
تغییرات هورمونی در دوران بارداری به بدن شما برای رشد کودک، تولد و شیردهی کمک می کند. گروه ماما سلامت در این مقاله به توضیح این موضوع پرداخته استً، با این حال این تغییرات باعث می شود احساس خستگی در دوران بارداری و بیقراری کنید.
این تغییرات بدلیل مولکول های شیمیایی توسط غدد بخصوصی در جریان خون شما تولید می شوند تا اندام های بدن شما در این دوران به درستی کار کنند.
انواع تغییران هورمونی در دوران بارداری و عوارض آن
هورمون اچ سی جی (HCG)
بارور شدن جنین و شکل گیری جفت، یکی از اولین هورمون ها را تولید می کند. در حدود 10 روز پس از تخمک گذاری، و اغلب پس از 5 تا 6 روز، این هورمون در بدن بوجود می آید. بعد از 8 الی 11 هفته، سطح آن هر 2 تا 3 روز افزایش پیدا می کند تا به حداکثر خود برسد.
هدف این هورمون آماده سازی بدن شما برای تولید بقیه ی هورمون های مورد نیاز برای بارداری سالم است. این هورمونی است که توسط آزمایشات بارداری تعیین باردار بودن و نبودن استفاده می شود. یکی از دلایل اصلی بوجود آمدن حالت تهوع صبحگاهی همین هورمون اچ سی جی است.
پروژسترون (Progesterone)
پروژسترون هورمون کلیدی در دوران بارداری است، و مقداری زیادی از آن در هر سه دوره ی سه ماهه ی بارداری مورد نیاز است. این هورمون ابتدا توسط تخمدان ها ایجاد می شود و به تشکیل لایه داخلی رحم کمک می کند که تخم بارور شده را بپذیرد و تغذیه کند. حدوداً از هفته ی دهم بارداری جفت مسئولیت تولید پروژسترون را بعهده می گیرد.
هورمون پروژسترون تولید شیر را تا بعد از تولد نوزاد متوقف می کند و احتمال انقباض رحم قبل از زایمان را به حداقل می رساند. همچنین سیستم ایمنی بدن شما را کنترل می کند و از واکنش بدن به حضور کودک در حال رشد شما جلوگیری می کند.
در طول سه ماه اول بارداری باعث حساسیت بیشتر حساسیت سینه شما می شود. باعث احساس نفخ و خستگی در بارداری می شود.
استروژن (Oestrogen)
تخمدان ها هورمون استروژن را قبل از جفت و جنین در حال رشد،تولید می کنند. این هورمون بارداری برای رشد مناسب کودک، رشد ریه ها، کلیه ها و کبد مهم است. علاوه بر تنظیم سایر هورمون های بارداری ، باعث عملکرد درست جفت را می شوند و به همراه هورمون پروژسترون به آماده سازی سینه ها برای تولید شیر کمک می کند.
همچنین به عضلات رحم اجازه می دهد تا پاسخگوی دیگر هورمون ها مانند اکسی توسین، که باعث شروع درد زایمان می شوند، باشند.
ریلاکسین (Relaxin)
ریلاکسین همانطور که از نامش پیداست در دوران بارداری عضلات، رباط ها و حتی دیواره رگ ها را در دوران بارداری شل می کند. این کار باعث می شود تا شریان های شما بتوانند خون بیشتری را بدون افزایش خون حمل کنند.
در هنگام زایمان این هورمون رباط ها و همچنین دهانه ی رحم را شل می کند تا راحت تر زایمان کنید.
اکسی توسین (Oxytocin)
اکسی توسین هورمونی است که در حین زایمان و بعد از زایمان نقش مهمی ایفا می کند. در طول زایمان، اکسی توسین ماهیچه های رحم را تحریک می کند تا به طور منظم منقبض شوند و پس از تولد، رحم همچنان به انقباض ادامه می دهد تا از دست دادن خون را محدود کند و به دفع جفت کمک کند. این هورمون همچنین به پیوند مادر و کودک کمک می کند و نام آن را “هورمون عشق” می کند.
پرولاکتین (Prolactin)
پرولاکتین برای تولید شیر و شیردهی ضروری است. زمانی که به کودک خود شیر میدهید، مغز شما پرولاکتین تولید میکند که تولید شیر را بهبود می بخشد.
هورمون محرک فولیکول (Follicle stimulating hormone(FSH))
غده هیپوفیز در مغز هورمون محرک فولیکول تولید می کند که به تخمدان ها دستور تولید تخمک و استروژن را می دهد. FSH به تنظیم چرخه ماهانه شما کمک می کند. FSH اولین هورمون از مجموعه هورمون هایی است که برای شروع بارداری لازم است و حتی قبل از بارداری نیز وجود دارد. FSH باعث رشد تخمک ها در تخمدان ها می شود که منجر به افزایش تولید استروژن می شود. افزایش سطح استروژن باعث می شود بدن LH بیشتری تولید کند که منجر به تخمک گذاری و احتمال بارداری می شود.
واقعیت جالب: زنانی که دارای دوقلوهای برادر هستند، به ویژه آنهایی که بالای 35 سال دارند، سطوح بیشتری از FSH دارند، به همین دلیل است که احتمال بیشتری دارد که دوقلو باردار باشند.
