واژینوز باکتریال (BV) یکی از شایع‌ترین عفونت‌های واژن در میان زنان با سنین ۱۵ تا ۴۴ سال است. واژینوز باکتریایی نوعی التهاب واژن است که در اثر رشد بیش از حد باکتری‌ها به طور طبیعی در واژن ایجاد می‌شود و تعادل طبیعی فلور واژن به هم خورده می‌شود.
واژینوز باکتریال معمولا زنان در سنین باروری را درگیر ساخته و اگرچه جزو دسته بیماری‌های مقاربتی نیست، اما آلودگی به آن می‌تواند خطر ابتلا به بیماری های منتقل شونده از راه تماس جنسی (STDS) مانند کلامیدیا یا حتی اچ آی وی (HIV) را افزایش دهد. گروه ماماسلامت با ارئه مقاله زیر به توضیح بیشتر دربارهواژینوز باکتریال، علت آن، علائم، تشخیص و درمان پرداخته است.
واژینوز باکتریال چیست؟
واژینوز باکتریال یک عفونت خفیف باکتریایی در واژن است. به طور طبیعی در واژن تعداد بسیار زیادی باکتری "خوب" و تعداد کمی باکتری "بد" وجود دارد. باکتری‌های خوب، به کنترل رشد باکتری‌های بد کمک می‌کنند. در زنان مبتلا به BV این تعادل به هم می‌خورد. تعداد باکتری‌های "خوب" کمتر شده و تعداد باکتری‌های "بد" افزایش می‌یابند.
واژینوز باکتریال مشکلی جدی نبوده و معمولا در عرض چند روز به صورت خود به خود درمان می‌شود. اما این بیماری عفونی می‌تواند به مشکلات جدی‌تری منجر شود. پس بهتر است با مشاهده علائم آن به پزشک مراجعه کنید و مراقبت‌های پزشکی لازم را دریافت کنید.
علل واژینوز باکتریایی
واژینوز باکتریایی ناشی از رشد بیش از حد یکی از چندین باکتری است که به طور طبیعی در واژن وجود دارد. معمولا در واژن تعداد باکتری‌های خوب (لاکتوباسیل‌ها) از باکتری‌های بد (باکتری‌های بی‌هوازی) بیشتر است. اما اگر باکتری‌های بی‌هوازی بیش از حد وجود داشته باشند تعادل طبیعی میکروارگانیسم‌ها در واژن بهم می‌خورد و باعث واژینوز باکتریایی می‌شود.
فاکتورهای خطر واژینوز باکتریایی
داشتن چندین شریک جنسی یا یک شریک جنسی جدید: ارتباط بین فعالیت جنسی و عفونت باکتریایی واژن به طور کامل درک نشده است ولی این وضعیت بیشتر در زنانی رخ می‌دهد که با یک یا چندین نفر رابطه دارند. این بیماری نیز در زنانی که با زنان رابطه دارند بیشتر اتفاق می‌افتد.
استفاده از دوش بهداشتی: شستشوی واژن با آب یا یک ماده پاک کننده (دوش بهداشتی) تعادل طبیعی واژن شما را بر هم می‌زند. این می‌تواند منجر به رشد بیش از حد باکتری‌های بی‌هوازی شود و باعث واژینوز باکتریایی شود. از آنجایی که واژن دارای ویژگی خود تمیزکنندگی است نیازی به استفاده از محصولات تمیزکننده واژن نیست.
کمبود طبیعی باکتری‌های لاکتوباسیل: اگر محیط طبیعی واژن به اندازه کافی لاکتوباسیل (باکتری‌های خوب) تولید نکند احتمال ایجاد عفونت باکتریایی زیاد است.
تحت شرایط خاص، واژینوز باکتریال باعث ابتلا به بیماری‌های مقاربتی بیشتر مانند HIV ، تبخال تناسلی، کلامیدیا یا سوزاک، افزایش خطر ابتلا به عفونت‌های بعد از جراحی‌هایی مانند «هیسترکتومی» یا اتساع دهانه‌ی رحم و کورتاژ و در نهایت ابتلا به بیماری التهاب لگن می‌شود.
