کیست مویی یا کیست پیلونیدال یک سوراخ ریز در پوست است که معمولاً در نزدیکی شکاف باسن قرار دارد. عفونت ناشی از برگشت مو به داخل پوست منجر به تشکیل آبسه یا کیست شده و باعث درد، تورم و ناراحتی میشود.
تصور میشود ترکیبی از عواملی مانند تغییرات هورمونی که بعد از بلوغ اتفاق میافتد، رشد موهای ضخیم، اصطکاک ناشی از لباس یا دورههای طولانی نشستن میتواند باعث ایجاد کیست مویی در زنان خواهد شد.
کیست مویی چیست؟
کیست مویی به شکل حفره یا سوراخهایی کوچک است که از مو، چرک و مواد زائد پر میشود. این نوع کیست بسیار رایج بوده و در چین و شکاف باسن قرار دارد و معمولا به دلیل عفونت پوستی ایجاد میشود.
این اتفاق بر اثر بازگشت و پیچیدن مو به زیر پوست رخ میدهد، کیست مویی میتواند باعث درد شود و نیاز به درمان دارد. در صورت عدم درمان، کیستهای مویی میتوانند منجر به آبسه حفرههای سینوسی (فضاهای خالی زیر پوست) شوند.
کیست پیلونیدال یک بیماری پوستی است و از هر جایی از دنبالچه تا مقعد ممکن است رخ بدهد. کیست پیلونیدال میتواند بسیار دردناک باشد به خصوص در حالت نشسته ممکن است بیمار درد شدیدی را تجربه کند. این کیستها بیشتر به دلیل عفونت پوستی بوجود میآیند و اغلب دارای موهای رشد کرده در داخل هستند.
بدن این مو را عامل بیگانه حساب میکند و با شروع واکنشهای دفاعی علیه آن درد و عفونت آغاز میشود و با ترشحات چرکی و عفونی و بدبو همراه است.
عوامل موثر در ایجاد کیست مویی
نوع مو: موهای درشت یا مجعد بر خلاف موهای صاف، بیشتر در فولیکول مو خم شده و درون پوست به دام میافتند.
اصطکاک و فشار: مالش و فشار مداوم بر روی ناحیه، مانند نشستن برای مدت طولانی، میتواند نفوذ مو را تشدید کند.
تکنیکهای نامناسب برطرف کردن موهای زائد: تراشیدن، اپیلاسیون یا کندن مو بدون تکنیک مناسب میتواند احتمال ایجاد کیستهای مویی را افزایش دهد.
لباسهای تنگ: پوشیدن لباسهای تنگ میتواند باعث ایجاد اصطکاک و فشار بر روی پوست شده و باعث رشد موهای زیر پوستی شود.
بهداشت ضعیف: عدم رعایت بهداشت در ناحیه آسیب دیده میتواند منجر به افزایش خطر عفونت باکتریایی شود.
علائم کیست مویی یا پیلونیدال
در ابتدا ممکن است به غیر از فرورفتگی کوچک و گودی مانند روی سطح پوست، علائم قابل توجهی نداشته باشید. با این حال ، هنگامی که کیست آلوده شده و رشد کند، به سرعت به یک آبسه مقعدی ( بافت متورم و ملتهب پر از چرک) تبدیل میشود.
در مرحله اولیه فرد فقط یک برآمدگی کوچک مثل تیله پشت خود حس میکند. ولی وقتی بیماری پیشرفت کند، علائم آن نیز متفاوت ظاهر میشوند. نشانههای عفونت شامل موارد زیر هستند:
- تورم و ملتهب شدن کیست
- درد هنگام نشستن یا ایستادن
- قرمز شدن پوست و احساس درد در اطراف ناحیه
- چرک یا تخلیه خون از آبسه
- ایجاد بوی بد و مشمئز کننده
- موهای بیرون زده از ضایعه
- ایجاد بیش از یک کیست سینوسی، یا سوراخ در پوست
همچنین ممکن است بیمار تب با درجه پایین را نیز تجربه کند. ولی این مورد بسیار کم پیش میآید.
