آیا رفلاکس نوزاد خطرناک است؟ چگونه می‌توان آن را درمان کرد؟
رفلاکس نوزاد به برگشتن غذا از معده به دهان نوزاد گفته می‌شود که در بیشتر نوزاد اتفاق می‌افتد. اینکه آیا رفلاکس نوزاد خطرناک است؟ یا چگونه درمان می‌شود؟ گروه ماماسلامت به جهت راهنمایی بیشتر شما درباره این موضوع توضیحاتی ارائه می‌دهد.
رفلاکس نوزاد چیست؟
رفلاكس در نوزادان که گاهی از آن با عنوان رفلاكس اسيد در نوزادان نام برده می‌شود، به شرایطی گفته می‌شود كه مدت كوتاهی بعد از تغذيه محتوای معده به بيرون برمی‌گردد. برگردانده شدن غذا «رفلاكس نوزاد» معمولا با بزرگتر شدن نوزاد به تدريج برطرف خواهد شد و تنها در صورتی غیرطبیعی محسوب می‌شود که بعد از ۱۸ ماهگی همچنان ادامه داشته باشد.
در موارد بسيار نادری رفلاكس می‌تواند نشانه‌ای از مشكلات حادتری مانند بیماری رفلاکس معده به مری، آلرژی يا انسداد باشد که حتما نیاز به مراجعه به پزشک دارد.
رفلاکس در نوزادان شیرخوار امری معمول است. در جایی که معده به مری متصل می‌شود عضله‌ای وجود دارد که بعد از عمل بلع، محل را مسدود می‌کند تا غذای خورده‌شده به مری بازنگردد. نوزادانی که رفلاکس دارند دریچه در آن‌ها رشد کافی نداشته و این اتفاق رخ می‌دهد که شیر خورده شده را از طریق مری و سپس دهان بازمی‌گردانند. به مرور زمان و با رشد عضله اسفنکتر، این مشکل در نوزادان برطرف خواهد شد.
جای نگرانی وجود ندارد؛ زیرا تقریبا نیمی از نوزادان در سه ماهه اول زندگی چندین بار در روز آن را تجربه می‌کنند. در خیلی از موارد در سنین ۱۲ تا ۱۴ ماهگی این مشکل به مرور برطرف می‌شود.
علت رفلاکس در نوزادان
-در زمانی که سینه‌های مادر شیر بیش از حد دارد، مقدار زیادی شیر وارد دهان نوزاد می‌شود که این امر می‌تواند از عوامل تشدیدکننده رفلاکس در نوزادان باشد. با مدیریت و دقت بیشتر این مشکل قابل رفع است.
-حساسیت‌های غذایی مانند مصرف شیر گاو می‌تواند این مشکل را در کودکان تشدید کند. این آلرژی در مواد غذایی خورده شده توسط مادر هم اگر به‌وجود آید، نشانه‌هایی روی کودک خواهد داشت.
-تغذیه‌کردن نوزاد با غذاهای جامد و شیرخشک، ویتامین‌ها و… می‌تواند رفلاکس در نوزادان ایجاد کند.
-سرماخوردگی یا آلرژی با افزایش مخاط درون دهان، می‌تواند از عوامل تشدیدکننده رفلاکس نوزاد باشد.
-بچه‌هایی که در هنگام شیرخوردن درست سینه را نمی‌گیرند و مقادیری هوا را می‌بلعند، رفلاکس در آن‌ها بیشتر مشاهده می‌شود.
-رشد دندان‌ها و در پی آن افزایش بزاق در دهان کودک می‌تواند از عوامل تشدیدکننده رفلاکس در نوزادان و کودکان باشد.
رفلاکس در نوزادان معمولا 1 تا 2 ساعت بعد از خوردن شیر روی می‌دهد. تقریبً نیمی از نوزادان 3 ماهه روزی حد‌اقل یک رفلاکس را تجربه می‌کنند.
رفلاکس معده در سنین 2 الی 4 ماهگی به بیشترین مقدار می‌رسد و به مرور زمان در سنین 7 تا 8 ماهگی کم کم این عارضه کاهش یافته و از بین می‌رود.