علائم واژینوز باکتریال
این علائم بسیار شبیه به علائم واژینیت است که شامل موارد زیر است:
- خارش
- ترشحات بد بو
- تحریک پذیری
- مقاربت دردناک
- ادرار دردناک
- ترشحات سفید مایل به خاکستری
عوارض واژینوز باکتریایی
اگر نسبت به درمان BV اقدام نکنید، عوارض جدی گریبان‌گیر شما خواهد شد، از جمله:
عفونت‌های مقاربتی؛ واژینوز باکتریال سبب افزایش ریسک ابتلا به دیگر بیماری‌های آمیزشی در بارداری خواهد شد. مانند تبخال تناسلی، کلامیدیا و حتی ایدز.
بیماری‌های عفونی لگن؛ در بعضی از موارد واژینوز باکتریال می‌تواند سبب عفونت لگن شود. عفونت لگن در واقع سرایت عفونت از واژن به دستگاه تناسلی فوقانی (رحم و ضمائم) می‌باشد. عفونت لگن، ریسک نازایی را افزایش خواهد داد.
عفونت پس از جراحی؛ عفونت باکتریایی واژن سبب افزایش ریسک عفونت‌های پس از جراحی نیز خواهد شد. در واقع جراحی‌های انجام شده بر روی دستگاه تناسلی مانند هیسترکتومی، سقط و سزارین. به طور مثال اگر شما پیش از انجام جراحی سزارین به عفونت باکتریایی واژن در دوران بارداری مبتلا شوید و دوره درمان خود را تکمیل نکنید، به احتمال بسیار زیاد دچار عفونت پس از زایمان و جراحی خواهید شد.
تأثیر واژینوز باکتریال بر بارداری
مطالعات نشان می‌دهد که ابتلا به واژینوز باکتریال در بارداری باعث افزایش خطر زایمان پیش از موعد، داشتن کودکی با وزن کم و عفونت رحم بعد از زایمان می‌شود. همچنین BV در صورت درمان نشدن، ممکن است منجر به سقط جنین در سه ماهۀ دوم بارداری شود. اگرچه می‌توان گفت که اکثر خانم‌های مبتلا به واژینوز باکتریال، بارداری کاملاً طبیعی خواهند داشت و نزدیک به نیمی از موارد، این عفونت در خانم‌های باردار خودبه‌خود برطرف می‌شود، اما برای جلوگیری از هر نوع خطر احتمالی بهتر است هرچه سریع‌تر نسبت به درمان این عفونت اقدام شود.
.بیشتر بخوانید:
عفونت ادراری در بارداری، روش های درمان و پیشگیری از آن
چگونه خطر ابتلا به واژینوز باکتریایی را کاهش دهیم؟
اما به طور کلی، هر چیزی که تعادل شیمیایی در واژن شما را تغییر دهد، می‌تواند خطر ابتلا به واژینوز باکتریایی را افزایش دهد. با انجام این مراحل تا حد زیادی از این اتفاقجلوگیری نمایید:
- استفاده از تامپون‌ها یا پدهای معطر و یا سایر محصولات قاعدگی معطر خودداری کنید.
- از دوش واژینال خودداری کنید. این می‌تواند تعادل طبیعی باکتری‌های واژن را مختل کند و احتمال عفونت را افزایش دهد. اگر قبلاً عفونت دارید، دوش واژینال می‌تواند آن را بدتر کند.
- لباس زیر نخی تنفسی که خیلی تنگ نباشد بپوشید.
- هر بار که رابطه دارید از کاندوم لاتکس یا یک روش مانع دیگر استفاده کنید.
- با لباس حمام خیس یا لباس مرطوب در اطراف ننشینید. عفونت باکتریایی واژن به راحتی در محیط‌های مرطوب پخش می‌شود.
- پس از اجابت مزاج با دقت پاک کنید تا از انتشار میکروب از مقعد به واژن جلوگیری کنید.
