دفع مکونیوم جنین چیست؟
دفع مکونیوم جنین یا سندرم آسپیراسیون مکونیوم زمانی رخ می دهد که مدفوع جنین به مایع آمنیوتیک تخلیه می شود. مکونیوم اولین مدفوع روده کودک است که چسبنده، به رنگ سبز تیره و بی بو است. گروه ماما سلامت در این مقاله به مبحث دفع مکونیوم جنین پرداخته است.
مکونیوم ماده ای است که از تجمع مواد زائد مختلف در روده جنین به وجود می آید. این ماده از 70 تا 80 درصد آب، سلول های اپیتلیال جدا شده از روده یا پوست، موهای جنین، مخاط، ورنیکس و مایع آمنیوتیک تشکیل شده است.
استرسی که کودک شما قبل یا در حین تولد تجربه می کند می تواند باعث شود که کودک شما در حالی که هنوز در رحم است مدفوع مکونیوم را دفع کند. هنگام دفع مکونیوم جنین، جنین آن را از طریق مایع آمنیوتیک به ریه ها می کشد.
دفع مکونیوم جنین زمانی رخ می دهد که جنین در رحم باشد و در هنگام زایمان به دلیل بیش فعالی روده و شل شدن اسفنکتر مقعدی در معرض هیپوکسی قرار گیرد. دفع مکونیوم جنین ممکن است در نوزادان نارس نیز رخ دهد اما در نوزادان زیر 34 هفته بارداری نادر است.
هنگامی که جنین در رحم تحت فشار قرار می گیرد، هیپوکسی و اسیدوز جنین باعث باز شدن اسفنکتر مقعد و آزاد شدن مکونیوم می شود. این دفع مکونیوم نیز عاملی است که باعث ایجاد عفونت در مایع آمنیوتیک می شود. این بیماری عوارض متعددی دارد و نیاز به درمان فوری دارد.
اگر مکونیوم به طور غیر طبیعی غلیظ یا قیرانی باشد، می تواند روده بزرگ (کولون) را مسدود کند. در سندرم پلاگ مکونیوم، کولون به طور کامل توسط مکونیوم غلیظ مسدود می شود. در بالای انسداد، روده کوچک بزرگ می شود (گشاد می شود) که منجر به تورم شکم (اتساع) می شود.
مکونیوم وارد ریه های جنین می شود و به عنوان یک ماده سمی عمل می کند و مشکلاتی مانند انسداد راه هوایی، مشکل تنفسی ثانویه و ذات الریه ایجاد می کند.
علل دفع مکونیوم جنین
از آنجا که طولانی شدن مدت بارداری باعث تغییرات زیادی در شرایط بارداری می شود، میزان مایع آمنیوتیک کاسته می شود. با کاهش مقدار مایع آمنیوتیک، غلظت مکونیوم بالاتر رفته و نوزاد مکونیوم را به داخل ریه ها استنشاق می کند.
برای تشخیص دفع مکونیوم جنین می بایست رنگ مایع آمنیوتیک بررسی شود. در صورتی که این مایع سبز رنگ باشد احتمال دفع مکونیم وجود دارد. اگر قبل از رسیدن به بیمارستان، متوجه شدید که دچار پارگی کیسه آب و در شرف زایمان طبیعی شده اید، بهتر است رنگ مایع خروجی را بررسی کنید و با پزشک خود در میان بگذارید. از جمله علل دفع مکونیوم جنین موارد زیر می باشد.
- فشار خون بالا در بارداری برای مادر
- دیابت مادر
- اگر مادر سیگار می کشد
- بیماری مزمن تنفسی مادر
- بیماری قلبی عروقی مادر
- نوزادان نارس بالای 41 هفته بارداری
- پره اکلامپسی
- مایع آمنیوتیک
- نارسایی رحم
- شاخص های بیوفیزیکی پایین
- ضربان قلب غیر طبیعی جنین
گاهی اوقات، دفع مکونیوم جنین بلافاصله پس از زایمان یا در حین زایمان طبیعی ایجاد می شود که برای جنین خطری ندارد. تشخیص سندرم آسپیراسیون مکونیوم بر اساس موارد زیر انجام می شود:
- وجود مکونیوم در مایع آمنیوتیک
- مشکلات تنفسی
- اشعه ایکس قفسه سینه
اگر کودک شما به خوبی نفس نمی‌کشد یا به خوبی پاسخ نمی‌دهد، ممکن است یک لوله در نای نوزادتان قرار داده شود تا مایع حاوی مکونیوم از نای خارج شود.
