فهرست مطالب:
بی‌تردید حمام کردن نوزاد چالش برانگیزتر از زایمان به نظر می‌رسد، اما با این راهکارهای ساده برای حمام کردن نوزادتان، به زودی به فردی متخصص بدل خواهید شد. برای بیشتر مادران جوان، حمام کردن نوزاد تازه‌متولدشده با ترس و نگرانی بسیاری همراه است.
برخی مادران جوان از فکر لیز خوردن و افتادن نوزادشان، بند آمدن نفس او و حتی ورود شامپو و کف به چشم‌ها و دهان نوزاد دست و پای خود را گم کرده و دست به دامن اطرافیان می‌شوند. در حالی که با اطلاع از نحوه‌ی صحیح استحمام نوزاد و حفظ آرامش می‌توان این زمان را به یکی از لذت‌بخش‌ترین زمان‌ها برای پدر و مادر و حتی نوزاد تبدیل نمود. در ادامه با چگونگی حمام کردن نوزاد با شما خواهیم بود؛ همراه ما باشید.
حمام کردن نوزاد بعد از تولد برای اولین بار
محققان معتقدند که در ۲۴ ساعت اولیه تولد کودک، نباید او را به حمام برد؛ چراکه حمام کردن نوزاد در روز اول لایه محافظت کننده روی پوست او را از بین می‌برد. شما بعد از گذشت ۲۴ ساعت، می‌توانید او را به حمام ببرید اما تا زمانی که ناف نیفتاده و محل ختنه التیام پیدا نکرده، نباید کودک را در آب قرار دهید.
بهترین راه برای حمام کردن نوزاد چند روزه، حمام اسفنج است. در این روش کودک را باید در فضایی گرم و با دمای مناسب برهنه کنید. در یک ظرف آب با دمای ۳۵ درجه سانتی‌گراد قرار دهید و با اسفنجی که با آن آب خیس شده، روی تن کودک را به آرامی پاک کنید.
شما می‌توانید روی قسمت‌های پایینی پا یا زیر بغلش به آرامی با یک استکان آب بریزید، اما مراقب باشید که آب به قسمت بند‌ناف یا اندام تناسلی پسران راه پیدا نکند.
مناسب‌ترین روش حمام نوزاد
حمام کردن نوزاد یکی از شادترین و لذت‌بخش‌ترین زمان‌ها برای پدر/مادر و فرزند است.
- برای حمام کردن نوزاد باید همه وسایل لازم را آماده کنید. حوله، پوشک تمیز و لباس‌هایش را آماده کنید. مطمئن شوید اتاق کودک به اندازه کافی گرم هست و خدایی نکرده موجب سرماخوردن کودک نمی‌شود.
- وان (تشت یا لگن) را از آب گرم پر کنید. مراقب باشید آب داغ نباشد تا پوست نازک و حساس کودک آسیب نبیند. دمای مناسب برای حمام کردن کودک، ۹۰ درجه فارنهایت (۳۲ درجه سلسیوس) است.
- نوزاد را داخل حمام بیاورید و آنجا لباس‌هایش را در بیاورید.
- خیلی آرام و با احتیاط، نوزاد را از پا داخل وان آب قرار دهید. با یکی از دستان خود سر و گردن کودک را بگیرید و از آن‌ها مراقبت کنید. هر چند دقیقه یکبار، یک کاسه آب روی بدن او بریزید تا بدنش سرد نشود.
- با شامپوی مخصوص کودک، بدن او را با دست خود یا پارچه نرم بشویید. ابتدا سر او را بشوید. سپس پارچه یا لیف را آب بکشید و چشم‌ها و صورت کودک را بشویید. اطراف چشم‌ها و بینی او را تمیز بشویید.
- لیف را تمیز آبکشی کنید و سپس باقی بدن کودک را بشویید.
- او را داخل حوله بپیچید و خشک کنید. پس از حمام باید بدن او را با لوسیون مخصوص مرطوب نگه دارید.
