زمان تخمک گذاری در زنان مختلف با هم تفاوت دارد. تعیین زمان تخمک گذاری به شما کمک می‌کند احتمال بارداری را در روزهای مختلف چرخه قاعدگی بدانید و بتوانید بارداری خود را مدیریت کنید. راه‌های مختلفی برای تعیین زمان تخمک گذاری وجود دارد که ماما سلامت در این مقاله به آن‌ها می‌پردازد.
تخمک گذاری چیست؟
تخمک گذاری به زمانی از سیکل قاعدگی گفته می‌شود که یک تخمک بالغ از تخمدان آزاد می‌شود، وارد لوله فالوپ (لوله رحمی) شده و آماده باروری می‌گردد. جهت بارداری به صورت طبیعی یا استفاده از روش‌های کمک باروری مثل : میکرواینجکشن، تعیین جنسیت با آی وی اف …) لازم است از زمان تخمک گذاری خود مطمئن باشید.
تقریبا هر ماه یک تخمک در یکی از تخمدان‌های شما بالغ می‌شود. با رسیدن به مرحله بلوغ، تخمک از تخمدان (در قسمتی که وارد لوله رحمی می شود) رها می‌شود تا مسیر خود را در طول لوله رحمی به سمت اسپرم و رحم طی کند. در این حین پوشش داخلی رحم (اندومتر) برای لانه گزینی تخم بارور شده، ضخیم شده است. در صورت عدم بارداری، پوشش رحم همراه خون، ریزش می کند و همان پریود یا عادت ماهانه رخ می‌دهد.
مطالعه مقاله آدنومیوز چیست؟ در مجله ماماسلامت را به شما توصیه می کنیم.
علائم زمان تخمک گذاری
برای مشخص کردن زمان تخمک گذاری باید به علائم زیر توجه کنید:
-شفاف یا لغزنده بودن ترشحات واژن ( ترشحات نشانه انجام مرحله تخمک گذاری است و بهترین زمان برای بارداری به حساب می‌آید).
-عضلات پایین شکم در برخی افراد به صورت اسپاسم یا گرفتگی‌های موقتی احساس می‌شود.
-دمای بدن بین 5/۰ تا یک درجه بعد از تخمک گذاری بالاتر از حد معمول می‌شود. برای تعیین تغییرات دمای بدن با اندازه گیری روزانه قبل از بلند شدن از رختخواب به صورت مداوم می‌توانید زمان دقیق تخمک گذاری را مشخص کنید.
-در دوره‌ای که تخمک گذاری اتفاق می افتد، میل جنسی خانم‌ها بیشتر می‌شود.
معمولا زمان تخمک گذاری چه موقع رخ می‌دهد؟
در تعیین روز تخمک گذاری می‌توان گفت چرخه ماهانه (طول سیکل قاعدگی) یک زن از فاصله اولین روز شروع خونریزی در یک دوره تا اولین روز شروع خونریزی در دوره بعدی اندازه گیری می‌شود.
به طور میانگین و به طور معمول سیکل قاعدگی یک زن بین 21 تا 35 روز است، اما برخی از خانم‌ها ممکن است چرخه تخمک گذاری خیلی کوتاه تر یا خیلی طولانی‌تری داشته باشند. طیف گسترده‌ای از حالت طبیعی برای تخمک گذاری وجود دارد و همان طور که طول سیکل پریودی برای هر فرد ممکن است متفاوت باشد، زمان تخمک گذاری نیز ممکن است از ماهی به ماه دیگر فرق کند.
زمان تخمک گذاری را می‌توان با شروع آخرین دوره قاعدگی (LMP) و با محاسبه 12 تا 16 روز قبل از دوره مورد انتظار بعدی بدست آورد. یعنی تخمک گذاری 12 تا 16 روز قبل از وقوع قاعدگی بعدی رخ می دهد. بنابراین بیشتر زنان بین روزهای 11 تا روز 21 چرخه قاعدگی خود که از روز LMP شمرده می شود، تخمک گذاری می‌کنند.