طول درمان عفونت باکتریایی واژن چقدر طول می‌کشد؟
پس از مراجعه به پزشک و شروع درمان با داروهای تجویز شده، علائم شما احتمالاً در عرض ۲ تا ۳ روز شروع به بهبود خواهند کرد. با این حال، مهم است که مصرف دارو را برای مدت زمان تجویز شده ادامه دهید، حتی اگر علائم شما از بین رفته باشد. این کمک می‌کند تا اطمینان حاصل شود که عفونت کاملاً از بین رفته است، که معمولاً حدود ۷ روز طول می‌کشد.
نحوه تشخیص بیماری واژینوز باکتریال
یک متخصص متبحر در این زمینه ممکن است بتواند BV را از توضیحات فرد در مورد علائم و معاینه فیزیکی تشخیص دهد. در طول معاینه، آن‌ها ممکن است نمونه کوچکی از ترشحات واژن را بگیرند و برای تجزیه و تحلیل ارسال کنند.
پزشک همچنین ممکن است تعادل PH واژن را اندازه‌گیری کند تا سطح اسیدیته آن را بررسی کند. اگر فردی از نظر جنسی فعال باشد و ممکن است به STI مبتلا باشد، پزشک ممکن است آزمایش‌های تشخیصی را تجویز کند. این ممکن است شامل استفاده از یک سواب با حلقه پلاستیکی کوچک برای جمع‌آوری سلول‌های نمونه از دیواره واژن باشد حتما به یک متخصص زنان مراجعه کنید.
درمان واژینوز باکتریال
پزشک می‌تواند برای درمان BV ، آنتی بیوتیک (مترونیدازول، کلیندامایسین، تینیدازول) تجویز کند. این می‌تواند قرصی باشد که از طریق دهان (به صورت خوراکی) مصرف می‌کنید یا کرم یا ژلی است که در واژن قرار می‌دهید. شما باید 5 تا 7 روز درمان‌ها را انجام دهید. تمام داروهای خود را حتما تمام کنید، حتی اگر علائم از بین بروند. اگر زود مصرف داروها را متوقف کنید، عفونت ممکن است دوباره بازگردد.
از آنجا که عفونت باکتریایی از طریق رابطه جنسی قابل انتقال است، تا وقتی که از داروی خود استفاده نکرده‌اید و علائم شما از بین نرفته است، تماس جنسی نداشته باشید. توصیه می‌شود به شریک جنسی خود در خصوص بیماری واژینوز باکتریایی اطلاع دهید، ممکن است وی بخواهد به دکتر خود مراجعه کند تا متوجه شود که آیا به درمان نیاز دارد یا خیر.
حتی پس از درمان و از بین رفتن BV، اغلب ممکن است بیماری مجدد برگردد. در صورت بروز چنین اتفاقی، احتمالاً باید مدت زمان بیشتری را صرف مصرف دوباره آنتی بیوتیک کنید اگر از IUD استفاده می‌کنید و BV مدام برمی‌گردد (BV مکرر)، ممکن است بخواهید در مورد نوع دیگری از کنترل بارداری با پزشک خود صحبت کنید.
.بیشتر بخوانید:
کلام آخر
واژینوز باکتریال یک نوع بیماری عفونی زنانه است که اکثر زنان در سنین باروری دست کم یک بار آن را تجربه می‌کنند. این بیماری علائم مشخصی دارد که به تشخیص به موقع و اقدام برای درمان کمک می‌کند. برای درمان قطعی عفونت باکتریایی واژن نیاز است که تشخیص قطعی بیماری صورت گیرد. برای این منظور باید به پزشک متخصص زنان مراجعه شود.
معمولاً پزشک با استفاده از معاینات بالینی، سابقه ابتلا و آزمایشات تکمیلی به تشخیص دقیق دست پیدا کرده و یکی از روش‌های درمانی که در مقاله به آن‌ها اشاره کردیم را بر می‌گزیند. بهتر است که با رعایت بهداشت فردی و روش‌های پیشگیری، از ابتلا به این بیماری جلوگیری کرد.