بیماری زگیل تناسلی یا ویروس HPV در زنان و مردان احتمال رخ دادن دارد. راه‌های انتقال این بیماری متفاوت و زیاد است. اگر زگیل تناسلی به موقع تشخیص داده نشود و برای بهبود و کنترل آن اقدامی نشود ممکن است عوارض خطرناکی برای فرد در پی داشته باشد. گروه ماماسلامت در این مقاله به طور مفصل به توضیح درباره ویروس HPV و بیماری زگیل تناسلی پرداخته است با ما همراه شوید!
ویروس HPV چیست؟
ویروس پاپیلومای انسانی که به آن HPV نیز گفته می‌شود، شایع‌ترین نوع عفونت مقاربتی است. این ویروس باعث به وجود آمدن زگیل تناسلی در بدن فرد شده و با علائم و شکل‌های گوناگون خود را نشان می‌دهد.
متأسفانه اکثر بیماران مبتلا به ویروس HPV، اطلاعی از بیماری خود ندارند. اگرچه مکانیسم‌های دقیق انتقال ویروس از فردی به فرد دیگر هنوز شناخته نشده است اما معمولاً از راه تماس جنسی به خصوص تماس تناسلی یا مقعدی منتقل می‌گردد. البته احتمال انتقال ویروس از راه ارتباط دهانی- تناسلی نیز امکان پذیر است.
افراد مبتلا می‌توانند سال‌ها بدون علامت باشند و در این مدت، ویروس را به شریک جنسی خود منتقل کنند. امکان دارد یک فرد بیش از یک نوع ویروس HPV مبتلا شود.
چند نوع ویروس HPV وجود دارد؟
بیش از 100 نوع ویروس HPV شناسایی شده است که بیش از 40 نوع آن عفونت دستگاه تناسلی را موجب می‌شود. برخی از این ویروس‌ها توسط “آژانس بین المللی تحقیقات در سرطان ” به عنوان پر خطر طبقه بندی شده‌اند و در انسان سرطان زا می‌باشند.
ویروس‌های HPV نوع 16 و 18 دو نوع ویروس سرطان زا هستند که مسئول حدود 70% موارد سرطان دهانه رحم هستند. نوع‌های 31، 33، 45، 52 و 58 با هم حدود 15% موارد سرطان دهانه رحم را شامل می‌شوند. ویروس HPV نوع 6 و 11 کم خطر بوده و سرطان زا نمی‌باشند و موجب زگیل تناسلی می‌شوند.
علائم عفونت HPV چیست؟
در بیشتر موارد، سیستم ایمنی بدن می‌تواند ویروس HPV را قبل از ایجاد زگیل از بین ببرد. هنگامی که زگیل ظاهر می‌شود، بسته به نوع HPV، ظاهر آن متفاوت است:
زگیل ناحیه تناسلی: به شکل برجستگی‌های کوچک شبیه گل کلم یا برآمدگی‌های ریز ظاهر می‌شوند. در زنان، زگیل تناسلی بیشتر در ناحیه فرج ظاهر می‌شود، اما می‌تواند در نزدیکی مقعد، دهانه رحم یا واژن نیز ایجاد شود.
در مردان، زگیل تناسلی روی آلت تناسلی و کیسه بیضه یا اطراف مقعد ظاهر می‌شود. زگیل تناسلی به ندرت باعث ناراحتی یا درد می‌شود، اگرچه ممکن است گاهی خارش داشته باشد یا حساس شود.
زگیل‌های معمولی: این زگیل‌ها به صورت برآمدگی‌های خشن و برجسته معمولاً روی دست‌ها و انگشتان ایجاد می‌شوند. در بیشتر موارد، زگیل‌های معمولی تنها ظاهری ناخوشایند دارند، اما در بعضی موارد می‌توانند دردناک یا مستعد آسیب یا خونریزی باشند.
زگیل کف پا: این ضایعات، زگیل‌های سخت و دانه دانه‌ای هستند که معمولا در پاشنه یا کف پا ظاهر می‌شوند. این زگیل‌ها ممکن است باعث احساس ناراحتی شوند.