این همان چیزی است که بسیاری از آن به عنوان “زمان باروری” یاد می‌کنند، زیرا داشتن روابط جنسی در این زمان احتمال بارداری را افزایش می‌دهد. این ایده‌آل‌ترین راه پیش بینی دقیق زمان تخمک گذاری است.
برای اطلاعات بیشتر از مقاله بهترین زمان مراجعه به پزشک در بارداری چه موقع است؟ در مجله ماماسلامت بازدید نمایید.
عوامل تاثیرگذار بر زمان تخمک گذاری
برای تعیین بهترین زمان بارداری بعد از پریود، عوامل زیادی می‌توانند موثر باشند. در روند و زمان تخمک گذاری و حتی تعداد یا کیفیت تخمک آزاده شده عوامل بسیار زیادی می‌توانند تأثیرگذار باشند. این عوامل می‌توانند ژنتیکی یا محیطی باشند. در ادامه داریم به چند مورد اشاره می‌کنیم:
- بی‌نظم شدن تخمک گذاری به دلیل استرس
- تحت تاثیر قرار گرفتن تخمک گذاری و ترشح هورمون‌ها به‌دلیل سبک زندگی و رژیم غذایی
- تحت تاثیر قرار گرفتن تخمک گذاری به دلیل تمرینات ورزشی، اضافه وزن و کاهش وزن
- ایجاد تغییرات در فرایند تخمک گذاری به دلیل بیماری‌ها و روش‌های مختلف
چگونه زمان تخمک گذاری را بدانیم تا شانس بارداری را بالا ببریم؟
اگر تخمک گذاری نمی‌کنید با هیچ مقدار آمیزش باردار نمی‌شوید. قاعدگی نامنظم، قاعدگی به ندرت، یا یائسگی یکی از نشانه‌های عدم تخمک گذاری است. ممکن است قاعدگی منظم داشته باشید ولی تخمک گذاری نکنید، اما این اتفاق خیلی رایج نیست.
مهم است علمی را که پشت باروری وجود دارد را درک کنید اما اجازه ندهید آمارها لذت تان را از بین ببرند، بیابید برای شما و همسرتان چه کاری بهتر است. اگر6 ماه یا 1 سال رابطه جنسی محافظت نشده دارید و همچنان باردار نشدید به پزشک مراجعه کنید.
احتمال بارداری قبل و بعد از زمان تخمک گذاری
مطالعات تحقیقاتی بسیاری در مورد بهترین روش تشخیص زمان تخمک گذاری و این که چگونه یک زن قبل و بعد از تخمک گذاری باردار شود، وجود دارد. البته چند مشکل در مورد مطالعاتی نظیر این ها وجود دارد. به عنوان مثال، یک روش کاملا دقیق برای فهمیدن روز تخمک گذاری حداقل در منزل وجود ندارد.
کیت پیش بینی کننده تخمک گذاری، نمودار دمای بدن و الگوهای مخاط گردن رحم برای نشان دادن کمی تفاوت در روز تخمک گذاری امکان پذیر است. تخمک گذاری را می‌توان با فراصوت و یا آزمایش خون نیز تشخیص داد، اما این کار کمکی نمی‌کند بیشتر این روش‌ها تنها بعد از فرآیند تخمک گذاری را تشخیص می‌دهند که البته برای این کار هم به کمک پزشک نیاز است.
ما به شما مطالعه مقاله چطور از کیت تخمک گذاری استفاده کنیم؟ در مجله ماما سلامت را توصیه می‌نماییم.
محاسبه زمان تخمک گذاری
اگر چرخه قاعدگی ماهیانه یک فرد حدود 28 روز باشد؛ تخمک گذاری حدود 14روز قبل ازشروع پریود اتفاق می افتد. تخمک گذاری در اکثر افراد مابین روزهای 11 و 21 چرخه قاعدگی اتفاق می افتد. اولین روز از “آخرین پریود یا خونریزی قاعدگی”، روز اول چرخه قاعدگی محسوب می شود. تخمک گذاری همیشه در روز یکسانی از ماه (مثلا روز سوم هر ماه) اتفاق نمی افتد و ممکن است یک یا چند روز زودتر یا دیرتر از تاریخ مورد نظر اتفاق بیفتد.
