتامین همچنین تشکیل گلبول‌های قرمز خون را برای شما و کودکتان افزایش می‌دهد و کمکی عالی برای کاهش تهوع بارداری است. غذاهایی حاوی ویتامین B6 عبارتند از: مرغ، ماهی، جگر و سایر گوشت‌های اندام، سبزیجات، محصولات لبنی، آجیل، موز، لوبیا، برنج قهوه ای، جو دوسر.

ویتامین B12 (کوبالامین): این ویتامین برای سنتز DNA، تشکیل گلبول‌های قرمز خون، عملکرد مغز و رشد عصبی ضروری است. B12 به پروتئین ها متصل می‌شود. بنابراین در ماهی، گوشت، مرغ، تخم مرغ و محصولات لبنی یافت می‌شود. همچنین به عنوان مکمل به برخی غذاها (مانند غلات غنی شده) اضافه می‌شود، زیرا نمی‌توان آن را از سبزیجات یا میوه‌ها گرفت. به گفته کارشناسان ویتامین B12 لازمه‌ی یک بارداری سالم است و باید با پزشک خود در مورد مصرف توصیه شده روزانه یا مکمل آن مشورت کنید.

ویتامین C

فواید ویتامین C برای مادر: این ویتامین یک آنتی اکسیدان است که از سلول‌ها و بافت‌ها محافظت می‌کند، رگ‌های خونی را تقویت می‌کند و خاصیت ارتجاعی پوست را افزایش می‌دهد. همچنین به جذب بهتر آهن کمک می‌کند.

فواید ویتامین C برای کودک: سیستم ایمنی سالم‌تری ایجاد می‌کند و باعث جذب بهتر آهن می‌شود.

منابع ویتامین C: مرکبات، کلم بروکلی،فلفل سبز و قرمز، سیب زمینی، گوجه فرنگی، لوبیا سبز، توت فرنگی، پاپایا و سایر میوه‌های عجیب و غریب.

ویتامین D

اگر پزشک شما اجازه دهد، می‌توانید چند دقیقه زیر نور خورشید بمانید، زیرا ویتامین D به طور طبیعی از این طریق تولید می‌شود. با این حال، می توانید دوزهای سالم ویتامین D را از غذاهای خاص دریافت کنید.

فواید مصرف ویتامین D برای مادر: به سلامت دندان‌ها و استخوان‌ها کمک می‌کند و به جذب و استفاده موثر از کلسیم و فسفر کمک می‌کند.

فواید مصرف ویتامین D برای کودک: رشد سالم استخوان‌ها را تقویت می‌کند و متابولیسم کلسیم را در سراسر بدن افزایش می‌دهد.

منابع ویتامین D عبارتند از: ماهی، قارچ، شیر، تخم مرغ.

ویتامین E

ویتامین E محافظت در برابر رادیکال‌های آزاد را در طول زندگی تضمین می‌کند. در بارداری ویتامین E ضروری است و می‌توانید آن را از غذاها و محصولات خوشمزه دریافت کنید.

فواید ویتامین E برای مادر: به شکل گیری بدن شما کمک می‌کند و از گلبول‌های قرمز خون استفاده می‌کند، همچنین سیستم عضلانی و بافت اندام‌های داخلی را تقویت می‌کند.

فواید ویتامین E برای کودک: تشکیل گلبول‌های قرمز خون را بهبود می‌بخشد، گردش خون را بهبود می‌بخشد و از رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کند و همچنین به رشد سالم ماهیچه ها کمک می‌کند.

منابع ویتامین E: اسفناج، آجیل (با تاکید بر بادام)، روغن نباتی، تخمه آفتابگردان، گوجه فرنگی، جوانه گندم، غلات غنی شده.

علاوه بر این ویتامین و مکمل‌ ها در دوران بارداری که در بالا ذکر شد، شما به مقدار زیادی مواد معدنی و سایر مواد نیز نیاز دارید تا سلامت خود و کودکتان را تضمین کند.

 کلسیم

فواید کلسیم برای مادر: از تراکم استخوان شما محافظت می‌کند و از فشار خون بالا در دوران بارداری جلوگیری می‌کند. همچنین از لخته شدن خون جلوگیری می‌کند و عملکرد ماهیچه‌ها و سیستم عصبی را تقویت می‌کند.

فواید کلسیم برای کودک: کلسیم رشد مناسب استخوان‌ها و دندان‌ها را تضمین می‌کند .

منابع کلسیم: محصولات لبنی، شیر سویا، ماهی، نان، غلات غنی شده، سبزیجات با برگ سبز تیره، آب پرتقال.

مطالعه مقاله بهترین زمان مصرف قرص کلسیم در بارداری چه موقع است؟ در دانشنامه ماماسلامت را به شما توصیه می‌کنیم.

