اضافه وزن بارداری یکی از موارد مهم و مورد توجه برای حفظ سلامت جنین و مادر است. وزن گیری مادر در دوران بارداری باید بر طبق یک رژیم غذایی سالم و متعادل انجام شود. افزایش وزن در دوران بارداری و یا کاهش وزن باید بر اساس نظر پزشک باشد. گروه ماما سلامت در اینجا برای شما به اختصار درباره این موضوع پرداخته است!
میزان اضافه وزن مجاز در طول بارداری چه مقدار است؟
برای وزن گیری مادر در دوران بارداری،حتما باید به صورت صحیح و زیر نظر پزشک انجام شود. بعضی از مادران تصور می کنند وقتی باردار هستند باید به اندازه دو نفر غذا بخورند، ولی در واقع بدن آنها فقط به روزانه 300 کالری بیشتر از زمان پیش از بارداری نیاز دارد.
در حالت کلی، بانوان کم وزن بین 13 تا 18 کیلو گرم، بانوان با وزن متعادل 12 تا 16 کیلو گرم و بانوان با اضافه وزن بین 7 تا 11 کیلو گرم می توانند در طول 9ماه اضافه وزن بارداری داشته باشند. در طول سه ماه اول بارداری، افزایش وزن مادر فقط باید یک تا 2 کیلو گرم باشد و پس از آن به طور متوسط هفته ای نیم کیلو اضافه کند.
روند وزن گیری مادر در طول بارداری دو قلو چگونه است؟
اضافه وزن مادر در بارداری دوقلو، باید بین 16 تا 21 کیلوگرم باشد. به این ترتیب که مادر در سه ماهه اول یک تا دو کیلو و در سه ماهه دوم و سوم هفته ای حدودا 700گرم نیاز به اضافه وزن دارد.
اضافه وزن بارداری درست و مناسب در بارداری دو قلو ها بسیار اهمیت دارد، زیرا وزن مادر تعیین کننده وزن دو قلو ها خواهد بود. همچنین به دلیل اینکه عمدتا دو قلو ها زودتر از موعد بدنیا می آیند، داشتن وزن بیشتر برای سلامت آنها سودمندتر است. در بارداری دوقلوها مادر به روزانه 3000 تا 3500 کالری در روز نیاز دارد.
چرا اضافه وزن بارداری برای مادر رخ می دهد؟
اضافه وزن بارداری برای یک خانم با وزن معمولی بین 12 تا 16 کیلوگرم است. این اضافه وزن به شکل زیر در بدن مادر تقسیم می شود:
- وزن جنین، حدود 4 کیلوگرم
- وزن جفت، حدود یک تا 1 کیلو و 500 گرم
- مایع آمنیوتیک، حدود یک تا 1کیلو 500 گرم
- بافت پستان ها، حدود یک تا 1 کیلو 500 گرم
- افزایش خون در بدن، حدود 2 کیلوگرم
- ذخایر چربی در بدن مادر، حدود 2 تا 4 کیلوگرم برای زایمان و شیردهی
- بزرگ شدن رحم مادر، حدود 1 تا 2 کیلوگرم
برای اینکه مادر سریع تر و سالم تر وزن گیری کند چه باید کرد؟
برای وزن گیری مادر خصوصا مادرانی که با کمبود وزن قبل از بارداری مواجه هستند به صورت صحیح و مناسب، بهتر است به تغذیه خود توجه ویژه ای داشته باشیم.
- روزانه پنج تا شش وعده کوچک، غذا بخورید.
- میان وعده هایی مانند آجیل، کشمش، نان و پنیر، میوه های خشک مانند توت خشک و خرما، بستنی یا ماست در دسترس داشته باشید و مصرف کنید.
- مصرف ساندویچ کره بادام زمینی، به این صورت که یک قاشق کره بادام زمینی را بر روی نان تست یا میوه یا بیسکویت بمالید و بخورید. یک قاشق کره بادام زمینی 100 کالری و میزان 7 گرم پروتئین دارد.
- شیر خشک بدون چربی به پوره سیب زمینی، املت و صبحانه خود اضافه کنید.
- کره، مارگارین، پنیر خامه ای، آب گوشت یا پنیر به غذای خود اضافه کنید.
چگونه با سرعت کمتری افزایش وزن بارداری برای مادر صورت می گیرد؟
اگر خانمی قبل از بارداری اضافه وزن داشته باشد، امکان دارد پزشک به او وزن گیری آرام تری توصیه کند. مهم است بدانید که این روند وزن گیری آهسته حتما باید زیر نظر پزشک باشد.
بطور کلی خانم ها در طول بارداری نباید رژیم لاغری یا کاهش وزن داشته باشند. بهتر است بعد از زایمان وزن خود را کم کنند.