پزشکان بخشی از چرخه قاعدگی که احتمال تخمک گذاری در آن زمان وجود دارد را “دوره باروری” می نامند، زیرا شانس بارداری زن در این زمان بیشتر است. برای مثال، اگر فردی در روز 14ام چرخه قاعدگی خود، تخمک گذاری کند، می تواند در همان روز یا در عرض 24 ساعت پس از آن باردار شود.
ولی، دوره باروری زنان چند روز قبل از تخمک گذاری آغاز می شود، زیرا اسپرم می تواند تا 5 روز درون بدن زن زنده بماند. بنابراین، حتی اگر یک زن در روزهای 14 یا 15ام چرخه قاعدگی رابطه جنسی نداشته باشد، ولی در روزهای 9 تا 13ام رابطه جنسی محافظت نشده، داشته باشد؛ ممکن است باردار شود. محققان فهمیده اند که احتمال بارداری یک فرد، 7 روز پس از پایان پریود افزایش می یابد. احتمال بارداری در 1روز پانزدهم چرخه قاعدگی به اوج خود می رسد و در روز 25ام، این احتمال به صفر می رسد. تحقیقات همچنین گزارش کرده اند که تخمک گذاری در زنان با سن بیشتر و زنان دارای چرخه های قاعدگی منظم، زودتر از بقیه زنان اتفاق می افتد.
لازم است به این نکته توجه داشته باشید که این یافته ها برای شما فقط به عنوان یک راهنما هستند. هر فرد و حتی هر چرخه قاعدگی در همان فرد، می تواند متفاوت از هم باشد. دانستن این مطالب، می تواند برای یک فرد در فهمیدن چرخه قاعدگی او مفید باشد و روزهایی را که علائم تخمک گذاری در او وجود دارد، علامت گذاری کرده و روز دقیق تخمک گذاری ماهیانه را تعیین کند.
استفاده از کیت پیش بینی تخمک گذاری (OPK) برای تعیین بهترین زمان بارداری
OPK کیت‌های آزمایشی در منزل است که افزایش هورمون لوتئین کننده (LH) را تشخیص می‌دهد؛ هورمونی که بدن خانم‌ها 48-24 ساعت قبل از تخمک گذاری آزاد می‌کند.
در اواسط چرخه، روزانه به مدت 10-5 روز ادرار خود را آزمایش کنید. زمانی که LH بالا می رود، وقت تلاش برای باردار شدن و بهترین زمان بارداری است.
دو نوع OPK وجود دارد:
نوارهای آزمایش زمان تخمک گذاری:
این‌ها نوارهای کاغذی است که در یک لیوان ادرار فرو می‌برید. چند دقیقه بعد، یک خط ظاهر می‌شود. بسته به میزان تیرگی نوار، می‌فهمید که در آستانه زمان تخمک گذاری هستید.
آزمایش‌های تخمک گذاری دیجیتال:
معمولا از نوارهای تست گران‌ترند. در این روش، چوب تست را زیر جریان ادرار می‌گیرید. مانیتور دیجیتال احتمال تخمک گذاری را نشان می‌دهد. OPK ها در بسیاری از داروخانه‌ها و فروشگاه‌ها قابل تهیه هستند. بیشتر آن‌ها دستورالعمل‌های واضح و شماره تلفن جهت مشاوره رایگان دارند.
بهترین زمان برای بارداری چه موقع است؟
بیشتر حاملگی‌ها ناشی از رابطه جنسی است كه كمتر از 2 روز قبل از تخمک گذاری اتفاق افتاده است. اما می‌توانید زودتر یا دیرتر باردار شوید. اسپرم‌ها می‌توانند تا 5 روز در مخاط بارور دهانه رحم (https://www.darmankade.com/blog/cervical-cancer/) و تخمک تا 24 ساعت پس از تخمک گذاری زنده بماند.