آهن

فواید آهن برای مادر: با کمک به تولید هموگلوبین، آهن از کم خونی، وزن کم هنگام تولد و پیشگیری از زایمان زودرس جلوگیری می‌کند و به تقویت سیستم عضلانی شما کمک می‌کند.

فواید آهن برای کودک: سیستم عضلانی را تقویت می‌کند، به توسعه یک سیستم گردش خون سالم کمک می کند از کم خونی و زایمان زودرس جلوگیری می‌کند.

منابع: صدف، صدف، گوشت اندام (جگر)، لوبیا، عدس، اسفناج، غلات غنی شده، میوه‌های خشک، جوانه گندم، بلغور جو دوسر، غلات، گوشت گاو و گوشت خوک.

 فولیک اسید

فواید فولیک اسید برای مادر: از کم خونی و تجدید سلول جلوگیری می‌کند و از جفت شما حمایت می‌کند.

فواید فولیک اسید برای کودک: در ماه‌های اول بارداری، اسید فولیک از نقایص مادرزادی نخاع ( اسپینا بیفیدا ) و سایر نقایص لوله عصبی جلوگیری می‌کند. همچنین از سقط زودرس و زایمان زودرس جلوگیری می‌کند.

منابع فولیک اسید: سبزیجات با برگ تیره، مارچوبه، لوبیا، بروکلی، مرکبات، نخود فرنگی، ماکارونی، غلات غنی شده، چغندر، گل کلم، آجیل، توت فرنگی، دانه ها و ذرت.

کولین

فواید کولین برای مادر: استحکام سیستم استخوانی شما را افزایش می‌دهد و در عین حال از فشار خون بالا جلوگیری می‌کند.

فواید کولین برای کودک: رشد و عملکرد مغز را تقویت می‌کند، از مشکلات در نخاع و سیستم عصبی جلوگیری می‌کند و از نقص مادرزادی لوله عصبی جلوگیری می‌کند.

منابع کولین: مرغ، گوشت خوک، گوشت گاو، ماهی (با تاکید بر ماهی ماهی و ماهی تن)، تخم مرغ، کلم بروکلی و گل کلم.

اسیدهای چرب امگا 3

فواید اسیدهای چرب امگا 3 در دراز مدت برای سلامتی فوق العاده است، اما وقتی صحبت از بارداری به میان می‌آید اهمیت مصرف آن افزایش پیدا می‌کند.

فواید اسیدهای چرب امگا 3 برای مادر: خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را در دوران بارداری و در مراحل بعدی زندگی کاهش می‌دهد.

فواید اسیدهای چرب امگا 3 برای کودک: به رشد بینایی و عملکرد مغز کمک می‌کند.

منابع اسیدهای چرب امگا 3: ماهی و غذاهای دریایی (و مهم تر از همه، ماهی قزل آلا، ماهی تن، خرچنگ، گربه ماهی، صدف، و صدف) و تخم مرغ.

ید

برای رشد سیستم عصبی و رشد مغز جنین ضروری است. توصیه می‌شود که یک فرد قبل از بارداری روزانه 150 میکروگرم و در طول بارداری روزانه 220 میکروگرم از ویتامین یا منبع غذایی مصرف کند. غذاهای حاوی ید عبارتند از ماهی، لبنیات و نمک یددار.

آیا مصرف ویتامین و مکمل ها در دوران بارداری لازم است؟

گرچه مصرف مکمل‌های فولیک اسید، ید و ویتامین D به اکثر مادران باردار توصیه می‌شود، ولی بهتر است با پزشک خود مشورت کنید. با وجود اینکه داشتن یک رژیم غذایی سالم در تامین ویتامین ها و مواد معدنی ضروری در بارداری بسیار موثر است، ولی ممکن است بعضی از مادران باردار علاوه بر فولیک اسید، ید و ویتامین D به موارد دیگری از ویتامین و مکمل‌ ها در دوران بارداری هم احتیاج داشته باشند.

اگر بدن شما کمبود ماده‌ی مغذی دارد که از آن اطلاع دارید، ممکن است پزشک به شما مصرف مکمل را توصیه کند:

به عنوان مثال اگر گیاه خوار هستید، و به احتمال زیاد ویتامین B12 به اندازه کافی دریافت نمی‌کنید، ممکن است کلسیم کافی که برای سلامت استخوان‌ها حیاتی است از لبنیات یا سایر مواد غذایی غنی از کلسیم دریافت نکنید. احتمال دارد فقر آهن داشته باشید. به دلیل مصرف کم غذاهای دریایی کمبود اسیدهای چرب امگا-3 داشته باشید. برای اطمینان از نیاز به ویتامین و مکمل‌ ها در دوران بارداری حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

پیشنهاد ما به شما برای کسب اطلاعات بیشتر مطالعه مقاله مشکلات سه ماهه اول بارداری و تمامی مراقبت‌های لازم در این دوران! در وبلاگ ماماسلامت می باشد.

