عفونت لگن در زنان یا بیماری التهاب لگن (PID)، عفونت اندام‌های تولید مثل در زنان است. آنچه معمولا اتفاق می‌افتد این است که باکتری‌ها ابتدا به واژن وارد می‌شوند و باعث عفونت می‌شوند. با گذشت زمان، این عفونت می‌تواند به اندام‌های موجود در لگن منتقل شود. در صورت گسترش عفونت به خون، التهاب لگن بسیار خطرناک و حتی تهدید کننده زندگی میشود.
تشخیص و درمان به موقع التهاب لگن توسط پزشک متخصص بسیار با اهمیت است. با گروه ماماسلامت همراه باشید تا با عفونت لگن در زنان؛ علائم، تشخیص و راه‌های درمان آشنا شوید.
عفونت لگن در زنان چیست؟
یک حالت التهابی در حفره لگن را گویند که قسمت فوقانی دستگاه تناسلی را گرفتار می‌کند و عمدتا با عفونت لوله‌های رحمی مشخص میشود که ممکن است محدود به لوله‌های رحمی باشد و یا تخمدان‌ها را نیز گرفتار کند. این بیماری در دوران بارداری و در سنین قبل از شروع قاعدگی، بعد از یائسگی و نیز در زنان مجرد نادر است. اگر PID در این بیماران پدیدار شود اغلب از نوع ثانویه و به علت انتشار یک کانون چرکی داخل شکمی مانند پارگی آبسه آپاندیس خواهد بود.
علائم عفونت لگن در زنان
علائم عفونت لگن در زنان اغلب خفیف است و بیشتر خانم‌ها ممکن است علائم زیر را بروز دهند:
- درد ناحیه لگن یا قسمت تحتانی شکم
- درد عمقی لگن در هنگام رابطه جنسی
- درد هنگام دفع مدفوع
- خونریزی بین قاعدگی و پس از رابطه جنسی
- قاعدگی سنگین
- قاعدگی دردناک
- ترشحات غیر طبیعی واژینال
- بوی بد واژن
در موارد حادتر، علائم التهاب لگن شامل موارد زیر است:
- درد شدید شکمی
- دمای بالای بدن
- داشتن احساس بیماری
علل عفونت لگن در زنان
عامل ابتلا به بیماری یک نفر از هر چهار خانم مبتلا به عفونت رحم، عفونت‌های قابل انتقال از راه رابطه جنسی (STI) مانند کلامیدیا یا سوزاک است. این باکتری‌ها معمولا فقط دهانه رحم یعنی جایی را عفونی می‌کنند که به راحتی با آنتی‌بیوتیک درمان میشود. البته چنانچه عفونت دهانه رحم درمان نشود، احتمال دارد باکتری‌ها در بخش فوقانی دستگاه تناسلی نیز منتشر شوند.
برآورد میشود که یک مورد از هر ده مورد درمان نشده کلامیدیا ظرف یک سال به التهاب لگن تبدیل شود. علت عفونت منتهی شونده به بیماری التهاب لگن در بسیاری از موارد مشخص نیست. باکتری‌های بی‌خطر موجود در واژن گاهی از دهانه رحم رد می‌شوند و به اندام‌های تناسلی می‌رسند. هر چند این باکتری‌ها در محیط واژن خطری ندارند، اما در دیگر بخش‌های بدن تولید عفونت می‌کنند.
در هر حال بعضی از عامل‌های خطر و علل عفونت رحم عبارت‌‌اند از:
-سابقه ابتلا به التهاب لگن
-آسیب دیدن دهانه رحم پس از زایمان یا سقط جنین
-انجام شدن عملی مانند سقط که دهانه رحم طی آن باز شده باشد.
-معاینه رحم یا قرار دادن دستگاه ضد بارداری داخل رحمی
دیگر عامل‌های عفونت رحم به شرح زیر است:
-رابطه جنسی در سنین پایین‌تر از 25 سال
-رابطه جنسی با بیش از یک نفر
-استفاده نکردن از کاندوم
-استفاده از دستگاه داخل رحمی (آی یو دی) پیشگیری از بارداری
-دوش واژینال
عوارض عفونت لگن در زنان
التهاب درمان نشده لگن می‌تواند باعث ایجاد زخم در بافت شود. بیمار ممکن است مجموعه‌ای از مایعات (آبسه‌های) عفونی را در لوله‌های فالوپ خود داشته باشد که می‌توانند به اندام‌های باروری و تناسلی آسیب بزنند.
دیگر عوارض این بیماری عبارتند از:
حاملگی خارج رحم: عفونت رحم یکی از دلایل اصلی حاملگی در لوله‌های رحم می‌باشد. در حاملگی خارج از رحم، بافت اسکار ناشی از عفونت رحم از راه یافتن تخمک بارور شده از طریق لوله‌های فالوپ به درون رحم و جایگزینی آن در رحم جلوگیری به عمل می‌آورد. حاملگی‌های خارج از رحم می‌توانند باعث ایجاد خونریزی زیاد و تهدید کننده شده و به رسیدگی فوری پزشکی نیاز دارند.
ناباروری: عفونت لگن ممکن است به اندام‌های تناسلی بیمار صدمه زده و باعث ایجاد ناباروری، عدم توانایی حامله شدن، شود. هر چه تعدد ابتلا به عفونت رحم بیشتر باشد، خطر ناباروری بیشتر خواهد بود. به تأخیر انداختن درمان عفونت لگن نیز به شدت خطر ناباروری را افزایش می‌دهد.
درد مزمن لگنی: بیماری التهاب لگن می‌تواند باعث ایجاد دردی در لگن شود که برای ماه‌ها یا سال‌ها طول بکشد. زخم شدن لوله‌های فالوپ یا دیگر اندام‌های لگنی می‌تواند باعث ایجاد درد در هنگام دخول و تخمک‌گذاری شود.