زگیل‌های مسطح: این زگیل‌ها ضایعاتی با سطح صاف یا کمی برجسته هستند. آن‌ها می‌توانند در هر جایی از بدن ظاهر شوند، اما معمولا روی صورت کودکان، در ناحیه رویش ریش مردان و روی پاهای زنان ظاهر می‌شوند.
علائم زگیل تناسلی در زنان
هنگامی که علائم و نشانه‌های زگیل تناسلی در زنان رخ می‌دهد، بسیاری از آن‌ها شامل خارش، سوزش یا حساسیت در داخل و اطراف واژن است. HPV می‌تواند سلول‌های واژن و اطراف فرج را آلوده کند. اگر خانمی مبتلا به HPV کم خطر باشد، ممکن است زائده را روی فرج خود ببیند. این زائده‌ها ممکن است به صورت زیر ظاهر شوند. اگر زائده‌ها درمان نشده باقی بمانند و به صورت پراکنده رشد کنند، احتمال ابتلا به سرطان واژن بالا می‌رود.
نشانه‌های زگیل تناسلی در مردان
این عارضه در مردان ممکن است با مشکلات زیادی همراه باشد. زیرا زگیل تناسلی در مردان اکثر اوقات می‌تواند علائمی نداشته باشد و بتوانند آن را به افرادی که با آن‌ها رابطه دارند، منتقل کنند.
رایج‌ترین راه‌های انتقال زگیل تناسلی در مردان شامل تماس جنسی از راه واژینال، تماس جنسی از راه مقعد و اورال سکس می باشد. زگیل تناسلی در مردان مجرد زمانی ایجاد می‌شود که بدن نتواند ویروس HPV را مهار کند.
شانس ابتلا به زگیل تناسلی زمانی که فرد آلوده علائم بالینی واضح دارد، به مراتب بیشتر از حالتی است که فرد هیچ گونه علائم بالینی ندارد. زگیل تناسلی در مردان و پسران می‌تواند در نواحی آلت تناسلی، کیسه بیضه، کشاله ران و مقعد مشاهده شود.
زگیل تناسلی در دختران مجرد
افراد فعال جنسی چه مجرد چه متاهل در معرض ابتلا به زگیل تناسلی قرار دارند. دختران مجرد بهتر است تا قبل از ۲۶ سالگی واکسن زگیل تناسلی (گارداسیل) را دریافت کنند. زگیل تناسلی در دختر مجرد ممکن است در محل‌های واژن، مقعد و رحم دیده شود.
سرطان دهانه رحم از عوارض ابتلا به HPV
تقریباً همه سرطان‌های دهانه رحم به دلیل عفونت‌های HPV ایجاد می‌شوند، اما ممکن است سرطان دهانه رحم ۲۰ سال یا بیشتر پس از عفونت HPV ایجاد شود.
ویروس HPV و سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه معمولاً علائم قابل توجهی ایجاد نمی‌کنند. واکسینه شدن در برابر HPV بهترین راه محافظت از خود در برابر سرطان دهانه رحم است.
از آنجایی که سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه علائمی ایجاد نمی‌کند، ضروری است که زنان به طور منظم آزمایش‌های غربالگری (پاپ اسمیر) را برای تشخیص هرگونه تغییر پیش‌سرطانی در دهانه رحم، انجام دهند.
عوارض زگیل‌های تناسلی در مردان و زنان چیست؟
۳۰ تا ۴۰ گونه از HPV وجود دارد که به طور خاص بر اندام تناسلی تأثیر می‌گذارند، اما تنها تعداد کمی از این گونه‌ها باعث ایجاد زگیل تناسلی می‌شوند. بنابراین، زگیل تناسلی یک گونه کم‌خطر ویروسHPV است. قابل ذکر است که ویروس همیشه منجر به عوارضی مانند زگیل نمی‌شود. در واقع، در بیشتر موارد، ویروس بدون ایجاد هیچ مشکلی برای سلامتی خود‌به‌خود از بین می‌رود.
