تغییرات هورمونی در دوران بارداری چگونه است؟

تغییرات هورمونی در دوران بارداری به بدن شما برای رشد کودک، تولد و شیردهی کمک می‌کند. با این حال این تغییرات باعث می‌شود احساس خستگی در دوران بارداری و بی‌قراری کنید.

این تغییرات به دلیل مولکول‌های شیمیایی توسط غدد به خصوصی در جریان خون شما تولید می‌شوند تا اندام‌های بدن شما در این دوران به درستی کار کنند. گروه ماما سلامت در این مقاله به توضیح بیشتر درباره این موضوع پرداخته است. با ما همراه شوید!

تغییرات هورمونی در دوران بارداری از چه زمانی آغاز می‌شود؟

اولین گام این تغییرات هورمونی در دوران بارداری پیش از لقاح جنین روی می‌دهد، آن‌ هم زمانی‌‌که هورمون‌های تحریک کننده غدد جنسی و هورمون محرک فولیکول در غده هیپوفیز مغز آزاد می‌شود. هورمون محرک فولیکول به یکی از فولیکول‌ها (کیسه‌های کوچک داخل تخمدان‌ها که حاوی تخمک‌هاست) پیامی می‌دهد که یک تخمک را به حد بلوغ برساند. به این ترتیب، تخمک بالغ شده به سمت پایین و به درون لوله فالوپ روانه می‌شود و در انتظار برخورد با اسپرم برنده و خوش‌شانس می‌نشیند.

انواع تغییرات هورمونی در دوران بارداری

هورمون اچ سی جی – HCG

بارور شدن جنین و شکل گیری جفت، یکی از اولین هورمون‌ها را تولید می‌کند. در حدود 10 روز پس از تخمک گذاری، و اغلب پس از 5 تا 6 روز، این هورمون در بدن به وجود می‌آید. بعد از 8 الی 11 هفته، سطح آن هر 2 تا 3 روز افزایش پیدا می‌کند تا به حداکثر خود برسد.

هدف این نوع هورمون های بارداری، آماده سازی بدن شما برای تولید بقیه‌ هورمون‌های مورد نیاز برای بارداری سالم است. این هورمونی است که توسط آزمایشات بارداری تعیین باردار بودن و نبودن استفاده می‌شود. یکی از دلایل اصلی بوجود آمدن حالت تهوع صبحگاهی همین هورمون اچ سی جی است.

پروژسترون – Progesterone

پروژسترون هورمون کلیدی در دوران بارداری است، و مقداری زیادی از آن در هر سه دوره‌ی سه ماهه ی بارداری مورد نیاز است. این هورمون ابتدا توسط تخمدان‌ها ایجاد می‌شود و به تشکیل لایه داخلی رحم کمک می‌کند که تخم بارور شده را بپذیرد و تغذیه کند. حدوداً از هفته ی دهم بارداری جفت مسئولیت تولید پروژسترون را به عهده می‌گیرد.

هورمون پروژسترون تولید شیر را تا بعد از تولد نوزاد متوقف می‌کند و احتمال انقباض رحم قبل از زایمان را به حداقل می‌رساند. همچنین سیستم ایمنی بدن شما را کنترل می‌کند و از واکنش بدن به حضور کودک در حال رشد شما جلوگیری می‌کند. در طول سه ماه اول، تغییرات هورمونی در دوران بارداری باعث حساسیت بیشتر سینه شما می‌شود. همچنین باعث احساس نفخ و خستگی در بارداری نیز می‌شود.

استروژن – Oestrogen

تخمدان‌ها هورمون استروژن را قبل از جفت و جنین در حال رشد، تولید می‌کنند. این نوع از هورمون های بارداری برای رشد مناسب کودک، رشد ریه‌ها، کلیه‌ها و کبد مهم است. علاوه بر تنظیم سایر هورمون‌های بارداری، باعث عملکرد درست جفت را می‌شوند و به همراه هورمون پروژسترون به آماده سازی سینه‌ها برای تولید شیر کمک می‌کند. همچنین به عضلات رحم اجازه می‌دهد تا پاسخگوی دیگر هورمون‌ها مانند اکسی توسین، که باعث شروع درد زایمان می‌شوند، باشند.

ریلاکسین – Relaxin

این نوع از هورمون های بارداری همان طور که از نامش پیداست در دوران بارداری عضلات، رباط‌ها و حتی دیواره رگ‌ها را در دوران بارداری شل می‌کند. این کار باعث می شود تا شریان‌های شما بتوانند خون بیشتری را بدون افزایش خون حمل کنند. در هنگام زایمان این هورمون رباط‌ها و همچنین دهانه‌ی رحم را شل می‌کند تا راحت‌تر زایمان کنید.