حمام کردن نوزاد هر چند وقت یکبار باید انجام شود؟
برخلاف تصور رایج، اغلب نوزادان و کودکان به حمام روزانه نیاز ندارند. با وجود تعویض دائمی پوشک و تمیزکردن دهان و بینی آنان پس از هر تغذیه، فقط ۲ تا ۳ بار حمام در هفته برای اکثر نوزادان کافی است، تا زمانی که تحرک آنان بیشتر شود (معمولاً تا یک سالگی).
شست‌وشوی بیش از حد نوزاد، پوست او را خشک می‌کند و در معرض التهاب و مشکلات پوستی (مانند اگزما) قرار می‌دهد. در زمینه حفظ سلامت پوست و سلامت عمومی کودک، همان‌طور که عدم رعایت بهداشت، آسیب‌رسان است، شست‌وشوی بیش‌ازحد نیز مشکل‌آفرین خواهد بود.
اگر پس از هر دفع ادرار یا مدفوع کودک، یا آروغ‌زدن او، پوشک و لباسش را سریع تعویض می‌کنید، پس به نظافت نقاط مهم بدن او (شامل صورت، گردن و ناحیه پوشک) توجه کافی دارید.
بین هر دو استحمام، نقاط چین‌خورده پوست کودک را نیز بررسی کنید (مانند ران، پشت زانو، کشاله ران، زیر بغل و زیر چانه) و در صورت نیاز این نقاط را با استفاده از یک محلول پاک‌کننده بدون نیاز به آبکشی که مخصوص نوزادان و کودکان باشد، تمیز کنید.
بهتر است ناحیه پوشک را هم هر بار به همین روش تمیز کنید تا هم آلودگی‌ها رفع شوند و هم تماس مداوم با آب، موجب خشکی پوست این ناحیه و آسیب به آن نشود.
چرا هر روز حمام کردن نوزاد صحیح نیست؟
بیش از حد حمام کردن نوزاد کار درستی نیست زیرا:
1.میکروب‌های مفید را از بین می‌برد
اگر دلیل اصلی شما برای حمام کردن نوزاد یا کودک نوپایتان میکروب‌ها هستند، بنابراین ممکن است از دانستن اینکه باکتری‌ها همیشه دشمن سلامتی نیستند، خوشحال شوید و خیالتان راحت شود. بدن فرزند کوچک شما هنوز در حال رشد و تکامل است که این روند شامل سیستم ایمنی بدن او نیز می‌شود. قرار گرفتن در معرض میکروب‌ها، می‌تواند به تقویت سیستم دفاعی بدن فرزند شما در برابر ویروس‌ها و شرایطی مانند آسم یا آلرژی کمک کند.
البته که هر نوع عفونتی به نفع فرزند شما نخواهد بود، اما قرار گرفتن در معرض چنین بیماری‌های واگیرداری تنها روشی است که بدن فرزند شما می‌تواند روش مقابله با آن‌ها را بیاموزد.
2.مسائل مربوط به مو
اگر تصمیم به هر روز حمام کردن نوزاد خود دارید، در مورد استفاده از شامپو دست نگه دارید. شامپوها با جدا کردن روغن از مو عمل می‌کنند در حالی که چنین روغن‌هایی هستند که به موها ظاهری شاداب و سالم می بخشند. با شامپو کردن بیش از حد، شما احتمال خشک شدن موهای آن ها را افزایش می دهید. این موضوع مخصوصاً در مورد موهای فر و مجعد صادق است. بهترین کار این است که موها را در صورت نیاز بشویید.
3.این کار وقت گیر است
اگر بیش از یک فرزند دارید، حمام کردن هر روزه‌ی آن ها نیاز به تلاش دارد. حمام کردن بچه ها به خصوص در مورد کودکان 4 ساله و کمتر از آن، کاری بسیار زمان گیر است. در این سن، نظارت بزرگسالان در حالی که فرزند کوچکشان در وان حمام قرار دارد، بسیار مهم است. اگر بچه‌ای غلت بزند و یا گیر کند و به پایین برود، فقط چند سانتی متر آب برای غرق شدن او کافی است.