مصرف مولتی ویتامین در بارداری

منظوراز  ویتامین در بارداری، ویتامین‌هایی است که مادران باردار در دوران بارداری حتی اگر مشکلی نداشته باشند، باید از آن ها استفاده کنند. این ویتامین‌ها به رشد سالم بارداری و حفظ مقاومت بدن مادر باردار کمک می‌کند. همچنین مصرف مولتی ویتامین در بارداری در پیشگیری از زایمان زودرس را موثر بوده، و احتمال وزن کم نوزاد هنگام بارداری را نیز در حدود 23% کم می‌کند.

مولتی ویتامین در بارداری و داروهایی که در دوران بارداری باید مصرف شوند مانند افراد غیر باردار نیستند. نیازهای تغذیه ای بدن شما در دوران بارداری نسبت به زمان‌های دیگر متفاوت است و مولتی ویتامین مخصوص بارداری برای رفع این نیازها طراحی شده اند. به عنوان مثال، مولتی ویتامین در بارداری، حاوی آهن، کلسیم و اسید فولیک بیشتری نسبت به مولتی ویتامین های استاندارد هستند. اسید فولیک، به ویژه، جزء ضروری هر رژیم غذایی است، اما برای زنان باردار بسیار مهم است.

مولتی ویتامین، ترکیبی از ویتامین‌ها و موادمعدنی مختلف است که معمولا به صورت قرص مصرف می‌شود. برخی از مولتی ویتامین‌ها مخصوص دوران بارداری طراحی شده‌اند (مولتی ویتامین‌های بارداری). اما فراموش نکنید که جایگزین مناسبی برای یک رژیم مغذی نیستند. حتی اگر ویتامین و مکمل‌ ها در دوران بارداری را مصرف می‌کنید، اینکه تغذیه سالم داشته باشید اهمیت زیادی دارد. در دوران بارداری از مصرف مولتی ویتامین‌هایی که برای بارداری طراحی نشده اند خودداری کنید.

پیشنهاد گروه ما به شما مطالعه مقاله نحوه مصرف قرص زینک پلاس در بارداری در مجله اینترنتی ماماسلامت می‌باشد.

منظور از مولتی ویتامین مخصوص بارداری چیست؟

مولتی ویتامین مخصوص بارداری، مکمل‌هایی هستند که برای زنان باردار ساخته می‌شوند تا ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری در بارداری را به بدنشان برسانند. پزشک شما ممکن است به شما توصیه کند که هنگام شروع برنامه ریزی برای بارداری و همچنین در دوران بارداری، مولتی ویتامین مخصوص بارداری را مصرف کنید.

مهم ترین ویتامینی که باید در دوران بارداری استفاده شود اسید فولیک است. در حالی که توصیه می‌شود سایر ویتامین‌ها از طریق غذا مصرف شوند، اسید فولیک نیز باید به عنوان مکمل استفاده شود. در این مرحله بهتر است  اسید فولیک را به عنوان یکی از مکمل‌های قبل از بارداری از 3 ماه قبل از اقدام به بارداری شروع کنید و تا پایان بارداری ادامه دهید.

بعضی از ویتامین و مکمل ها در دوران بارداری را با احتیاط مصرف کنید!

بدن شما به مقدار محدودی از هر ماده غذای نیاز دارد و مصرف بیش از حد آن لزوماً بهتر نیست. در واقع مصرف بیشتر از مقدار مورد نیاز گاهی اوقات می‌تواند به شما آسیب برساند. مصرف مقادیر بالای ویتامین A، ویتامین C و یا ویتامین E می‌تواند خطرناک باشد. بهتر است این ویتامین‌ها را در دوران بارداری به عنوان مکمل استفاده نکنید. علاوه بر مشورت با پزشک خود قبل از مصرف هر گونه دارو، بهتر است در مورد مصرف ویتامین و مکمل‌ ها در دوران بارداری هم نظر ایشان را بپرسید.

چه خانم‌هایی به مصرف ویتامین و مکمل‌ ها در دوران بارداری بیشتر نیازمندند؟ 

در ادامه به مشخص کردن و تقسیم بندی خانم‌هایی که نیاز بیشتری به مصرف مکمل‌ ها در دوران بارداری دارند می‌پردازیم:

مبتلایان به Hyperemesis gravidarum

3 درصد از خانم‌های باردار به Hyperemesis gravidarum مبتلا می‌شوند. ابتلا به این عارضه‌ی بارداری که با حالت تهوع و استفراغ شدید همراه است می‌تواند منجر به کاهش وزن و کمبود مواد مغذی در بدن شود. چنین زنان بارداری به مکمل‌ها نیاز بیشتری دارند.