چه کسانی بیشتر به کیست پیلونیدال دچار میشوند؟
افراد زیر بیشتر در معرض کیست مویی قرار میگیرند:
- چاقی مزمن
- افزایش ابتلا مردان به زنان به دلیل موهای ضخیم زیاد در بدن
- محدوده سنی به طور مثال جوانان در دوره 20 تا 30 سالگی بیشتر از سایر افراد به این عارضه دچار میشوند.
- موهای سفت و زائد زیاد در بدن
- کسانی که به دلیل شغلشان بیشتر پشت میز مینشینند.
- عدم تحرک و ورزش
- آسیب دیدگی و خارش بیش از حد ناحیه
- وراثت
- کفل پر از مو
- اسب سواری و دوچرخه سواری زیاد
- سابقه خانوادگی در جوش، آکنه و کیست سباسه
انواع کیست مویی کدامند؟
بسیاری از بیماران در تلاش برای دانستن این موضوع هستند که آیا کیست پیلونیدال میتواند بدون مداخله پزشکی از بین برود؟ در حالی که کیستهای کوچک ممکن است گاهی خود به خود از بین بروند، احتمال ناپدید شدن کیستها بدون روشهای پزشکی نادر است و بیشتر کیستها برای بهبودی مناسب نیاز به درمان کیست مویی دارند.
کیست مویی یک مشکل بسیار شایع است که نباید از آن غافل شد. به محض مشاهده علائم کیست پیلونیدال باید به دنبال روشهای پزشکی باشید.
کیست مویی کمر
کیست مویی کمر یا پیلونیدال کیست، یک توده پر شده از بافت مویی و چربی است که در ناحیه کمر و دقیقاً در زیر پوست قرار دارد. این کیستها معمولاً بیخطر هستند ولی در صورت عدم درمان بزرگتر میشوند. با این حال، در صورت بزرگ شدن یا عفونت، ممکن است علائم نامطلوبی از جمله درد، التهاب، قرمزی و تورم را به دنبال داشته باشد. در چنین مواردی، نیاز به درمان پزشکی به شکل عمل جراحی کیست پیلونیدال یا لیزر وجود دارد.
کیست مویی برگشتی در سر
موی برگشتی داخل سر، یک شرایط پزشکی است که به عنوان تورم و برگشتن فولیکول مویی در اطراف محیط سر ایجاد میشود. این شرایط معمولاً باعث درد و خارش شدید در ناحیه سر میشوند. علل این عارضه میتواند شامل تغییرات، آسیبهای جسمی، استفاده از محصولات شیمیایی ناسالم برای مو و یا عدم رعایت بهداشت سر باشد.
درمان این شرایط شامل استفاده از ضد عفونیها، آنتیبیوها، شامپوهای ضد قارچ و روشهای خانگی استفاده از روغنهای طبیعی و چای سبز است. بهترین راه برای مراقبت از این شرایط، حفظ سلامت سر و استفاده از محصولات شامپو و محصولات مراقبت از موی سالم است.
کیست مویی واژن
موهای رشد کرده در ناحیه شرمگاهی واژن گاهی اوقات میتواند منجر به ایجاد کیست شود. که به شکل کیسههای مایع زیر پوست پدیدار میشوند. برخی از خانمها ممکن است متوجه یک توده شوند که احتمالاً یک مو در زیر آن قابل مشاهده است. همچنین ممکن است این توده خارش هم داشته باشد. کیستها اغلب بدون درمان از بین میروند، اما برخی نیاز به آنتی بیوتیک یا تخلیه دارند.
کیست مویی برگشتی در صورت
یک توده موی برگشتی در صورت تار مویی است که پس از اصلاح با موچین یا اپیلاسیون به داخل پوست برگشته و وارونه رشد میکنند. آنها ممکن است دردناک بوده یا خارش دار باشند و معمولا در اطراف صورت، پاها، زیر بغل و ناحیه شرمگاهی ظاهر میشوند. با وارد کردن یک سوزن استریل در زیر هر حلقه مو و بلند کردن آرام نوک مو به داخل پوست، موهای رشد کرده قابل مشاهده را میتوانید آزاد کنید.
موهای زائد فرورفته به داخل صورت نیز میتوانند خارش، ناراحت کننده و ناخوشایند باشند. اما در بیشتر موارد این مشکل خود به خود بدون درمان بهبود مییابد.