اگر کودک دلبند شما با داشتن رفلاکس، بی‌قراری زیادی ندارد و آرام است و نیز اختلالی در وزن‌گیری و رشد در او مشاهده نمی‌شود، مشکل خاصی وجود ندارد و این عارضه به‌مرور برطرف خواهد شد.
دلایل مختلف دیگری نیز ممکن است باعث ایجاد رفلاکس در نوزادان شود که از جمله آن‌ها باید به موارد زیر اشاره کرد:
ضعف دریچه پیلور:
بین مری و معده انسان دریچه‌ای ماهیچه‌ای وجود دارد که از برگشت غذا به مری جلوگیری می‌کند. ضعیف بودن این دریچه یکی از دلایل رفلاکس است. این مشکل به‌مرورزمان و تقویت این برطرف می‌شود.
آلرژی به پروتئین شیر: برخی از نوزادان به پروتئین شیرخشک یا مواد غذایی موجود در شیر مادر حساسیت دارند. تغییر نوع شیرخشک و رژیم غذایی مادر به حل این مشکل کمک می‌کند.
بیماری‌های خودایمنی:
در این نوع رفلاکس معده، گلبول‌های سفید خود به پوشش مری حمله می‌کنند و باعث درد در این ناحیه می‌شوند. در این شرایط باید با تشخیص پزشک از داروهای خاصی استفاده شود.
مشکلات مادرزادی در سر و گردن:
در موارد نادر مشکلات مادرزادی هم ممکن است باعث رفلاکس در نوزادان شود.
علائم رفلاکس در نوزادان چیست؟
رفلاکس در نوزادان، معمولا باعث علائم زیر می‌شود:
- بازگشت محتویات معده از طریق مری و به داخل گلو یا دهان
- برگرداندن شیر
نوزادان مبتلا به بیماری رفلاکس ممکن است علاوه بر رگورژیتاسیون و برگرداندن شیر علائم زیر را نیز داشته باشند:
- دادن قوس به کمر و حرکات غیرطبیعی در گردن و چانه
- اختلال در بلع
- تحریک‌پذیری
- از دست دادن اشتها یا امتناع از شیر خوردن
- عوارضی مانند خوب وزن نگرفتن، سرفه یا خس‌خس سینه
- استفراغ
اگر شیرخوار علائمی مانند موارد زیر را داشته باشد، ممکن است علت یک مشکل جدی سلامتی غیر از رفلاکس باشد و باید فوراً با پزشک تماس بگیریم:
- گریه یا تحریک‌پذیری بیش از حد معمول
- مشکل تنفسی
- مشکل در بلع
- علائم خونریزی دستگاه گوارش، مانند: استفراغ حاوی خون یا شبیه تفاله قهوه خونریزی مقعدی یا مدفوع حاوی خون
- علائم کم‌آبی بدن، مانند بی‌حالی یا خشک بودن پوشک به مدت 3 ساعت یا بیشتر استفراغ بسیار زیاد، پرتابی، حاوی صفرا که رنگ استفراغ را سبز یا زرد می‌کند.
- شروع استفراغ یا رگورژیتاسیون در نوزاد کمتر از 2 هفته یا بزرگتر از 6 ماه
علائم رفلاکس پنهان در نوزادان
تقریبا یک پنجم نوزادان به رفلاکس دچار هستند اما این بیماری نوع پنهان هم دارد که علائم آن باعث می‌شود تا علائم رفلاکس پنهان در نوزادان از دیگر علائم‌ها متمایز باشد.
علائم رفلاکس پنهان در نوزادان عبارتند از :
- مشکلات تنفسی مانند خس خس سینه، تنفس صدا دار، یا مکث در تنفس (آپنه تنفسی)
- عق زدن و تف کردن
- گرفتگی بینی
- سرفه مزمن
- مشکل در تنفس
- شرایط مزمن تنفسی مانند برونشیت و عفونت گوش
- مشکل در شیر دادن به نوزاد
- وزن گیری کم و یا لاغر شدن کودک
متاسفانه نوزادان مبتلا به رفلاکس پنهان غذا را به بیرون از دهان پرتاب نمی‌کنند که همین موضوع می‌تواند تشخیص بیماری در آن‌ها را دشوار کند.