اکسی توسین – Oxytocin

اکسی توسین هورمونی است که در حین زایمان و بعد از زایمان نقش مهمی ایفا می‌کند. در طول زایمان، اکسی توسین ماهیچه‌های رحم را تحریک می‌کند تا به طور منظم منقبض شوند و پس از تولد، رحم همچنان به انقباض ادامه می‌دهد تا از دست دادن خون را محدود کند و به دفع جفت کمک کند. این هورمون همچنین به پیوند مادر و کودک کمک می‌کند و نام آن را “هورمون عشق” می‌کند.

پرولاکتین – Prolactin

پرولاکتین برای تولید شیر و شیردهی ضروری است. زمانی که به کودک خود شیر می‌دهید، مغز شما پرولاکتین تولید می‌کند که تولید شیر را بهبود می‌بخشد.

هورمون محرک فولیکول – Follicle stimulating hormone (FSH) 

غده هیپوفیز در مغز هورمون محرک فولیکول تولید می‌کند که به تخمدان‌ها دستور تولید تخمک و استروژن را می‌دهد. FSH به تنظیم چرخه ماهانه شما کمک می کند. FSH اولین هورمون از مجموعه هورمون‌هایی است که برای شروع بارداری لازم است و حتی قبل از بارداری نیز وجود دارد. FSH باعث رشد تخمک‌ها در تخمدان‌ها می‌شود که منجر به افزایش تولید استروژن می‌شود. افزایش سطح استروژن باعث می‌شود بدن LH بیشتری تولید کند که منجر به تخمک گذاری و احتمال بارداری می‌شود.

واقعیت جالب: زنانی که دارای دوقلوهای برادر هستند، به ویژه آن‌هایی که بالای 35 سال دارند، سطوح بیشتری از FSH دارند، به همین دلیل است که احتمال بیشتری دارد که دوقلو باردار باشند.

لاکتوژن جفت انسانی – Human placental lactogen (HPL)

لاکتوژن جفت انسان به عنوان سوماتوماموتروپین جفتی انسان نیز شناخته می‌شود، اما کلمه “لاکت” همه چیز را بیان می‌کند: این ماده با تولید شیر ارتباط دارد. جفت این هورمون را تولید می‌کند تا به متابولیسم بدن شما کمک کند تا با تغذیه کودک شما سازگار شود. این نوع از هورمون های بارداری علاوه بر رشد جفت، سینه‌های شما را برای شیردهی آماده می‌کند. همچنین به تولید آغوز، یک شیر غنی از آنتی بادی که قبل از شیردهی واقعی است، کمک می‌کند.

سایر هورمون های بارداری

در دوران بارداری، برخی از هورمون‌های مهم دیگر نیز فعال هستند، از جمله:

کلسی تونین: باعث رشد استخوان‌ها می‌شود.

اریتروپویتین: تشکیل گلبول‌های قرمز خون را کنترل می‌کند.

انسولین: هم متابولیسم غذای مادر و هم جنین را کنترل می‌کند.

وازوپرسین: احتباس آب در اثر مقادیر بالای این هورمون ایجاد می‌شود.

هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک: ماده‌ای که غدد فوق کلیوی را وادار به ترشح هورمون‌هایی می‌کند که باعث ایجاد علائم کشش و ادم می‌شود.

اندورفین: هورمون‌های دلپذیر طبیعی در مغز می‌توانند به شما کمک کنند تا درد زایمان را تحمل کنید  و حتی ممکن است پس از ملاقات با نوزاد گران‌بها، آن را فراموش کنید.

تیروکسین: هورمون تیروئیدی که مصرف اکسیژن را در مادر باردار افزایش می‌دهد، با هورمون‌های رشد برای تنظیم و تحریک رشد جنین تعامل دارد و به رشد سیستم عصبی مرکزی نوزاد کمک می‌کند.

کورتیزول: یک هورمون آدرنال است که به رشد ریه جنین کمک می‌کند. کورتیزول، هورمون استرس بدن، می‌تواند در دوزهای بالا با سطح پروژسترون تداخل کند. کورتیزول همچنین ممکن است تأثیر منفی بر هیپوکامپ داشته باشد که در یادگیری و حافظه نقش دارد و می‌تواند فراموشی باردار و مه مغزی را توضیح دهد.

 هورمون های بارداری و تعیین جنسیت پسر و دختر

تشخیص جنسیت جنین یکی از هیجان انگیزترین بخش‌ها در دوران بارداری است. خیلی از والدین ممکن است بخواهند خیلی زودتر از جنست فرزند خود با خبر شوند. افسانه‌ها و شواهد زیادی درباره علائم بارداری پسر و دختر وجود دارد اما چیزی که بر اساس بررسی‌های انجمن بارداری است نشان می‌دهد، که غلظت هورمون HCG در سه هفته بعد از بارداری پسر و دختر متفاوت است.