روشهای پیشگیری از انواع کیست مویی
در صورت مراجعه به دکتر کیست پیلونیدال که یک متخصص پوست یا دکتر عمومی بوده، از او درباره دستورالعملهای پیشگیری از کیست مویی سوال کنید. چند نمونه راه حل ساده شامل موارد زیر هستند:
بهداشت را رعایت کرده و همیشه بدن خود به خصوص ناحیههایی که رشد زیادی از مو دارند را تمیز نگه دارید.
محل مورد نظر را با صابون گلیسیرین تمیز کرده و بلافاصله خشک کنید. استفاده سریع از دستمال شستشو، اصلاح یا استفاده از کرمهای موبر به عاری از مو بودن ناحیه کمک میکند. از روغنها یا محصولات گیاهی استفاده نکنید.
اگر توده مویی شما در حال بهبودی نیست، اگر خونریزی میکند یا اگر تب دارید، حتما حضوری به پزشک مراجعه کنید.
اگر اضافه وزن دارید وزن کم کنید.
روشهای عمل جراحی کیست مویی
در اکثر موارد عمل جراحی به عنوان درمان قطعی این عارضه شناخته میشود که شامل جراحی باز و بسته و در نوع کم تهاجمی و آسانتر جراحی با لیزر است. پزشک بیمار را از مزایا و معایب هر یک از این روشها مطلع میکند و ما هم در ادامه به بررسی آنها میپردازیم:
عمل جراحی باز: در درمان کیست مویی با روش جراحی باز، بخشی از پوست پیرامون این عارضه با چاقو برش میخورد و عفونت خارج میشود. در این روش زخم بسته نمیشود تا بطور طبیعی التیام یابد که معمولا چندین هفته طول میکشد و باید کاملا طبق دستور پزشک از آن مراقبت شود. مزیت این روش در این است که به دلیل حذف کل بافت ملتهب و درگیر بیماری، احتمال عود مجدد بسیار کم است.
جراحی بسته: بدین معنا است که فقط بخش سینوس یا کیست برداشته میشود. در این روش برش سینوس تقریبا بیضی شکل است و سپس دو طرف برش به هم رسانده و بخیه میخورد. مزیت این روش در صورت موفقیت این است که زخم سریعتر التیام مییابد ولی احتمال برگشت سینوس و یا عفونت محل در مقایسه با روش اول بیشتر است. البته درصورتیکه بخیه از بین کفلها به بیرون زده شود خطرهای احتمالی کمتر خواهند بود.
تکنیک جراحی پلاستیک: در بعضی موارد که سینوس تکراری و گسترده است برای برداشتن سینوس و پوست پیرامون جراحی پلاستیک توصیه میشود.
جراحی کیست مویی با لیزر: در عصر حاضر به دلیل پیشرفت علم پزشکی و پیدایش روشهای نوین درمانی، بیماران دیگر ملزم به تحمل مشکلات جراحی به روشهای قدیمی و تحمل درد و ناراحتیهای بعد از آن نیستند. بهترین درمان کیست پیلونیدال بدون جراحی و با لیزر است که در حال حاضر مورد استفاده قرار میگیرد. لیزر به عنوان روشی قطعی و بدون بازگشت شناخته شده و نیازی به بیهوشی یا بستری شدن در بیمارستان را نخواهد داشت.
روش درمان سینوس مویی با لیزر یا جراحی لیزر کیست مویی مزایای بی شماری در مقایسه با سایر درمانها دارد که عدم ایجاد درد و خونریزی، عدم نیاز به پانسمان و همچنین کوتاه و آسان شدن دوران نقاهت از مهمترین امتیازات این روش شمرده میشود.
سخن آخر
اگرچه کیست پیلونیدال به عنوان یک کیسه کوچک پوستی شناخته میشود، اما به دلیل مستعد بودن برای عفونت، نادیده گرفتن آن میتواند به خطرات مختلفی برای پوست و نواحی اطراف آن منجر شود. کیست مویی به دلایل مختلفی ایجاد میشود و علائم خاص خود را نشان میدهد. مردان و افرادی که موهایشان پیچیده و مجعد هستند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به کیست مویی قرار دارند و باید نکات مختلفی را در پیشگیری از این بیماری جدی بگیرند تا خطر ابتلا به آن را کاهش دهند.