چسبندگی رحم یا سندرم آشرمن یک بیماری کمتر شایع است، که رحم را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در افراد مبتلا به این بیماری، بافت اسکار یا چسبندگی در رحم به دلیل آسیب ایجاد می‌شود. در موارد شدید، تمام دیواره‌های جلویی و پشتی رحم می‌توانند به هم جوش بخورند. این عارضه می‌توانند در اثر عفونت، برخی بیماری‌ها یا جراحی قبلی ایجاد شوند. چسبندگی رحم ممکن است باعث ناباروری یا سقط جنین شود. امروز می‌خواهیم در مورد چسبندگی رحم ، علل و درمان آن با شما صحبت کنیم، پس تا انتها همراه ما باشید.
چسبندگی رحم چیست؟
چسبندگی رحم که به سندرم آشرمن معروف است زمانی رخ می‌دهد که بافت‌ها و باندهایی باعث ایجاد چسبندگی بین این دیواره‌ها شوند. چسبندگی مشکلات فراوانی را ایجاد خواهد کرد که یکی از آنها برای افرادی که قصد بارداری دارند جلوگیری از لانه‌گزینی جنین در دیواره‌ها می‌شود.
چسبندگی بعد از یک آسیب، جراحی یا عفونت ممکن است ایجاد شود. این آسیب به دیواره‌ی داخلی رحم می‌تواند به دو دسته خفیف (نوارهای چسبندگی نازک) و یا شدید (نوارهای ضخیم) تقسیم شوند. آشرمن می‌تواند تنها بر بخشی از دیواره‌ی رحم تاثیر بگذارد یا در موارد شدید قسمت زیادی از آن را درگیر کند. نوع خفیف چسبندگی ممکن است برای بیمار اصلاً قابل توجه نباشد اما در نوع شدید آن ممکن است باعث اختلالات قاعدگی بشود.
چسبندگی رحم به چه دلیلی ایجاد می‌شود؟
یکی از مهم‌ترین و شایع‌ترین دلایلی که باعث می‌شود زنان دچار سندروم آشرمن یا چسبندگی داخل رحمی شوند آسیب‌های احتمالی بعد از عمل جراحی است.
برای مثال جراحی اتساع یا کورتاژ از جمله جراحی‌هایی است که در نواحی دهانه رحم یا سرویکس انجام می‌شود. در این جراحی احتمال بروز چسبندگی رحم وجود دارد.
همچنین ممکن است فشارهای مکرر روی رحم و اطراف آن، نظیر تغییر مکرر و آوازه‌های شدید، به رحم چسبندگی ایجاد کنند. بیماری‌های التهابی روده نیز مانند التهاب کولیت اولسراتیو و بیماری کرون نیز می‌توانند به عواملی که منجر به چسبندگی رحم می‌شوند، مشکلات داخل شکمی ایجاد کنند. در برخی موارد، علت دقیق چسبندگی رحم ممکن است ناشناخته باشد.
از دیگر دلایل بروز چسبندگی رحم:
- زایمان
- سقط جنین
- خونریزی‌های غیرطبیعی از نواحی واژن و رحمی
- ایجاد عفونت‌های ناحیه آندومتریوز
- انجام جراحی فیبروم در داخل حفره رحم
- زایمان سزارین
- تحلیل و فرسایش در ناحیه آندومتر که دیواره داخلی رحم است.
علائم چسبندگی رحم
از آنجایی که چسبندگی رحم به دلایل مختلفی نظیر پولیپ و فیبروم آندومتر ایجاد می‌شود. برای درمان آن نیاز است تا ابتدا دلیل چسبندگی تشخیص داده شود و بر اساس آن بهترین روش درمان مورد استفاده قرار بگیرد. اما برای اینکه بتوان به موقع این مشکل را تشخیص داد و درمان نمود، نیاز است تا با نشانه‌های این مشکل آشنا شوید. تا در صورت بروز بلافاصله به پزشک مراجعه نمایید. از جمله علائم سندرم آشرمن می‌توان به موارد زیر اشاره نمود.
- درد شدید و مکرر در لگن
- کاهش خونریزی رحم در دوران قاعدگی
- اختلال ایجاد نمودن در چرخه قاعدگی
- مواجهه با قاعدگی‌های دردناک
نکته: فراموش نکنید که برخی از بانوانی که به سندرم آشرمن مبتلا هستند، هیچ گونه علائمی ندارند. حتی این افراد ممکن است قاعدگی‌های نرمال و طبیعی را تجربه نمایند. معمولا این افراد زمانی که برای بارداری اقدام می‌نمایند، پس از آنکه باردار نشدند، برای تشخیص این بیماری اقدام می‌نمایند. از آنجایی که ممکن است در اینگونه مواقع برای درمان دیر شده باشد و چسبندگی شدید شده باشد. بهتر است پس از ازدواج برای بررسی سلامت رحم اقدام نمایید.
انواع چسبندگی‌های رحم
سندرم آشرمن دارای درجات مختلفی بر اساس دلایل ایجاد آن نظیر چسبندگی خفیف رحم، چسبندگی متوسط رحم و چسبندگی شدید رحم است، که در ادامه به بررسی آنها خواهیم پرداخت.