4.خشکی پوست
استحمام مکرر فرزند یا کودک نوپای شما باعث خشک شدن قابل توجه پوست او شده و شرایطی مانند اگزما را بدتر می‌کند. خصوصا که اگزمای پوست بچه‌ها و شیرخواران در عمل می‌تواند یک مشکل چالش برانگیز برای والدین باشد. مرطوب نگه داشتن پوست برای کنترل و مهار اگزما ضروری است تا این مشکل پوستی شعله ور نشود، بنابراین کاهش تعداد دفعات حمام کردن می تواند کمک کننده باشد. استفاده از میزان زیاد صابون در زمان حمام کردن نوزادتان، باعث جذب رطوبت پوست او شده و در نتیجه پوستش خشک و آسیب پذیر می شود.
لوازم بهداشتی مجاز برای حمام کردن نوزاد
- صابون معمولی بدون الکل یا بدون عطر و بو
- لباس نرم و تمیز
- حوله‌های معمولی یا دارای کلاه
- ظرف آب کم عمق
- کهنه
- لباس‌ها
- پتو
- شانه و برس مو
- قیچی ناخن یا ناخنگیر
توصیه‌ها و نکته‌های مهم برای حمام کردن نوزاد
توصیه‌ها و نکات مهمی به هنگام حمام نوزاد وجود دارد که باید به آن‌ها توجه کرد. در زیر به تعدادی از این موارد اشاره می‌کنیم:
- هرگز کودک خردسال را در وان آب رها نکنید.
- به هیچ عنوان از گوش پاک کن جهت خشک کردن گوش کودک استفاده نکنید.
- ۲ یا ۳ بار در هفته جهت حمام کودک کافی است.
- از ریختن صابون یا شامپو بدن در داخل آب وان خوددداری کنید.
- بهتر است به هنگام حمام کردن با کودک صحبت کنید. اگر کودک شما بزرگتر است می‌توان از اسباب بازی‌های پلاستیکی مخصوص حمام جهت سرگرم شدن او استفاده کرد.
- زمان حمام باید در حدود ۵ الی ۱۰ دقیقه باشد.
- در صورت خیس شدن بند ناف نگران نشوید؛ تنها کافی است تا با حوله یا دستمال تمیز به آرامی آن را خشک کنید.
- بهتر است در زمان ریختن آب روی سر نوزاد با دست خود ناحیه پیشانی او را پوشش دهید تا به هنگام شستن سر، آب یا کف وارد چشم و دهان کودک نشود.
- از کلاه حمام جهت پوشش سر کودک از سرما استفاده کنید.
- از یک کاسه کوچک یا فنجان برای ریختن آب روی سر و بدن نوزاد استفاده کنید.
- قبل از قرار دادن کودک در وان میزان گرمای آب را با استفاده از پوست دست خود چک کنید.
- در طول حمام به طور مرتب روی بدن نوزاد آب بریزید تا احساس سرما نکند.
سخن آخر
در مورد اولین حمام کردن نوزاد باید به چیزهای زیادی فکر کرد. اما نگران نباشید. زیرا به زودی شستشوی نوزاد به طبیعت دوم شما تبدیل خواهد شد. اگر متوجه شدید که فرزند کوچولوی شما شروع به لذت بردن از حمام کرده است، به او زمان بیش‌تری بدهید تا به مرور در حمام آب بازی هم بکند. این کار به کاهش ترس از آب در او کمک می‌کند. قبل از این که متوجه شوید، کودک شما به تنهایی در وان حمام خواهد نشست، در وان آب می‌پاشد و با اسباب بازی‌های حمام بازی می‌کند. این زمانی است که همه چیز واقعاً سرگرم‌کننده می‌شود.