آیا تا به حال با هماتوم بارداری مواجه شده‌اید؟ برخی از مادران در دوران بارداری تجربه خونریزی دارند. این اتفاقی غیرمعمول نیست. اما نیاز به بررسی‌های دقیق دارد تا مشکلی برای بارداری به وجود نیاید. این شرایط که در بسیاری از موارد علت آن هماتوم و یا خونریزی پشت جفت است.
این اتفاق در طول سه ماهه اول بارداری با سونوگرافی قابل تشخیص خواهد بود. از هر ۱۰۰ نفر، ۲۵ نفر تجربه خونریزی واژن در نیمه اول بارداری را دارند. بانوانی که با روش لقاح مصنوعی باردار می‌شوند بیشتر دچار خونریزی ساب‌کوریونیک می‌شوند. گروه ماماسلامت قصد دارد که شما را در زمینه شناخت هماتوم بارداری یاری دهد در ادامه همراه ما باشید.
هماتوم بارداری چیست؟
هماتوم بارداری (Hematoma in Pregnancy) یکی از عوارض و ناهنجاری‌های مربوط به دوران بارداری است که، هماتوم جفتی و یا هماتوم ساب کوریونیک (SCH) نیز نامیده می‌شود. به طور کلی تجمع غیرعادی خون در هر ناحیه از بدن را هماتوم می‌گویند.
اگر در دوران بارداری بین جفت و دیواره رحم به طور غیرطبیعی خون زیادی تجمع یابد به آن هماتوم بارداری می‌گویند. از هماتوم به خونریزی پشت جفت نیز یاد می‌شود. اگر اندازه این هماتوم کوچک باشد، میتواند خود به خود و بدون درمان برطرف شود و در اکثر مواقع با پیگیری به موقع، موجب عوارض جدی نخواهد شد.
در اغلب موارد این اتفاق در سه ماهه اول بارداری رخ داده و با استراحت قابل بهبودی است. هماتوم بارداری در برخی مادران با خونریزی خفیف همراه است و در برخی دیگر بدون خونریزی و با انجام سونوگرافی قابل تشخیص است. علت ایجاد هماتوم در دوران بارداری مشخص نیست و پزشکان عوامل مختلفی را در تشکیل هماتوم دخیل می‌دانند که در ادامه به بررسی علل و عوامل آن می‌پردازیم.
انواع هماتوم در بارداری کدامند؟
در واقع هماتوم در طی دوران بارداری به دو صورت خفیف و شدید وجود دارد.
هماتوم بارداری خفیف:
در این نوع هماتوم خونریزی به گونه‌ای ست که باعث جدا شدن بخشی از جفت می‌شود. حال آنکه جفت در حال رشد، به رحم متصل می‌باشد.
هماتوم بارداری شدید:
بروز این نوع هماتوم خطرناک است؛ چرا که نیمی از جفت از آندومتر جدا می‌شود. در چنین مواقعی از آن‌جا که این نوع خونریزی، به رحم فشار وارد می‌کند، منجر به بروز سقط جنین می‌شود. تشخیص هماتوم در بارداری در نوع شدید آن مشکل است و این موضوع و خطر ناشی از بروز آن، سلامت مادر و جنین را تهدید می‌کند.
همچنین هماتوم در بارداری بر اساس محل خونریزی به سه دسته نیز تقسیم می‌شود که عبارت‌اند از:
۱. هماتوم ساب کوریونیک
رایج‌ترین نوع هماتوم در بارداری، هماتوم ساب کوریونیک است که باعث جمع‌شدن خون بین رحم و لایه کوریونیک می‌شود.
۲. هماتوم رتروپلاسنتال
این نوع هماتوم پشت جفت ایجاد می‌شود و با کیسه آب جنین در تماس نیست.
۳. هماتوم ساب آمنیوتیک (پره پلاسنتال)
این نوع هماتوم نادر است و بین لایه آمنیوتیک و کوریونیک تشکیل می‌شود.