چسبندگی خفیف رحم
این نوع از چسبندگی رحمی مشکلی برای قاعدگی فرد ایجاد نکرده و در کمتر از یک سوم رحم رخ خواهد داد.
چسبندگی متوسط رحم
خونریزی قاعدگی در این درجه از چسبندگی کم بوده و دو سوم رحم را نیر درگیر خواهد کرد.
چسبندگی شدید رحم
در این درجه از چسبندگی چرخه قاعدگی شخص به طور کامل متوقف شده و تمام رحم نیز به هم خواهد چسبید.
عوارض چسبندگی رحم
- داشتن سقط جنین مکرر و پشت سر هم
- ناباروری
- متوقف شدن چرخه قاعدگی به طور کامل
- قاعدگی دردناک
- ایجاد محدودیت رشد برای جنین درون رحم
- افزایش اختلالات لانه گزینی جفت در حاملگی بعدی
- وجود دردهای لگنی و چرخه قاعدگی دردناک
چسبندگی رحم چگونه تشخیص داده می‌شود؟
برای تشخیص چسبندگیِ رحم، پزشک از چندین روش عکس‌برداری از داخل رحم استفاده می‌کند.
هیستروسالپنگوگرافی (Hysterosalpingography):
استفاده از یک روش اشعه ایکس با نام هیستروسالپنگوگرام (HSG) برای این روش تشخیصی استفاده می‌شود. برای این کار، به‌وسیله یک سوند کوچک که در دهانه رحم قرار می‌دهند، مقداری رنگ مخصوص را در داخل رحم پمپاژ می‌کنند.
سونوگرافی شور یا سونو هیستروگرافی (SHG) (Hysterography):
در این روش، یک محلول آب نمکی را در داخل رحم وارد کرده و سپس سونوگرافی را انجام می‌دهند.
بیوپسی اندومتریال (Endometrial Biopsy):
در چنین شیوه‌ای، از قسمت داخلی رحم و از مخاط موجود در آن نمونه‌برداری می‌شود. در این نمونه‌برداری وجود هرگونه بافت غیرطبیعی مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
هیستروسکوپی (Hysteroscopy):
این روش را می‌توان استانداردترین روش برای تشخیص چسبندگیِ رحم دانست. در این روش، یک وسیله شبیه به تلسکوپ بسیار نازک را وارد رحم می‌کنند. پزشک با مک این وسیله به طور کامل داخل رحم را بررسی می‌کند.
روش‌های درمان چسبندگی رحم
درمان چسبندگی رحم به شدت و موقعیت آن بستگی دارد. در برخی موارد، با استفاده از داروهای هورمونی مانند استروژن و پروژسترون می‌توان لایه آندومتر را بازسازی کرد. رایج‌ترین روش‌های درمان به صورت زیر هستند.
جراحی لاپاراسکوپی
این روش با استفاده از دوربین و ابزارهای کوچک، چسبندگی‌ها را از بافت سالم رحم جدا می‌کند.
جراحی هیستروسکوپی
در سطوح شدید، برداشتن لایه‌های آسیب دیده از طریق هیستروسکوپی امکان پذیر است. در این روش، پزشک بافت‌های چسبیده را با ابزارهای خاص برش می‌زند و پس از آن، داروهای تحریک تخمک گذاری و پروتکل‌های بارور سازی را تجویز می‌کند. بیمار پس از جراحی، ممکن است نیاز به مصرف برخی داروها برای کمک به بهبود رحم و جلوگیری از ایجاد چسبندگی جدید داشته باشد. این داروها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
استروژن درمانی: نوعی هورمون تراپی است که به رشد مجدد دیواره رحم کمک می‌کند.
کاتتر فولی: لوله‌ای است که برای چند روز داخل رحم قرار می‌گیرد تا آن را باز نگه دارد و از چسبندگی مجدد دیواره‌ها جلوگیری کند.
دستگاه داخل رحمی (IUD): وسیله کوچکی است که برای جلوگیری از بارداری در رحم قرار می‌گیرد اما در روند درمان چسبندگی رحم، می‌تواند به باز نگه داشتن رحم و جلوگیری از چسبندگی جدید کمک کند.
جراحی باز
در این روش شکم را برش می‌دهند و به محل چسبندگی‌ها دسترسی پیدا کرده و آنها را از رحم جدا می‌کنند.
دارو درمانی
در این روش با تجویز داروهای ضد التهاب و ضد درد، علائم بیماری را کاهش می‌دهند.
درمان‌های طب سنتی
این روند یک روش سنتی است و پزشکان آن را توصیه نمی‌کنند. اما به طور معمول در سطح جامعه استفاده می‌شود. در این روش از داروها، مکمل‌های گیاهی و ماساژ استفاده می‌کنند تا سلامت رحم بیمار را بهبود بخشند.
کلام آخر
چسبندگی رحم یکی از عارضه‌های شایع در میان بانوان می‌باشد که منجر به درد و ناباروری می‌گردد. این بیماری بهتر است در اسرع وقت درمان شود. ممکن است این بیماری در ناباروری تاثیر زیادی بگذارد، به همین دلیل بهتر است به طور منظم چکاپ‌های دوره‌ای انجام شود. که در روند آن را بسیار کند می‌کند.