آبسه تخمدانی (لوله‌ای): عفونت رحم می‌تواند باعث ایجاد آبسه در لوله رحم و تخمدان‌ها شود.
برای اطلاعات بیشتر از مقاله آیا رفلاکس نوزاد خطرناک است؟ در وبلاگ ماماسلامت نیز بازدید نمایید.
تشخیص عفونت لگن در زنان
در مرحله اول در صورت داشتن این علائم باید به پزشک مراجعه نمایید، زیرا این علائم به طور اختصاصی برای التهاب لگن نبوده و ممکن است به بیماری دیگری دچار شده باشید. پزشک با معاینه و بررسی علائم و تجویز آزمایش خون نسبت به تشخیص اقدام می‌نماید. برای انجام معاینه پزشک اقدام به معاینه دهانه رحم و تخمدان‌ها می‌نماید و در بعضی مواقع دهانه رحم را تکان می‌دهد. در هنگام معاینه ممکن است بیمار احساس درد داشته باشد.
در برخی بیماران ممکن است تشخیص با موارد بالا انجام نشود و پزشک مشکوک به بیماری‌های دیگر باشد. پزشک متخصص زنان و زایمان در این شرایط انجام سونوگرافی را تجویز می‌کند تا از ابتلا به آبسه و دیگر بیماری‌ها آگاه شویم.
شیوه‌های تشخیص عفونت لگن در زنان
پزشکان معمولا با بررسی علائم و نشانه‌ها، معاینه لگنی، کشت بافت دهانه رحم و آزمایش ادرار، عفونت لگن در زنان را تشخیص می‌دهند. پزشک زنان برای تشخیص و تعیین میزان گستردگی عفونت، انجام آزمایش‌های زیر را توصیه می‌کند:
آزمایش خون و ادرار: در این آزمایش‌ها میزان گلبول‌های سفید خون را که نشان‌دهنده وجود عفونت در بدن هستند اندازه‌گیری می‌کنند. همچنین شاخص‌های وجود التهاب در بدن نیز بررسی میشود.
سونوگرافی: از سونوگرافی لگن برای بررسی بزرگی لوله‌های رحمی و یا وجود آبسه لگنی استفاده میشود.
لاپاراسکوپی: در این شیوه پزشک با واردکردن یک لوله نازک انعطاف‌پذیر با یک پایانه نوری (لاپروسکوپ) از یک شکاف کوچک در شکم، به مشاهده اعضای تناسلی و نمونه‌های بافتی به دست آمده می‌پردازد.
علائم عفونت لگن در کودکان
از علائم و نشانه‌های بیماری التهاب لگن در کودکان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- احساس درد در مفصل لگن
- افزایش درد هنگام نشست و برخاست
- کاهش اشتها
- تب
- محدود شدن دامنه حرکتی مفصل لگن
شباهت عفونت لگن و عفونت رحم
لگن در قسمت زیرین شکم قرار گرفته و شامل لوله‌های رحمی، تخمدان‌ها، دهانه رحم و خود رحم میشود. بیماری عفونت لگن به عنوان یک اپیدمی خاموش شناخته میشود؛ چرا که در عین شایع بودن اغلب علائمی ایجاد نمی‌کند. این بیماری می‌تواند بافت اسکار با نوارهای رشته مانندی را در بافت‌ها و اندام‌ها ایجاد کند.
علائم و نشانه‌های مربوط به بیماری التهابی لگن ممکن است طیفی از شرایط خفیف تا متوسط را شامل شود. در این میان برخی از زنان هم هیچ گونه علائم و نشانه‌ای را تجربه نمی‌کنند، بنابراین تا زمانی که دچار مشکلاتی در روند بارداری طبیعی نشده باشید یا به دردهای مزمن و گسترده رحمی مبتلا نشوید، متوجه وجود این بیماری در خود نخواهید شد. این عفونت ممکن است به جریان خون یا سایر قسمت‌های بدن گسترش یابد.
اما عفونت رحم در نتیجه بیماری التهابی لگن (PID) رخ می‌دهد که در آن کل یا بخشی از سیستم تناسلی زنان دچار عفونت میشود. این بیماری عموما در نتیجه انتقال باکتری‌ها از طریق رابطه جنسی از واژن به دهانه رحم و رحم ایجاد می شود.
علائم و نشانه‌های عفونت رحم نیز می‌تواند خفیف باشد و ممکن است بسیاری از زنان از وجود اینگونه عفونت‌ها در دستگاه تناسلی خود بی اطلاع باشند.
آیا عفونت در دختران موجب التهاب لگن میشود؟
سوالی که شاید ذهن بسیاری از دختران مجرد را درگیر کند این است که آیا عفونت واژن موجب التهاب لگن در آن‌ها میشود؟ باید بگوییم اینکه این اتفاق در دختران باکره شایع نیست و بسیار نادر است.
موارد پرهیز هنگام مبتلا شدن به بیماری عفونت لگن
برای کاهش التهاب و جلوگیری از بازگشت علائم بیماری پزشکان به همه زنانی که تحت درمان با آنتی بیوتیک هستند، توصیه می‌کنند که:
– برای مدت یک تا دو هفته، از رابطه جنسی پرهیز کنند.
-در طول این مدت باید از شست‌و‌شوی واژن با دوش واژینال هم خودداری کرد.
-شما و شریک جنسی‌تان باید داروهای خود را به صورت منظم مصرف کنید و بهتر است پیش از شروع مجدد رابطه جنسی، از نظر وجود عفونت مورد ارزیابی قرار گیرید.