اگر احیانا مادر دچار اضافه وزن بارداری بیشتر از حد مجاز شد، حتما به پزشک خود مراجعه کند. نکات زیر درباره تغذیه و روش زندگی سالم در کاهش سرعت وزن گیری کمک می کند :
برای جلوگیری از اضافه وزن بارداری، از غذاهایی که چربی کمتری دارند مثل ساندویچ سینه مرغ کبابی با گوجه و کاهو بدون سس مایونز به همراه سالاد با سس کم چرب و یا سیب زمینی کبابی ساده به جای فست فود های چرب و پر کالری استفاده کنید. از سیب زمینی سرخ کرده، چیز برگر و ناگت مرغ بشدت پرهیز کنید.
از مصرف لبنیات پر چرب خودداری کنید. شما روزانه باید 4 وعده لبنیات مصرف کنید و مصرف لبنیات کم چرب میزان کالری و چربی دریافتی شما را بسیار کاهش می دهد. از ماست کم چرب، پنیر کم چرب یا بدون چربی استفاده کنید.
مصرف نوشیدنی های شیرین را کاهش دهید. شربت ها، آبمیوه ها، نوشابه، لیموناد، نوشیدنی پودری و شیرین ، کالری زیاد و مواد مغذی بسیار کمی دارند و موجب اضافه وزن بارداری می شود، به جا این ها می توانید، آب بنوشید.
برای جلوگیری از وزن گیری مادر در بارداری، هنگام آشپزی از نمک کم یا غذاهای بی نمک استفاده کنید، زیرا نمک باعث جذب بیشتر آب در بدن می شود.
مصرف شیرینی و میان وعده های شیرین و پرکالری باعث افزایش وزن مادر می شود. کلوچه، شکلات، کیک، شربت، عسل و چیپس کالری زیاد و مواد مغذی کمی دارند. مصرف روزانه آنها را محدود کرده و بجای آن از میوه تازه و ماست کم چرب به عنوان میان وعده استفاده کنید.
مصرف چربی و روغن را کنترل کنید. برای عدم افزایش وزن بارداری در آشپزی از مصرف روغن، کره، مارگارین، سس ها، مایونز و پنیر خامه ای خودداری کنید و به جای آن مواد غذایی کم چرب و کم کالری استفاده کنید.
با روش های سالم تر مانند گریل کردن، آب پز کردن، بخار پز کردن، کبابی کردن در فر غذای خود را آماده کنید. سرخ کردن مواد غذایی با کره و روغن، کالری زیادی به غذا اضافه می کند و باعث اضافه وزن بارداری شما می شود.
افزایش تحرک و ورزش متعادل به سوزاندن کالری اضافی بدن شما کمک می کند. پیلاتس در بارداری، یوگا، پیاده روی یا شنا از کم خطر ترین ورزش ها برای زنان باردار است. قبل از شروع ورزش با پزشک خود مشورت کنید.
افزایش وزن بارداری بیش از حد چه خطراتی دارد؟
اضافه وزن پیش از بارداری می تواند تاثیرهای منفی در دوران بارداری داشته باشد. هرچه میزان اضافه وزن بیشتر باشد و فرد اصطلاحا چاق تر باشد، احتمال بروز خطرات ناشی از وزن گیری در بارداری برای آنها بیشتر می شود. برخی از عوارض ناشی از اضافه وزن زیاد در بارداری را در زیر برایتان آورده ایم:
سقط نا خواسته جنین: خطر سقط شدن جنین در هفته های کمتر از 12 هفته بارداری در صورت داشتن اضافه وزن مادر بیشتر است.
دیابت بارداری: احتمال دیابت بارداری در زنان دارای افزایش وزن نسبت به سایر زنان بیشتر است.
فشارخون بالا و مسمومیت حاملگی: افزایش وزن بارداری، در مادران با اضافه وزن احتمال عارضه هایی مانند مسمومیت حاملگی و فشار خون بالا در بارداری را در آنها افزایش می دهد.
.بیشتر بخوانید: فشارخون بالا در بارداری
ترومبوز وریدی یا لخته خون: خطر ترومبوز وریدی در زنان باردار وجود دارد، اما در زنان با اضافه وزن بارداری به مراتب بیشتر است.
احتمال دیستوشی شانه نوزاد: در زنان با اضافه وزن بارداری بالا، به دلیل بزرگ بودن جنین، احتمال گیر کردن شانه های نوزاد هنگام زایمان و خارج نشدن آنها و در نتیجه دیستوشی یا گیر کردن شانه برای نوزاد اتفاق بیوفتد.
احتمال زایمان نوزاد بزرگ جثه: احتمال تولد نوزاد بزرگ جثه یا ماکروزوم که وزنی بیش از 4 کیلوگرم دارند، در زنان با اضافه وزن بارداری بیشتر از سایرین است. داشتن جنین بزرگ جثه می تواند باعث مشکلاتی هنگام زایمان مانند پارگی پرینه، دسیتوشی شانه یا سزارین شود.
در نظر داشته باشید، این مشکلات ممکن است در زنانی که اضافه وزن بارداری نیز ندارند اتفاق رخ بدهد. اگر دچار اضافه وزن هستید حتما تا قبل از اقدام به بارداری، وزن خود را کاهش دهید و در صورت بارداری زیر نظر پزشک می توانید نوزادی سالم و سلامت به دنیا بیاورید.