علائم دفع مکونیم جنین
از علائم رایج دفع مکونیوم جنین می توان به سستی و ضعف، فشارخون پایین، کبودی یا تغییر رنگ در پوست یا ناخن ها و استرس تنفسی اشاره کرد. استرس تنفسی به معنی تند نفس کشیدن یا خر خر سینه می باشد. در صورتی که مجاری تنفسی کودک با مکونیم مسدود شده باشد ممکن است تنفس او به طور ناگهان قطع شود که بسیار خطرناک است.
از دیگر علائم دفع مکونیوم جنین می توان گف، بند ناف، پوست جنین و ناخن ها ممکن است توسط مکونیوم لکه دار شوند (زرد یا سبز). همچنین مشکلات تنفسی اندکی پس از تولد رخ می دهد که معمولاً در عرض چند روز بهبود می یابد. در حین زایمان، وضعیت جنین پایدار نیست و دفع مکونیوم جنین باعث ناراحتی جنین و در برخی موارد منجر به خفگی نوزاد خواهد شد.
سندرم آسپیراسیون مکونیوم یک موقعیت اورژانسی است که با نارسایی شدید تنفسی، سیانوز و احتمالاً شوک ظاهر می شود. کودک نمی تواند گریه کند یا فریاد بزند، فقط ناله می کند و بسیار ضعیف به نظر می رسد. نوزاد تنفس سختی دارد و دیواره قفسه سینه پس رفت یا به سمت داخل کشیده می شود. پوست و غشاهای مخاطی به دلیل کمبود اکسیژن آبی رنگ می شوند. رنگ مایع آمنیوتیک در بدو تولد سبز است زیرا حاوی مکونیوم است. پوست کودک به وضوح با مکونیوم آغشته شده است.
مکونیوم در چین های پوست، در گوش ها، در ورودی بینی و در دهان و گلو یافت می شود. پوست، بند ناف و ناخن ها اغلب سبز رنگ هستند که نشان می دهد مکونیوم مدتی پیش ترشح شده است. مکونیوم نیز ممکن است کمی قبل از تولد از بین رفته باشد. شدت مشکلات قلبی عروقی به مدت و شدت تنگی نفس بستگی دارد.
روش های درمان دفع مکونیوم جنین
اگر نوزاد تازه متولد شده دچار تنگی نفس باشد، باید فوراً مراقبت های پزشکی انجام شود تا کودک به طور ناگهانی فوت نکند. در صورت تولد در بیمارستان، ماماها و پزشکان مراقبت های اولیه را برای کودک ارائه می دهند. آنها بلافاصله متوجه تفاوت ها در طول فرآیند تولد می شوند و بلافاصله اقدامات لازم برای تامین اکسیژن کافی را آغاز می کنند.
سندرم آسپیراسیون مکونیوم را می توان با جستجوی رنگدانه مکونیوم روی پوست نوزاد تشخیص داد. همچنین اگر کودک شما علائم تنگی نفس را داشته باشد، ممکن است به دفع مکونیوم جنین مشکوک شوید. اگر سایر یافته ها مانند ذات الریه با رادیوگرافی قفسه سینه تایید شود، می توان آن را به عنوان سندرم آسپیراسیون مکونیوم تشخیص داد.
پنج درمان رایج برای دفع مکونیوم جنین عبارتند از:
اکسیژن درمانی به جهت سنجش میزان اکسیژن در خون
استفاده از گرم کننده تابشی برای کمک به کودک شما در حفظ دمای بدن
مصرف آنتی بیوتیک ها برای پیشگیری از عفونت
استفاده از ونتیلاتور (دستگاه تنفس) برای کمک به نفس کشیدن نوزاد
پیشنهاد ما به شما مطالعه مقاله آمپول روگام چیست؟ در چه مواردی باید تزریق شود؟ از سایت ماماسلامت بازدید می باشد.