استریا یا ترک‌های پوستی یکی از تغییراتی است که در دوران بارداری برای اکثر مادران رخ می‌دهد.گروه ماماسلامت درباره این نشان مادری بیشتر برایتان توضیح خواهد داد.
بارداری یکی از شرایط ویژه بدنی است که در اکثر زنان اتفاق می‌افتد و به دنبال آن تغییرات فیزیولوژیک ساختاری و عملکردی بسیار چشمگیری جهت سازگاری بدن با این شرایط ایجاد می‌شود. برخی از این تغییرات بلا فاصله پس از لقاح از طرف جفت و جنین ایجاد شده روی می‌دهد و در طی بارداری ادامه می یابد.
بسیاری از این تغییرات پس از پایان بارداری از بین می‌رود، ولی برخی از آنان به صورت دائمی باقی مانده که می‌تواند تأثیر زیادی بر زندگی فرد بگذارد. از جمله این تغییرات، تغییرات پوستی است که در اکثر زنان باردار اتفاق می‌افتد. تغییرات پوستی به سبب تغییرات عروقی و متابولیکی، ایمنی و غدد در زمان بارداری می‌باشد که گروه ماما سلامت در ادامه مقاله به چگونگی تشخیص و علائم آن می پردازد.
استریا چیست؟
استریا یا ترک‌های پوستی در واقع یک سری خطوطی هستند که به دلیل نازک شدن پوست و فرو رفتگی پوست به صورت موازی در بعضی از قسمت‌های بدن به وجود می‌آید. خطوط استریا نسبت به پوست طبیعی شما، رنگ و بافت متفاوتی دارند و از بنفش تا صورتی روشن تا خاکستری روشن متغیر هستند. ترک‌های پوستی در آقایان نیز به وجود می‌آیند ولی در خانم‌ها بسیار شایع‌تر هستند.
علت ایجاد ترک‌های پوستی
در بعضی افراد به دلیل ژنتیکی این ترک‌های پوستی ایجاد می‌شود ولی در بیشتر موارد به دلیل بارداری، شیردهی یا تغییرات وزنی شدید پوست کشیده می‌شود و این خطوط بر روی بدن این افراد نمایان می‌شود.
مصرف طولانی مدت داروهای کورتیکواسترویید هم سبب ایجاد ترک پوستی می‌شود.
سندرم کوشینگ، سندرم مارفان، سندرم اِلرز دانلوس و سایر اختلالات غده فوق کلیوی می‌توانند با افزایش میزان کورتیزون در بدن باعث ایجاد علائم کشش شوند.
خشکی پوست یکی دیگر از علل ایجاد استریا در پوست است. پوست در حالت طبیعی و سالم خود، دارای مقداری روغن و رطوبت است، اما در شرایطی که به هر دلیلی مقدار این دو ماده طبیعی در بدن تغییر کند، پوست خشک و در آخر روی آن ترک‌های مختلفی ایجاد می‌شود.
اگزما هم می‌تواند یکی دیگر از دلایل وجود ترک‌های پوستی بر بدن باشد. اگزما یک نوع بیماری پوستی است که باعث قرمزی و خارش پوست می‌شود. گرچه این بیماری در قسمت‌های مختلف بدن دیده می‌شود، اما در نواحی مانند صورت، دست، بازو و پشت زانو شایع‌تر است. در این شرایط خشکی پوست به اندازه‌ای شدت می‌یابد که ترک‌خوردگی به وضوح روی سطح پوست قابل مشاهده است.
علائم ترک‌های پوستی
ترک‌های پوستی معمولا از روی ظاهرشان به سادگی قابل شناسایی هستند. البته شدت این ترک‌ها معمولا به سلامت پوست، رنگ طبیعی پوست و همچنین بخشی از بدن که دچار ترک شده بستگی دارد. در ادامه به رایج‌ترین علائم ترک پوستی اشاره شده است.
- خطوط و رگه‌هایی فرورفته که از نظر طول و عرض متفاوت هستند.
- ترک‌های پوستی ممکن است با توجه به رنگ پوست فرد به رنگ‌های صورتی، بنفش، قرمز، متمایل به آبی یا قهوه‌ای تیره ظاهر شوند.
- معمولا ترک‌های پوستی به مرور زمان به خطوط برق و سفید رنگ تبدیل می‌شوند.
- قبل از ظاهر شدن ترک‌های پوستی معمولا فرد علائمی مثل سوزش و خارش را تجربه می‌کند.
