در صورت مصرف دخانیات در بارداری ممکن است آسیب‌های جبران ناپذیری به جنین و همچنین مادر وارد شود. گروه ماماسلامت در این مقاله به بررسی این آسیب‌ها پرداخته است!
مصرف دخانیات در بارداری
مصرف دخانیات و سیگار برای خانم‌هایی که قصد بارداری دارند، باید ترک شود. استعمال دخانیات و سیگار کشیدن می‌تواند در سه ماهه اول بارداری، سلامتی جنین را تحت تاثیر قرار داده و حتی مانع بارداری شود. در نتیجه ترک سیگار باید در اولویت قرار بگیرد.
میزان مشکلات باروری در مردان و زنانی که سیگار مصرف می‌کنند، دو برابر بیشتر از افراد غیر سیگاری است. قرار گرفتن در معرض دود سیگار به اندازه خود سیگار کشیدن در بارداری خطرناک است. بر اساس تحقیقات انجام شده، دود سیگار در گروه A مواد کارسینوژن (سرطان زا) قرار می‌گیرد. این بدان معناست که استعمال دخانیات به عنوان یک عامل سرطان زا در انسان شناخته شده است.
عوارض مصرف دخانیات در بارداری
مهم‌ترین عوارض مصرف دخانیات در بارداری را می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
سقط جنین و مرده زایی
سقط جنین در سه ماه اول بارداری اتفاق می‌افتد. در موارد اندکی، ممکن است مرگ جنین پس از هفته 40 بارداری ایجاد شود که به این حالت مرده زایی می‌گویند. سیگار کشیدن، احتمال سقط جنین و مرده زایی را افزایش می‌دهد. مواد شیمیایی موجود در سیگار اغلب عامل سقط جنین و مرده زایی هستند. مشکلات جفتی و کاهش رشد جنین از سایر عوارض ناشی از مصرف دخانیات در بارداری است که می‌تواند باعث سقط جنین یا مرده زایی شود.
بارداری خارج رحم
نیکوتین موجود در سیگار می‌تواند باعث انقباض لوله‌های فالوپ شود. یکی از نتایج احتمالی انقباض لوله‌های فالوپ، بارداری خارج رحم است. چنانچه تخمک در خارج از رحم یا در داخل لوله‌های فالوپ لانه گزینی نماید، به آن بارداری خارج رحم می‌گویند. درصورت وقوع بارداری خارج رحم و برای جلوگیری از عوارض تهدید کننده برای سلامت مادر، باید جنین خارج شود.
جدا شدن جفت یا دکولمان جفت
جفت یک ساختار حیاتی برای تامین مواد غذایی و اکسیژن مورد نیاز جنین است. مشکلات جفتی یکی از چندین عوارض مصرف دخانیات در بارداری است. جدا شدن جفت نیز از عوارض مصرف سیگار در این دوران می‌باشد.
جدا شدن جفت به وضعیتی گفته می‌شود که در آن جفت، قبل از زایمان از رحم جدا می‌شود. جدا شدن جفت می‌تواند باعث خونریزی شدید شده و زندگی مادر و جنین را تهدید نماید. هیچ جراحی یا درمانی برای اتصال مجدد جفت جدا شده وجود ندارد. مراقبت‌های پزشکی ممکن است به افزایش احتمال تولد نوزاد با وجود دکولمان جفت کمک نماید.
جفت سرراهی
جفت سرراهی یکی دیگر از عوارض مصرف دخانیات در بارداری است. در دوران بارداری، جفت به طور طبیعی در سمت بالای رحم رشد می‌کند، به این دلیل که در هنگام زایمان دهانه رحم باید باز شده تا زایمان انجام گیرد. اگر جفت در بخش تحتانی رحم قرار بگیرد، به آن جفت سر راهی می‌گویند. در این حالت ممکن است سرویکس به صورت کامل یا ناقص پوشانده شود. گاهی امکان پاره شدن جفت نیز وجود دارد که در این صورت می‌تواند خونریزی شدید ایجاد کرده، اکسیژن رسانی و تغذیه جنین را مختل نماید.