خانم‌های دارای محدودیت‌های غذایی

گروه دیگری از زنان که از رژیم‌های غذایی خاصی پیروی می‌کنند، (از جمله گیاه‌خواران و کسانی که حساسیت‌های غذایی و آلرژی دارند)، ممکن است برای جلوگیری از کمبود ریزمغذی‌ها نیاز بیشتری به مکمل‌ ها در دوران بارداری داشته باشند. 

خانم‌های سیگاری

کشیدن سیگار در دوران بارداری خطرناک است و می‌تواند به جنین آسیب بزند؛ اما به هر حال آن تعداد از خانم‌هایی که در دوران بارداری به سیگار کشیدن ادامه می‌دهند نیاز بیشتری به مواد مغذی خاص مانند ویتامین C و فولات دارند.

حامله‌های چند قلو

خانم‌هایی که بیش از یک جنین در شکم دارند برای سلامت خود و کودکانشان باید از ویتامین و مکمل ها در دوران بارداری بیشتر استفاده کنند.

مبتلایان به جهش‌های ژنتیکی مانند MTHFR

 «متیلن تتراهیدروفولات ردوکتاز» (MTHFR) ژنی است که ساختار فولات را برای بدن قابل استفاده می‌کند. زنان باردارِ مبتلا به جهش ژنی، نیاز به مکمل‌هایی با فرم خاصی از فولات دارند تا با مصرف آن به عوارض جانبی مبتلا نشوند.

زنان کم‌غذا و بدغذا

زنانی که به هر دلیلی کمتر غذا می‌خورند یا غذاهایی می‌خورند که مواد مغذی کمتری دارد نیاز بیشتری به مکمل‌ ها در دوران بارداری دارند. یادآوری این نکته ضروری است که کارشناسان «کالج آمریکایی متخصصان زنان» (ACOG) توصیه می‌کند که همه‌ی خانم‌های باردار از مکمل ویتامین و اسیدفولیک تا قبل از تولد فرزندشان استفاده کنند. عمل به این توصیه برای پر کردن خلأهای غذایی و پیشگیری از ناهنجاری‌های رشد در بدو تولد (مانند بیماری اسپینا بیفیدا) مفید است.

اثرات جانبی مصرف مکمل ها در دوران بارداری

مواد مغذی مکمل‌های پیش از تولد می توانند باعث اثرات جانبی و در بیشتر موارد مشکلات گوارشی ملایم تا متوسط مانند موارد زیر شوند :

• حالت تهوع
• سوزش سر معده
• اسهال
• یبوست

اما زنان معمولاً فقط در هنگام مصرف بیش از حد ویتامین‌های پیش از تولد یا دوزهای بسیار زیاد ویتامین های خاص، عوارض جانبی جدی‌تر یا شدیدی را تجربه می‌کنند. یک مثال قابل توجه برای آگاهی از مشکلات مربوط به ویتامین A، این امر است که مصرف بیش از 10،000 واحد بین المللی یا 3000 میکروگرم از ویتامین A می‌تواند باعث ناهنجاری‌های تولد و همچنین از دست دادن استخوان‌ها و آسیب به کبد شود.

زنانی که عوارض جانبی ویتامین‌های قبل از تولد یا علائمی که نمی‌توانند توضیح دهند را تجربه می‌کنند‌، معمولاً باید مصرف مولتی ویتامین در بارداری را متوقف کرده و با پزشک یا داروساز صحبت کنند. زنانی که عوارض جانبی شدیدی را تجربه می‌کنند، باید به دنبال فوریت‌های پزشکی باشند.

جمع بندی

دوران بارداری و شیردهی یکی از حساس‌ترین مراحلی است که خانوم‌ها در طول زندگی خود با آن رو‌به‌رو می‌شوند. سرنوشت جنین و همچنین سلامت مادر به تغذیه مناسب در این مرحله بستگی دارد. یعنی اگر بتوانید تمام ویتامین‌ ها و مواد معدنی ضروری در بارداری و شیردهی را تامین کنید، کودکی سالم و با نشاط خواهید داشت. اما اگر این ویتامین‌ها به طور کامل تامین نشود، سلامت مادر و جنین به خطر می‌افتد.

در این مقاله به توضیح بیشتری درباره مصرف ویتامین و مکمل‌ ها در دوران بارداری پرداختیم. با مصرف اصولی و درست این مکمل‌ها می‌توانید این دوره حساس را پشت سر بگذارید و سلامتی را به خود و کودکتان هدیه دهید. امید است این مقاله برای شما مفید بوده باشد، در صورت نیاز به توضیحات بیشتر کارشناسان ماماسلامت برای پاسخگویی در خدمت شما هستند.