تشخیص استریا
علائم استریا به طور معمول بر اساس معاینه پوست و بررسی سابقه پزشکی شما تشخیص داده می‌شود. اگر پزشک به افزایش تولید کورتیزول مشکوک باشد، ممکن است آزمایش‌های تشخیصی درخواست کند.ترک پوستی ممکن است ظاهری ناخوش آیند در پوست شما ایجاد کنند ولی به جز مشکل ظاهری، پیامد دیگری برای شما در بر نخواهند داشت و می‌توانید بدون اقدامات درمانی به زندگی خود ادامه دهید.
در واقع ترک‌های پوستی بی ضرر است و اگر به دنبال درمان علائم آن هستید، باید بدانید که درمان‌ها فقط تا حدی می‌توانند تاثیرگذار باشند و آن‌ها را به طور کامل از بین نمی‌برد.
کدام ناحیه دچار ترک های پوستی می‌شود؟
یکی از سوالات رایج در رابطه با استریا این است که این ترک‌ها، بیشتر در کدام قسمت بدن قابل مشاهده می‌باشند. در جواب به این سوال باید گفت که برخی از قسمت‌های بدن پوست نازک‌تری نسبت به سایر قسمت‌های بدن دارند. به همین دلیل در صورت کشیده شدن پوست، این نواحی مقاومت کمی از خود بروز می‌دهند و در نهایت دچار ترک های پوستی می‌شوند. از مهم‌ترین قسمت‌هایی که دچار این مشکل می‌شوند، می‌توان به موارد زیر اشاره نمود.
شکم
بارزترین ترک های پوستی ایجاد شده روی شکم، متعلق به دوران بارداری است.
سینه‌ها
این قسمت نیز بیشتر به دلیل تغییرات وزنی و رشد ناگهانی دچار استریا می‌گردد.
لگن
ترک‌های ایجاد شده روی این قسمت معمولا به دلیل رشد ناگهانی، تغییرات وزنی و یا به صورت ژنتیکی قابل مشاهده می‌باشند.
ران
ران نیز به دلایل مختلفی مانند رشد ناگهانی، بارداری، عوامل ژنتیکی و تغییرات وزنی دچار استریا می‌گردد.
پهلو، باسن
این قسمت‌های بدن نیز ممکن است تحت تاثیر عوامل مختلف به خصوص تغییرات وزنی دچار ترک پوستی شوند.
روش جلوگیری از ایجاد ترک های پوستی چیست؟
با رعایت موارد زیر می‌توانید در حد چشمگیری ترک های پوستی را کاهش داده و از بروز آن‌ها جلوگیری کنید:
- رژیم مناسب و دراز مدت برای لاغری انتخاب کنید تا تغییر وزن شدید نداشته باشید.
- در دوران شیردهی و بارداری بر روی نواحی مستعد مانند سینه‌ها و شکم از کرم‌های مرطوب کننده استفاده کنید.
- مواد غذایی حاوی زینک، پروتئین، ویتامین D وE وC مصرف کنید.
- بهداشت را خوب رعایت کنید.
- پوست خود را مرطوب نگه دارید.
- از نواحی بدن با پوست نازک در برابر عواملی که خشکی را تشدید می‌کنند، مانند قرار گرفتن در معرض آب غیرضروری، گرما، اصطکاک یا محرک ها محافظت کنید.
- مقدار زیادی آب بنوشید تا هیدراته بمانید.
- از شستشوی بیش از حد نواحی آسیب دیده خودداری کنید.
- شرایط زمینه ای مانند دیابت را با داروها یا تغییرات سبک زندگی مدیریت کنید.
- بعد از مشاهده ترک های پوستی به سرعی نسبت به درمان آن اقدام کنید.
روش‌های درمان پزشکی استریا
لیزر درمانی:
اولین روش‌های درمان استریا، لیزر درمانی PDL است که باعث تقویت کلاژن و الاستین می شود. بهتر است از این روش درمانی در استریا که تازه ایجاد شده است استفاده شود. افراد دارای پوست تیره ممکن است تغییر رنگ پوست را تجربه کنند.
لیزر فرکشنال:
لیزر فرکشنال مانند لیزر درمانی PDL است که از لیزر استفاده می کند. با این حال، با هدف قرار دادن روی نواحی کوچکتر از پوست شما که دچار استریا شده کار می کند و باعث آسیب کمتری به پوست می شود.
میکرودرم ابریژن:
یکی دیگر از روش های درمان استریا میکرودرم ابریژن شامل صاف کردن پوست با کریستال های ریز برای از بین بردن پوست قدیمی و بیرون آمدن پوست جدید است که در زیر علائم استریا، کشش بیشتری وجود دارد. میکرودرم ابریژن می تواند ظاهر استرچ مارک قدیمی را بهبود بخشد.