 این هورمون در جنین دختر بیشتر از جنین پسر در بدن مادر ترشح می‌شود و همچنین میزان آن در دوران بارداری بالاتر است. همین باعث می‌شود تا مادرانی که جنین دختر دارند احساس حالت تهوع صبحگاهی بیشتری را تحمل کنند.

تغییرات هورمونی در دوران بارداری و اثرات عاطفی آن‌ها

در دوران بارداری، نوسانات سطح استروژن و پروژسترون می‌تواند بر وضعیت عاطفی مادر تأثیر بگذارد و باعث افزایش احساسات و نوسانات خلقی بارداری شود. خلق و خو و احساسات ممکن است تحت تأثیر دیگر هورمون‌های دوران بارداری قرار گیرند. HCG و اکسی توسین، به عنوان مثال، این‌ها برخی از تغییرات هورمونی اصلی در دوران بارداری هستند که می‌توانند تحریک پذیری و بی قراری را افزایش دهند.

تغییرات عاطفی در دوران بارداری نسبتاً مکرر است و جنبه طبیعی زندگی اکثر زنان است. اگر در کنار آمدن با افکار و احساسات به دلیل احساسی خاص، غمگینی یا مضطرب مشکل دارید، به ماما یا پزشک خود بگویید. او می‌تواند به شما کمک کند تا با آن‌ها کنار بیایید.

عوارض تغییر سطح هورمون های بارداری

سردرد، احتقان بینی (مشابه سرماخوردگی) و پوست حساس همگی از علائم سطوح بالای تغییرات استروژن هستند. همچنین می‌تواند برخی از قسمت‌های پوست را تیره‌تر کند. این بیشتر در اطراف نوک سینه‌ها و شکم دیده می‌شود، اگر چه ممکن است در صورت نیز ایجاد شود.

سوء هاضمه، سوزش سر دل، یبوست و نفخ همگی از علائم سطح بالای پروژسترون هستند. پروژسترون همچنین می‌تواند باعث درد لگن، خونریزی لثه‌ها، افزایش تولید عرق، تولید موهای چرب و شعله‌ور شدن آکنه شود.

این علائم مرتبط با تغییر هورمون ها در دوران  بارداری رایج هستند و معمولاً جای نگرانی ندارند. با این حال، اگر در مورد تغییرات هورمونی در دوران بارداری نگرانی دارید، باید با ماما یا پزشک خود مشورت کنید.

پیشنهاد ما به شما برای مطالعه بیشتر بازدید از مقاله علت بروز کمر درد در بارداری چیست؟ در وبلاگ ماماسلامت می‌باشد.

عوارض عدم تغییر سطح هورمون‌ها در دوران بارداری

زمانی که هر یک از هورمون‌های اصلی در بارداری کمتر از حد طبیعی باشد ممکن است منجر به عوارض شود. سطوح پایین HCG با خطر سقط جنین یا حاملگی خارج از رحم مرتبط است. حاملگی خارج رحمی عارضه‌ای است که زمانی اتفاق می‌افتد که جنین به جای داخل رحم، خود را به خارج از رحم می‌چسباند. نوسان سطوح HCG در سه ماهه اول و هم‌چنین سطوح پایین استروژن و پروژسترون با سقط جنین احتمالی مرتبط است، زیرا نقش آن‌ها حفظ یک محیط بهینه برای رشد جنین است.

نظارت بر این تغییرات هورمون های بارداری، در طول و بعد از این دوران برای سلامتی مطلوب بانوان و جنین مهم است. پیروی از یک برنامه ورزشی و رژیم غذایی سالم راهی عالی برای حفظ سطح مطلوب هورمون است. یادگیری در مورد هورمون‌ها و الگوهای آن‌ها به فرد کمک می‌کند تا با سلامت کلی خود هماهنگ‌تر باشد و معقول‌تر رفتار کند.

 کلام آخر

تغییرات هورمونی در دوران بارداری، طبیعی و حتمی است و در بدن تمام زنان رخ می‌دهد. این تغییرات شامل تغییرات در سطح هورمون‌های پروژسترون و استروژن، هورمون‌هایی که در رشد جنین، آمادگی بدن برای زایمان و شیردهی نقش دارند، می‌باشند. در این دوره، باید به مراقبت از خود دقت کرده و با پزشک خود هماهنگی لازم را جهت مراقبت‌های بارداری داشته باشید. همچنین، ورزش مناسب و تغذیه سالم در این دوره بسیار مهم می‌باشد. 

امیدواریم مطالبی که در این مقاله گرد آوری شده است برای شما مفید بوده باشد. در صورت نیاز به مشاوره و یا  نیاز به پاسخگویی به سوالاتتان می‌توانید از کارشناسان ماماسلامت کمک بخواهید.

خرید کمربند و ماساژور حرارتی قاعدگی از فروشگاه لوازم طبی ماماسلامت را به شما پیشنهاد می کنیم.