.بیشتر بخوانید:
علائم هماتوم بارداری
متداول‌ترین علامت هماتوم ساب کوریونیک، خونریزی واژینال در نیمه اول بارداری است. خونریزی میتواند از نوع شدید همراه با لخته شدن تا لکه بینی خفیف متغیر باشد. با این حال، در برخی موارد، علائم خاصی در هماتوم بارداری مشاهده نمی‌شود و باید با استفاده از سونوگرافی، پزشک تشخیص دهد که هماتوم در چه مرحله‌ای قرار دارد.
هماتوم بارداری دارای نشانه‌های مخصوص است که اغلب بعد از نمایان شدن خانم‌ها را دچار اضطراب شدید کرده اما توصیه بر این است که با بروز همچین مسئله‌ای ابتدا آرامش خود را حفظ نموده و سپس بدون از دست دادن زمان به متخصص زنان خود اطلاع دهید.
علائم هماتوم بارداری میتواند متفاوت نیز باشد، از جمله:
- کمر درد یا درد شکم
- خون ریزی
- درد در هنگام مقاربت جنسی
- تب
- احساس ناراحتی در واژن
علائم جذب هماتوم در بارداری چیست؟
همانطور که گفته شد، خونریزی یا لکه بینی و گرفتگی لگن از علائم هماتوم بارداری است. کاهش میزان خونریزی، برطرف شدن گرفتگی و از بین رفتن لکه بینی‌ها از علائم جذب هماتوم در بارداری است. مدت زمان مشخصی برای بهبود این عارضه وجود ندارد و برای هر فرد متفاوت است. اما بطور کلی با افزایش سن بارداری و گذشت هفته‌ها، اندازه هماتوم بدون هیچ عارضه‌ای کوچک شده و به مرور بهبود میابد.
در این دوران برای جذب هماتوم پزشک ممکن است رژیم غذایی خاصی را برای شما تجویز کند تا به روند بهبودی سرعت ببخشد. در این دوران باتوجه به شرایط فعلی بیمار، ممکن است برخی از مواد غذایی مضر باشند، که در این صورت پزشک آن‌ها را محدود و یا ممنوع می‌کند.
پس از جذب هماتوم، نگرانی با مادر همچنان همراه است، با اینکه در نهایت یک بارداری سالم خواهید داشت، اما بهتر است برای اطمینان بیشتر از سلامت جنین به پزشک مراجعه کرده و سونوگرافی را انجام دهید.
علل ایجاد هماتوم در بارداری
خونریزی در دوران بارداری شایع است و بسیاری از شرایط میتواند باعث خونریزی در دوران بارداری شود. برخی از این موارد عبارتند از:
- سقط جنین
- حاملگی خارج رحمی
- خونریزی لانه گزینی
- خونریزی بعد از رابطه جنسی در دوران بارداری
- عفونت
- شرایط جفت مانند جفت سرراهی یا جدا شدن جفت
- جدا شدن تخمک بارور شده از دیواره رحم در زمان لانه گزینی
- سابقه سقط‌های مکرر
- جای زخم ناشی از کورتاژ سقط جنین گذشته
- بلند کردن اجسام سنگین
- ضربه شدید به شکم مادر
- ناهنجاری‌های رحمی
- مشکلات انعقاد خون در اوایل بارداری
- مصرف برخی مواد مخدر که موجب گشاد شدن رگ‌های خونی می‌شوند. مثل کوکائین و مت‌آمفتامین‌ها
- پره اکلامپسی (فشار خون بالا در بارداری)
- لقاح آزمایشگاهی
آیا هماتوم بارداری خطرناک است؟
اگر هماتوم در بارداری شدید باشد، احتمال عوارض آن نیز بیشتر خواهد بود. اما با این حال، این امر برای همه‌ی زنان صادق نیست. همانطور که اشاره کردیم بسیاری از خانم‌ها در دوران بارداری این نوع خونریزی را تجربه میکنند و در عین حال نوزادانی سالم به دنیا میآورند.
البته در جواب این سوال به صورت کلی‌تر می‌توان گفت هماتوم بیشترین خطر را در دوران بارداری دارد.