سویه‌های پرخطر مانند HPV 16 و HPV 18 در بروز اکثر سرطان‌های دهانه رحم، سرطان آلت تناسلی، سرطان مقعد و سرطان گلو و مری موثر هستند. آن‌ها همچنین می‌توانند منجر به تغییرات پیش‌سرطانی در سلول‌های دهانه رحم شوند که به آن دیسپلازی می‌گویند.
راه‌های انتقال HPV چیست؟
HPV زمانی بروز می‌کند که این ویروس از طریق یک بریدگی، خراش، یا پارگی کوچک روی پوست وارد بدن شود. ویروس بیشتر از همه از طریق تماس پوستی منتقل می‌شود. شما از طریق رابطه جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی با شخص حامل این ویروس دچار اچ پی وی می‌شوید. شخص ناقل HPV اگر بدون هیچ نشانه و علامتی هم باشد (ناقل بی‌علامت)، باز هم می‌تواند این بیماری را به دیگری منتقل کند.
اگر از نظر جنسی فعال هستید، ممکن است به HPV مبتلا شوید، حتی اگر تنها با یک نفر رابطه جنسی داشته باشید. حتی ممکن است علائم شما سال‌ها پس از رابطه جنسی با شخص مبتلا بروز کند. همین موضوع دانستن این را که اولین‌بار چه زمانی دچار این ویروس شده‌اید سخت می‌کند.
اگر باردار هستید و دچار عفونت HPV و زگیل‌های تناسلی شده‌اید، ممکن است نوزادتان هم به این ویروس مبتلا شود. در موارد نادر، این ویروس ممکن است باعث ایجاد یک زائده غیر سرطانی در حنجره نوزاد شود. پس بهتر است اگر علائم آلودگی را مشاهده کردید حتماً مسئله را با پزشک خود در میان بگذارید.
مطالعه مقاله عوارض زگیل‌های تناسلی در بارداری و بر روی جنین چیست؟ در وبلاگ ماماسلامت را از دست ندهید.
آیا ممکن است از تماس با سطوح دچار HPV شویم؟
مطالعات نشان داده‌اند ویروس HPV ممکن است روی اشیای بی‌جانی مانند لباس یا سطوح محیطی یافت شود. با اینکه HPV در اکثر موارد از طریق تماس جنسی منتقل می‌شود، اما سایر راه‌های انتقال نباید نادیده گرفته شوند.
ویروس HPV روی سطح باقی می‌ماند. بنابراین، اگر شما شیء یا سطحی را لمس کنید که پیش‌تر فردی مبتلا به زگیل آن را لمس کرده است، ممکن است به زگیل مبتلا شوید. زگیل‌ها مسری هستند و کسی که با آن‌ها تماس مستقیم داشته باشد به ویروس مبتلا می‌شود.
چگونگی تشخیص ویروس HPV
اگر زگیل یا ضایعات قابل مشاهده باشد، پزشک معمولاً می‌تواند در طی معاینه بینایی، HPV را تشخیص دهد. با این حال، ممکن است برای تأیید وجود HPV آزمایشات اضافی لازم باشد.
آزمایشاتی که برای ارزیابی تغییرات سلولی دهانه رحم مربوط به HPV یا HPV شامل تست پاپ اسمیر ، آزمایش DNA و استفاده از اسید استیک (سرکه) همه از جمله تست‌های مربوط به تشخیص است.
-پاپ اسمیر آزمایشی است که سلول ها را از سطح دهانه رحم یا واژن جمع می‌شود و هر گونه ناهنجاری سلولی را که منجر به سرطان می‌شود، نشان می‌دهد.
-استفاده از تست DNA برای انواع پر خطر HPV هم سفارش می‌شود و همراه با پاپ اسمیر برای خانم‌های ۳۰ سال و بالاتر توصیه می‌شود.
-آزمایش HPNA نیز برای HPV وجود دارد و بدون نیاز به آزمایش همزمان پاپ از ۲۵ سالگی، به تنهایی قابل استفاده است.