لاکتوژن جفت انسانی (Human placental lactogen (hPL))
لاکتوژن جفت انسان به عنوان سوماتوماموتروپین جفتی انسان نیز شناخته می شود، اما کلمه “لاکت” همه چیز را بیان می کند: این ماده با تولید شیر ارتباط دارد. جفت این هورمون را تولید می کند تا به متابولیسم بدن شما کمک کند تا با تغذیه کودک شما سازگار شود. این هورمون علاوه بر رشد جفت، سینه های شما را برای شیردهی آماده می کند. همچنین به تولید آغوز، یک شیر غنی از آنتی بادی که قبل از شیردهی واقعی است، کمک می کند.
سایر هورمون های بارداری:
در دوران بارداری، برخی از هورمونهای مهم دیگر نیز فعال هستند، از جمله:
- کلسی تونین: باعث رشد استخوان ها می شود.
- اریتروپویتین: تشکیل گلبول های قرمز خون را کنترل می کند.
- انسولین: هم متابولیسم غذای مادر و هم جنین را کنترل می کند.
- وازوپرسین: احتباس آب در اثر مقادیر بالای این هورمون ایجاد می شود.
- هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک: ماده ای که غدد فوق کلیوی را وادار به ترشح هورمون هایی می کند که باعث ایجاد علائم کشش و ادم می شود.
- اندورفین: هورمونهای دلپذیر طبیعی در مغز میتوانند به شما کمک کنند تا درد زایمان را تحمل کنید و حتی ممکن است پس از ملاقات با نوزاد گرانبها، آن را فراموش کنید.
- تیروکسین: هورمون تیروئیدی که مصرف اکسیژن را در مادر باردار افزایش می دهد، با هورمون های رشد برای تنظیم و تحریک رشد جنین تعامل دارد و به رشد سیستم عصبی مرکزی نوزاد کمک می کند.
- کورتیزول: یک هورمون آدرنال است که به رشد ریه جنین کمک می کند. کورتیزول، هورمون استرس بدن ، می تواند در دوزهای بالا با سطح پروژسترون تداخل کند. کورتیزول همچنین ممکن است تأثیر منفی بر هیپوکامپ داشته باشد که در یادگیری و حافظه نقش دارد و می تواند فراموشی باردار و مه مغزی را توضیح دهد.
تاثیر تغییرات هورمونی در دوران بارداری بر بدن شما
بسیاری از علائم رایج اولیه بارداری، مانند سردرد، خستگی، بی خوابی، تهوع صبحگاهی و جمع شدن مایعات، با افزایش سریع سطح hCG تشدید می شوند.
تغییرات هورمونی در دوران بارداری و اثرات عاطفی آن ها
در دوران بارداری، نوسانات سطح استروژن و پروژسترون می تواند بر وضعیت عاطفی مادر تأثیر بگذارد و باعث افزایش احساسات و نوسانات خلقی بارداری شود. خلق و خو و احساسات ممکن است تحت تأثیر دیگر هورمون های دوران بارداری قرار گیرند. hCG و اکسی توسین، به عنوان مثال، اینها برخی از تغییرات هورمونی اصلی در دوران بارداری هستند که می توانند تحریک پذیری و بی قراری را افزایش دهند.
تغییرات عاطفی در دوران بارداری نسبتاً مکرر است و جنبه طبیعی زندگی اکثر زنان است. اگر در کنار آمدن با افکار و احساسات به دلیل احساسی خاص، غمگینی یا مضطرب مشکل دارید، به ماما بگویید. او می تواند به شما کمک کند تا با آن ها کنار بیایید.
سطح هورمون ها در دوران بارداری
سردرد، احتقان بینی (مشابه سرماخوردگی) و پوست حساس همگی از علائم سطوح بالای استروژن هستند. همچنین می تواند برخی از قسمت های پوست را تیره تر کند. این بیشتر در اطراف نوک سینه ها و شکم دیده می شود، اگرچه ممکن است در صورت نیز ایجاد شود.
سوء هاضمه، سوزش سر دل، یبوست و نفخ همگی از علائم سطح بالای پروژسترون هستند. پروژسترون همچنین میتواند باعث درد لگن، خونریزی لثهها، افزایش تولید عرق، تولید موهای چرب و شعلهور شدن آکنه شود.
این علائم مرتبط با هورمون در طول بارداری رایج هستند و معمولاً جای نگرانی ندارند. با این حال، اگر در مورد تغییرات هورمونی در دوران بارداری نگرانی دارید، باید با ماما یا پزشک خود مشورت کنید.
اکسی توسین جیه؟
اکسی توسین هورمونی است که در حین زایمان و بعد از زایمان نقش مهمی ایفا می کند. در طول زایمان، اکسی توسین ماهیچه های رحم را تحریک می کند تا به طور منظم منقبض شوند و پس از تولد، رحم همچنان به انقباض ادامه می دهد تا از دست دادن خون را محدود کند و به دفع جفت کمک کند. این هورمون همچنین به پیوند مادر و کودک کمک می کند و نام آن را “هورمون عشق” می کند.