- در لانه گزینی جنین در دیواره رحم که میتواند همراه با درد و خونریزی واژینال باشد
- بیماری‌های مادر مانند بیماری‌های انعقادی
- ضربه شکم مادر
- مصرف بیش از حد داروها در بارداری
- وجود سقط جنین
- سن بالای 35 سال مادر
توصیه ما به شما خانم‌های باردار این است که درصورت مشاهده هرنوع خونریزی یا لکه‌بینی در دوران بارداری دراز بکشید و کم‌ترین میزان تحرک را داشته باشید و برای تعیین نوع خونریزی با پزشک خود تماس بگیرید. در این حالت او احتمالاً در مورد میزان، زمان و رنگ لکه‌بینی یا خونریزی از شما سؤال خواهد کرد.
چه کسانی در معرض خطر بیش‌تری برای هماتوم جفتی هستند؟
همان طور که پیش‌تر اشاره کردیم، عوامل مختلفی می‌توانند در ایجاد این عارضه دخیل باشند. اما افرادی که شرایط زیر را دارند در معرض خطر بیشتر قرار دارند:
- سابقه عفونت‌های رحمی
- سابقه ضربه یا ترومای رحم
- بی نظمی‌های رحم
- سابقه سقط جنین
- فشار خون بالا
- بارداری IVF
- زنان بالای 35 سال
هماتوم بارداری چگونه تشخیص داده می‌شود؟
مشکل هماتوم بارداری معمولا در ابتدا نیاز به آزمایش خون دوران بارداری و معاینات فیزیکی برای تشخیص بهتر دارد. سونوگرافی یکی از تکنیک‌هایی است که هماتوم جفت را به راحتی نشان می‌دهد و میتواند تایید کند که جنین همچنان سالم است و یا خیر. طی سونوگرافی، پزشک میتواند اندازه هماتوم را مورد بررسی قرار دهد و تاثیر آن بر روند بارداری را متوجه شود.
حال باید ذکر کنیم که گاهی سونوگرافی به طور اشتباه، هماتوم بارداری نشان داده و گاهی حتی فیبروم رحم را با هماتوم اشتباه گرفته که در این صورت فقط با سونوگرافی داپلر تشخیص راحت انجام می‌گیرد.
لازم است بدانید که برای خانم‌های باردار از هیچ یک از روش‌های سی تی اسکن، ام ار ای و روش‌های دارای پرتو‌های مضر استفاده نمی‌کنند.
چه زمانی باید برای هماتوم به پزشک مراجعه کنیم؟
همانطور که پیش‌تر هم اشاره شد، اغلب هماتوم بدون خونریزی و فاقد علامت بوده و مورد توجه قرار نمی‌گیرد. توصیه می‌شود اگر خانمی هماتوم جفت در بارداری دارد در سه ماه اول بارداری دو بار در هفته به پزشک خود مراجعه نماید و همچنین در صورت وجود خونریزی یا لکه بینی در بارداری این مسئله را با پزشک خود در میان بگذارد تا هر چه سریع‌تر درمان آغاز گردد. اگر هماتوم جفتی به موقع تشخیص داده نشود، میتواند سبب مرگ جنین شود.
سخن پایانی
در پایان باید تأکید کنیم که هماتوم در بارداری یک مشکل نسبتاً شایع است که معمولاً با درمان مناسب قابل مدیریت است. اما این موضوع هیچگونه نادیده‌گیری ندارد و همواره بهترین راه این است که با پزشک خود در تماس باشید و او را در جریان هر تغییر و عارضه‌ای قرار دهید. مراقبت‌های به موقع و صحیح در طول دوره بارداری میتواند به سلامت شما و نوزادتان کمک کند.
گروه ماماسلامت امیدوار است که در این مقاله توانسته باشد به شما اطلاعات مفیدی ارائه کرده باشد. بارداری یک دوران مهم و متحول‌کننده در زندگی هر زن است و مراقبت از خود و نوزاد در این دوران بسیار اهمیت دارد.
سلامتی شما و نوزادتان همواره در اولویت است. از توصیه‌ها و دستورات پزشک خود پیروی کنید تا یک دوره بارداری سالم و خوشایند را تجربه کنید.