زایمان زودرس
مصرف دخانیات در بارداری می‌تواند زایمان زودرس ایجاد کند. اگر نوزاد زودتر از هفته ۳۷ بارداری به دنیا بیاید، به آن زایمان زودرس می‌گویند. زایمان زودرس عوارض متعددی دارد که عبارتند از:
-آسیب بینایی و شنوایی
-ناتوانی ذهنی
-مشکلات یادگیری و رفتاری
-مرگ نوزاد
وزن کم نوزاد در هنگام تولد
وزن کم نوزاد در هنگام تولد نیز از عوارض دخانیات در بارداری است. وزن کم نوزاد هنگام تولد می‌تواند منجر به بروز مشکلات و ناتوانی‌های دیگری در جنین شود. امروزه پیشرفت علمی صورت گرفته، سبب کاهش تعداد مرگ ناشی از تولد نوزاد با وزن کم گردیده است. وزن کم نوزاد می‌تواند عوارضی مانند تاخیر در رشد، فلج مغزی و اختلالات شنوایی یا بینایی را به همراه داشته باشد. در موارد اندکی پایین بودن وزن نوزاد در هنگام تولد می‌تواند سبب مرگ نوزاد شود. زنانی که پیش از باردار شدن، استعمال دخانیات را ترک می‌نمایند، خطر وزن کم نوزاد در آن‌ها کاهش می‌یابد. حتی میزان تولد نوزاد با وزن کم در زنانی که طی دوران بارداری سیگار کشیدن را ترک می‌کنند، نسبت به زنانی که در بارداری سیگار می‌کشند، کاهش می‌یابد.
نقایص مادرزادی در هنگام تولد
مصرف دخانیات در بارداری خطر نقایص مادرزادی هنگام تولد را افزایش می‌دهد. مشکلات قلبی و اختلال در ساختار قلب از شایع‌ترین نقایص هنگام تولد هستند. شکاف لب و شکاف کام نیز از سایر نقایص هنگام تولد به دلیل مصرف سیگار در این دوران به شمار می‌آیند.
آیا راهی برای جلوگیری از عوارض مصرف دخانیات در بارداری وجود دارد؟
بسیاری از زنان باردار، با وجود اطلاع از خطرات و عوارض مصرف دخانیات برای مادر و جنین، همچنان به مصرف سیگار ادامه می‌دهند. برخی از گزارشات نشان داده‌اند که ۴٠درصد زنان سیگاری، در سه ماه آخر بارداری خود سیگار می‌کشند. حقیقت این است که تنها راه جلوگیری از این عوارض در بارداری، ترک مصرف سیگار است.
راهکارهای ترک سیگار
اگر خانمی سیگار می‌کشد و تصمیم به بارداری دارد، راه کارهای زیر کمک کننده هستند:
- افزایش سطح آگاهی در زمینه ترک سیگار و مصرف دخانیات
- استفاده از روش‌هایی که به وسیله آن می‌توان سیگار را راحت تر ترک نمود، مانند استفاده از سیگار الکترونیکی یا ورزش کردن
- مراجعه فرد سیگاری به کلینیک‌های ترک سیگار
عوارض مصرف دخانیات در زنان
استعمال دخانیات ( سیگار و قلیان و …) عوارض بسیاری را هم در مردان و هم در زنان ایجاد می‌نماید که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
بیماری‌های قلبی- عروقی، سکته، بیماری‌های ریوی (مثل سرطان ریه) سرطان‌های دهان، حلق، حنجره، مری، معده، مثانه، چروک شدن پو ست و زرد شدن دندان‌ها و … اما بعضی از این بیماری‌ها در زنان، سریع تر و در سنین پایین تر ایجاد می‌شود و یا شایع‌تر است. به عنوان مثال زنان، با تماس با مقدار کمتری دود سیگار، به سرطان ریه مبتلا می‌شوند یا یک نوع سرطان ریه (آدنوکارسینوما) در زنان سیگاری شایع تر از مردان سیگاری است.
مصرف دخانیات در بارداری، باعث بروز مشکلات حین زایمان، کاهش میزان شیردهی، تولد نوزاد کم وزن و مرگ ناگهانی نوزاد می‌شود و حتی ممکن است در درازمدت بر رفتار کودک تأتیر گذاشته و منجر به افزایش استعداد اعتیاد به نیکوتین در سال‌های بعدی زندگی شود.
سرطان گردن رحم، بیماری‌های استخوان و افزایش مرگ و میر ناشی از سرطان پستان، از دیگر عوارض استعمال دخانیات در زنان است.
آیا مصرف دخانیات در بارداری به طور تفریحی بلامانع می‌باشد؟
خیر. مصرف دخانیات به هر مقداری در طول دوران بارداری برای زنان خطر آفرین می‌باشد. هرگونه مصرف دخانیات در بارداری خطراتی مثل، ناتوانایی‌های مغزی، کاهش وزن، مشکلات تنفسی، مشکلات یادگیری، تولد زود هنگام و… را برای جنین ایجاد می‌کند.
عوازض دخانیات در بارداری چیه؟