ادوارد ماروت، متخصص غدد درون ریز تولید مثل در مراکز باروری ایلینوی، می‌گوید: به طور کلی بیشترین احتمال بارداری 12 تا 16 روز قبل از شروع قاعدگی است.
قسمت مهم، شناسایی زمان تخمک گذاری است. چرخه قاعدگی هر زن متفاوت است. بسیاری از خانم ها فکر می‌کنند در روز چهاردهم سیکل خود تخمک گذاری می‌کنند، اما بیشتر اوقات اینگونه نیست.
نکات مهم درباره تخمک گذاری:
– بعضی از این علائم، مانند دمای بدن، پس از تخمک گذاری تغییر می کند. به همین دلیل، فرد نباید از درجه حرارت بدن خود برای پیش بینی زمان تخمک گذاری استفاده کند.
– پیگیری علائم تخمک گذاری برای هر فردی در طی چندین ماه، در تعیین زمان دوره باروریش مفید خواهد بود.
– اما افراد باید این مورد را نیز در نظر داشته باشند که متغیرهای متعددی وجود دارد و زمان تخمک گذاری می تواند ماه به ماه تغییر کند.
– یک روش دیگر برای پیش بینی زمان دوره باروری، استفاده از یک کیت پیش بینی تخمک گذاری است که می توانید از داروخانه آن را تهیه کنید.
– ابزارهای پیش بینی دوره باروری که در بالا ذکر شد (کیت و مانیتور)؛ برای تعیین روز تخمک گذاری ماهیانه، میزان هورمون های خاصی را در رحم اندازه گیری می کنند. همچنین برخی از دستگاه ها، روزهای اوج باروری را نیز تعیین می کنند.
– با به کار بردن ترکیبی از روش های ذکر شده، فرد با دقت بیشتری می تواند روز تخمک گذاری خود را تعیین کند.
در ادامه خلاصه ای از چرخه معمول قاعدگی و چگونگی باروری یک فرد در هر مرحله را ملاحظه می کنید:
روزهای اول تا هفتم:خونریزی قاعدگی (پریود): کمترین میزان باروری
روزهای هشتم و نهم: روزهای پس از پریود: احتمال بارداری
روزهای دهم تا چهاردهم: روزهای حول و حوش زمان تخمک گذاری: بیشترین میزان باروری
روزهای پانزدهم و شانزدهم: پس از تخمک گذاری: احتمال بارداری
روهای هفدهم تا بیست و هشتم:ضخیم شدن پوشش رحم: میزان باروری خیلی کم بوده و بعید است که فرد باردار شود.
زمان مناسب جهت برقراری رابطه جنسی
پیدا کردن زمان مناسب برای رابطه جنسی تا حد زیادی با زمان تخمک گذاری و رسیدن به باروری مهم است. بهترین راه این است که اغلب اوقات رابطه جنسی داشته باشید. سعی کنید این کار را روزانه 5 روز قبل از تخمک گذاری انجام دهید. یک روز پس از تخمک گذاری ادامه دهید.
گزینه دیگری نیز وجود دارد، ”برنامه برخورد اسپرم با تخمک” را امتحان کنید. از روز هشتم چرخه خود یک روز در میان رابطه برقرار کرده و OPK را از روز دهم شروع کنید. هرگاه نتیجه مثبتی در OPK گرفتید، هر روز به مدت سه روز رابطه جنسی برقرار كنید.
اگر در مدت 6 ماه باردار نشدید به پزشک زنان و زایمان مراجعه کنید. امیدواریم مطالب گردآمده برای شما مفید و کاربردی بوده باشند. در صورت نیاز به مشاوره بیشنر و یا پیدا کردن پاسخ سوالاتتان، کارشناسان ماماسلامت در خدمت شما می‌باشند.