فرکشنال co2 لیزر:
این روش از نظر اسمی و ماهیتی به روش بالا شباهت زیادی دارد اما روش درمانی متفاوتی برای استریا است. در این روش با تاباندن شعاع های بسیار باریک نور لیزر به درمان موضعی استریاها می پردازید و دیگر نیازی به حجم های بزرگی از نور لیزر نمی باشد. این پرتوها به لایه میانی پوست می روند و سبب عدم آسیب به مناطق دیگر بدن می شوند با این روش ممکن است پوست دچار زخم های سطحی شود که با استراحت و تنها پس از چند روز می توانید به بهبودی کامل برسید.
مزوتراپی:
یکی از راه‌های درمان ترک‌های پوستی مزوتراپی است. این روش که از جدید‌ترین روش‌های درمانی و مراقبت پوست محسوب می‌شود؛ حدود 60 سال پیش توسط پزشکی فرانسوی اختراع شد. مزوتراپی غیر تهاجمی و بدون درد است. این روش به دلیل استفاده از مواد طبیعی و مورد نیاز پوست برای کلاژن سازی می‌تواند در ترمیم پوست دچار استرچ مارک مفید باشد.
کرم‌های موضعی
اگر پوست شما عمیق نبوده و سطحی باشد، ممکن است پزشک متخصص برخی از کرم ها و پمادهای موضعی را به شما توصیه کند که جنبه درمانی داشته و باید به طور منظم برای مدت زمانی مشخص مصرف شوند. طریقه استفاده از کرم و نوع پماد نسبت به پوستی برای هر فرد متفاوت است در نتیجه حتما از دکتر خود بخواهید دستورالعمل های مربوطه را به شما آموزش دهد.
لایه‌برداری پوست
ساده ترین روش برای درمان ترک پوستی ، لایه برداری می‌باشد. در لایه برداری پوست، سلول های مرده و بافت آسی بدیده پوست جدا می‌شوند و پوست برای رشد سلول های جدید و ترمیم بافت خود تحریک می گردد. استفاده از این روش ممکن است خشکی پوست به همراه داشته باشدبنابراین پزشک شما برخی از مرطوب کننده های قوی برای استفاده دائم به شما تجویز می‌کند.
استفاده از embedding یا نخ گذاری
در این روش با گذاشتن نخ کوچک مخصوص در بافت استریا ها سبب تحریک کلاژن سازی و سبب بازسازی پوست ناحیه استریا شده و استریاها به تدریج محو می گردد.
در کل جهت بهبود استریا می‌توان با توجه به خطوط ایجاد شده روی پوست از یک یا چند روش گفته شده به طور همزمان استفاده کرد تا باعث اثرگذاری بیشتر و بهتر گردد.
قابل ذکر است که از embedding یا نخ گذاری می توان در کاهش وزن موضعی شکل‌دهی و تناسب اندام به خصوص در سفت شدن شل شدگی پوست و عضلات استفاده کرد.
روش های خانگی بهبود ترک‌های پوستی
اگر ترک‌های پوستی بدن شما خفیف باشد می‌توانید روش‌های خانگی را بهبود استریا امتحان کنید. توجه داشته باشید که اگر در ابتدای شکل گیری ترک‌ها این راهکارها را دنبال کنید، می‌توانید به طرز چشمگیری از دائمی شدن استریا ناشی از چاقی و بارداری جلوگیری کنید.
1. روغن کرچک برای درمان ترک پوست
روغن کرچک سرشار از اسید ریسینولئیک و ترکیبات رطوبت رسان و ترمیم کننده است که پوست را نرم و تقویت و مرطوب می‌کنند. اگر به طور مداوم، شبانه قبل از خواب از روغن کرچک بر روی ترک های پوستی استفاده کنید، از شدت گرفتن ترک و جاگذاشتن آثار می‌توانید جلوگیری کنید.
آنچه شما نیاز دارید:
-2 قاشق غذاخوری روغن کرچک
روغن کرچک را روی ناحیه‌ی ترک خورده ماساژ دهید. بگذارید در طول شب روی پوست شما بماند. سپس صبح آن را با آب ولرم بشویید.
2. وازلین و شی باتر برای بهبود استریا
وازلین قدرت جذب رطوبت بسیار زیادی دارد و همچنین می‌تواند در بهبود ترک پوستی مربوط به خشکی شدید و اگزما موثر واقع شود. اگر مقداری وازلین و شی باتر را با یکدیگر ترکیب کنید می‌توانید مخلوطی فوق العاده برای بهبود قطعی ترک‌های پوستی در ابتدای شکل گیری آن‌ها تهیه کنید.
آنچه شما نیاز دارید:
-وازلین
-شی باتر
وازلین و شی باتر را ترکیب کرده و آن را روی ناحیه آسیب دیده بمالید. با کیسه برای 5 تا 10 دقیقه بپوشانید. این کار را سه بار در روز و همچنین بلافاصله پس از حمام کردن تکرار کنید.