-در بعضی مواقع نیز ممکن است بیوپسی از مناطق ناهنجار لازم باشد.
اما در حال حاضر، هیچ آزمایشی برای مردان برای بررسی HPV در دسترس نیست. لذا تشخیص در درجه اول در معاینه بینایی انجام می‌شود. در برخی شرایط، اگر زن یا مرد سابقه رابطه جنسی مقعد را داشته باشند، ممکن است توصیه شود با پزشک در مورد احتمال انجام پاپ اسمیر مقعد صحبت کنید.
برای اطلاعات بیشتر مطالعه مقاله تست پاپ اسمیر چیست؟ در دانشنامه ماماسلامت را به شما پیشنهاد می‌کنیم.
راه‌های پیشگیری از ابتلا به زگیل تناسلی
همان طور که برای انتقال این بیماری شرایط مختلفی وجود دارد، برای پیشگیری از آن در میان زنان و مردان نیز راه‌حل هایی وجود دارد. راه‌های پیشگیری از ابتلا به زگیل تناسلی عبارتند از:
- استفاده از کاندوم در هنگام آمیزش جنسی
- تزریق واکسن گارداسیل
- آگاهی از سلامت و شرایط شریک جنسی‌تان
- پرهیز از اپیلاسیون در مکان‌های غیربهداشتی
- عدم استفاده از دستگاه‌های لیزر موهای زائد که با پوست تماس دارند.
- کاهش رابطه‌های جنسی پرخطر
- عدم استفاده از لوازم بهداشتی شخصی دیگران مانند تیغ
- ترک سیگار
- مراجعه به متخصص پوست و مو در صورت مشاهده اچ پی وی
درمان زگیل تناسلی چگونه است؟
زگیل‌های تناسلی با وجود اینکه بعد از مدتی بدون درمان از بین می‌روند، اما ویروس آن‌ها در بدن باقی می‌ماند. ممکن است هر لحظه مجددا عود کند و باعث بروز زائده‌های گوشتی کوچک و بزرگ روی بدن شوند. ویروس زگیل را باید با کنترل کرد تا به دیگران منتقل نشود. روش‌های درمان زگیل تناسلی عبارتند از:
درمان با لیزر
یکی از رایج‌ترین روش‌های درمان زگیل تناسلی، درمان با لیزر است. با کمک لیزر می‌توانید برای یکبار از شر این زائده‌های گوشتی خلاص شوید. لیزر می‌تواند زگیل‌های خوشه‌ای و تکی را به راحتی از بین ببرد. لیزر زگیل تناسلی، درمان سرپایی است و با وجود هزینه بالا نتایج خوبی دارد. لیزر زگیل تناسلی به هیچ عنوان دوره نقاهت طولانی ندارد.
فریز کردن زگیل‌ها
کرایوتراپی یا فریز کردن زگیل تناسلی یکی دیگر از روش‌های درمان زگیل‌ها است. حدود ۷۵ درصد کسانی که از این روش درمانی استفاده کرده‌اند، به طور کامل درمان شده‌اند. تنها در ۱۵ درصد مراجعین زگیل تناسلی بازگشته است.
در این روش متخصص سعی می‌کند تا با تری کلرواستیک اسید یا TCA سطح زگیل را پوشش دهد. زگیل تناسلی بعد از یخ زدن و انجماد از بین خواهد رفت. کرایوتراپی، فریز کردن زگیل‌ها یا سرمادرمانی یکی از قطعی‌ترین روش‌های درمانی است که برای از بین بردن این زائده‌های گوشتی استفاده می‌شود.
جراحی
یکی دیگر از روش‌های رایج از بین بردن زگیل‌های تناسلی روی سطح پوست، جراحی یا LEEP است. در جراحی پزشک سعی می‌کند تا زائده گوشتی را از روی سطح بدن برش دهد. در این روش پزشک محل مورد نظر را ضدعفونی کرده و سپس با تیغ جراحی زگیل را خارج می‌کند. در نهایت جای زخم‌ها را بخیه می‌کند.